زیست چینه‌ نگاری و دیرینه بوم ‌شناسی سازند آسماری در شمال غرب روستای دریس، غرب استان فارس

رخساره‌های رسوبی

مقاله 1، دوره 10، شماره 2، اسفند 1396، صفحه 173-192   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v10i2.55860

نویسندگان

سمیر اخزری^* ؛ علی صیرفیان؛ حسین وزیری مقدم

دانشگاه اصفهان

چکیده

به منظور بررسی زیست‌ چینه‌نگاری و دیرینه بوم‌شناسی سازند آسماری در برش دریس مورد مطالعه قرار گرفته است. این برش با ضخامت 460 متر در شمال غرب روستای دریس، در پهنه فارس داخلی حوضه زاگرس واقع بوده و دارای مختصات جغرافیایی "26 '32 o51 طول شرقی و "59 '41 o29 عرض شمالی است. رسوبات سازند آسماری در این برش شامل سنگ آهک‌های خاکستری و کرم متمایل به خاکستری نازک، متوسط و ضخیم لایه، توده‌ای و بعضاً دولومیتی با میان‌لایه‌های نودولار و مارنی می‌باشد. بر اساس مطالعات صحرایی و با توجه به ضخامت لایه‌ها، رنگ و ویژگی‌های سنگ‌شناسی، 5 واحد سنگ‌ چینه‌ای برای برش مذکور معرفی شده است. همچنین مطالعات میکروسکپی مقاطع نازک به معرفی 19 جنس و 19 گونه از روزن‌داران کف‌زی منجر گردیده است. بر اساس پراکندگی میکروفسیل‌ها، 2 زیست‌زون تجمعی Nummulites vascus-Nummulites fichteli Assemblage Zone (Rupelian) و Archaias asmaricus-Archaias hensoni-Miogypsinoides complanatus Assemblage Zone (Chattian) شناسایی شده و سن الیگوسن (روپلین ـ شاتین) برای سازند آسماری در برش مورد مطالعه پیشنهاد می‌شود. در این مطالعه زیست‌زون‌های سازند آسماری در برش دریس با دو برش دیگر در پهنه‌های فارس داخلی و فروافتادگی دزفول در حوضه زاگرس تطابق داده شده است. این مقایسه عمیق‌تر شدن حوضه فورلند زاگرس را از جنوب‌شرق به سمت شمال‌غرب تأیید می‌نماید. با مطالعه عناصر اسکلتی و تجمع دانه‌های کربناته مشخص شد که کربنات‌های الیگوسن سازند آسماری در آب‌های نواحی حاره‌ای ته‌نشین شده است. همچنین تحلیل ریزرخساره‌ها و دیرینه بوم‌شناسی نشان می‌دهد که تجمع عناصر اسکلتی در این برش از نوع هتروزوئن (فورآلگال، رودآلگال و فورامول) می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

حوضه زاگرس؛ فارس داخلی؛ سازند آسماری؛ الیگوسن؛ زیست چینه نگاری؛ پالئواکولوژی.‏

مراجع

اخزری، س.، صیرفیان، ع.، وزیری‌مقدم، ح.، 1394. ریزرخساره‌ها و مدل رسوبی سازند آسماری (الیگوسن) در شمال غرب روستای دریس (غرب استان فارس) و مقایسه ضخامت، سن و محیط رسوبی با سه برش دیگر در حوضه زاگرس. زمین‌شناسی نفت ایران، 9: 58ـ43.

آقانباتی، ع.، 1383. زمین‌شناسی ایران. سازمان زمین‌شناسی و اکتشاف معدنی، 586 ص.

خسروتهرانی، خ.، 1387. میکروپالئونتولوژی کاربردی، جلد اول: روزن‌داران. انتشارات دانشگاه تهران، 432 ص.

سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1384. نقشه کشور جمهوری اسلامی ایران، مقیاس 1:2000000.

وزیری‌مقدم، ح.، طاهری، ع.، کیمیاگری، م.، 1390. فرامینیفرا، جنس‌های شاخص و دیرینه بوم‌شناسی. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، 372 ص.

Adams, T.D., & Bourgeois, F., 1967. Asmari biostratigraphy. Iranian Oil Operating Companies, Geological and Exploration Division, Unpublished Report No. 1074: 1-37.

Akhzari, S., Seyrafian, A., & Vaziri-Moghaddam, H., 2015. Oligocene ramp system (Asmari Formation) in the west of Fars province: Microfacies and sedimentary environment. National Conference on Novel Applied Researches, Urmia, 1: 60-61.

Allahkarampoor Dill, M., Seyrafian, A., & Vaziri-Moghadam, H., 2010. The Asmari Formation, north of the Gachsaran (Dill anticline), southwest Iran, facies analysis, depositional environments and sequence stratigraphy. Carbonate and Evaporites, 25 (2): 145-160.

Bassi, D., Hottinger, L., & Nebelsick, J.H., 2007. Larger foraminifera from the Upper Oligocene of the Venetian area, North-East Italy. Paleontology, 50 (4): 845-868.

Beavingtone-Penney, S.J., & Racey, A., 2004. Ecology of extant nummulitids and other larger benthic foraminifera: applications in palaeonvironmental analysis. Earth Science Reviews, 67 (3): 219-265.

Brandano, M., & Corda, L., 2002. Nutrients, sea level and tectonics: constraints for the facies architecture of a Miocene carbonate ramp in central Italy. Terra Nova, 14 (4): 257-262.

Ehrenberg, S.N., Pickard, N.A.H., Laursen, G.V., Monibi, S., Mossadegh, Z.K., Svana, T.A., Agrawi, A.A.M., Mc Arthur, J.M., & Thirlwall, M.F., 2007. Strontium isotope stratigraphy of the Asmari Formation (Oligocene – Lower Miocene), SW Iran. Journal of Petroleum Geology, 30: 107-128.

Farzipour-Saein, A., Yassaghi, A., Sherkati, S., & Koyi, H., 2009. Basin evolution of the Lurestan region in the Zagros fold and thrust belt, Iran. Journal of Petroleum Geology, 32: 5-19.

Flugel, E., 2010. Microfacies of Carbonate Rocks: Springer, 984 p.

Geel, H., 2000. Recognition of stratigraphic carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analysis of Paleogene deposits in southeastern Spain. Paleogeography, Paleoclimatology, Paleoecology, 1550: 211-238.

Hottinger, L., 1983. Processes determining the distribution of larger foraminifera in space and time. Utrecht Micropaleontological Bulletins, 30: 239-253.

James, G.A., & Wynd, J.G., 1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium agreement area. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 49 (12): 2182-2245.

Laursen, G.V, Monibi, S., Allan, T.L., Pickard, N.A.H., Hosseiney, A., Vincent, B., Hamon, Y., Van Buchem, F.S.H., Moallemi, A., & Driullion, G., 2009. The Asmari Formation revisited: Changed stratigraphic allocation and new biozonation. First international petroleum conference & exhibition, Shiraz, Iran, 1-5.

MacQillan, H., 1975. Geological compilation map of Kharg - Ganaveh – Kazerun, 1: 250000 scale. Geological and Exploration Division Drawing, sheet No. 20512.

Renema, W., & Troelstra, S.R., 2001. Larger foraminifera distribution on a mesotrophic carbonate shelf in SW Sulawesi (Indonesia). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 175 (1): 125-146.

Renema, W., 2002. Larger foraminifera as marine environmental indicators. Scripta Geology, 124: 1-260.

Romero, J., Caus, E., & Rossel, J., 2002. A model for the paleoenvironmental distribiution of larger foraminifera based on late Eocene deposit on the margine of the south Pyrenean basin (SE Spain). Palaeogeography, Palaeoclimetology, Palaeoecology, 179: 43-56.

Seyrafian, A., Vaziri-Moghaddam, H., Arzani, N., & Taheri, A., 2011. Facies analysis of the Asmari Formation in central and north-central Zagros basin, southwest Iran. Biostratigraphy, paleoecology and diagenesis. Revista Mexicana de Ciencias Geologicas, 28 (3): 439-458.

Soltanian, N., Seyrafian, A., & Vaziri-Moghaddam, H., 2011. Biostratigraphy and paleo-ecological implications in microfacies of the Asmari Formation (Oligocene), Naura anticline (Interior Fars of the Zagros Basin), Iran. Carbonates Evaporites, 26 (2): 167- 180.

Thomas, A.N., 1948. The Asmari limestone of southwest Iran: Report 706, (unpublished).

Van Buchem, F.S.P., Allan, T.L., Laursen, G.V., Lotfpour, M., Moallemi, A., Monibi, S., Motiei, H., Pickard, N.A.H., Tahmasbi, A.R., Vedrenne, V., & Vincent, B., 2010. Regional stratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the Dezful Embayment (Asmari and Pabdeh Formations) SW Iran. Geological Society of London, Special Publication, 329: 219–263.

Vaziri-Moghadam, H., Seyrafian, A., Taheri, A., & Motiei, H., 2010. Oligocene-Miocene ramp system (Asmari Formation) in the NW of Zagros Basin, Iran. Microfacies, paleoenvironment and depositional sequence: Revisita Mexicana de Ciencia Geologicals, 27: 56-71.

Wynd, J.G., 1965. Biofacies of the Iranian consortium-agreement area. Iranian Offshore Oil Company, Tehran, Report No. 1082: 1-80.