اسطورۀ عصیان غولان پیش از طوفان در متون یهودی و مقایسۀ آن با متون اسلامی

علوم قرآن و حدیث

مقاله 2، دوره 49، شماره 2، اردیبهشت 1396، صفحه 31-50   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/naqhs.v49i2.22730

نویسنده

سید عبد المجید حسینی زاده^*

دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف مقالۀ حاضر یک بررسی تطبیقی دربارۀ حوادث پیش از طوفان نوح (ع) میان تورات و متون دینی یهودی از یک سو، و قرآن مجید و متون دینی اسلامی از سوی دیگر است. در ابتدای داستان نوح در تورات سخن از پسران خدا، شیفتگی آنها به دختران آدمیان و تولد مردانی تنومند از ازدواج این دو دسته به میان آمده است. نظر قرآن، روایات و تفاسیر اسلامی در این باره چیست؟ و چه تفاوتی میان پیام اخلاقی قرآن و تورات در این زمینه وجود دارد؟ مقالۀ حاضر به این موضوع می‌پردازد و نتیجه می‌گیرد قهرمانان اصلی داستان در قرآن و متون اسلامی انسانها هستند، گناه اصلی آنها بت پرستی بوده و نوح آنها را به توحید دعوت می‌کرده است. اما قهرمانان اصلی در تورات و متون یهودی موجودات آسمانی و فرزندانشان بوده‌اند، گناه اصلی آنها بت پرستی نبوده و نوح نیز آنها را به توحید دعوت نکرده است. بنابراین قرآن از این داستان برای تاکید بر لزوم پایبندی به توحید استفاده کرده، اما تورات چنین پیامی را در بر ندارد.

کلیدواژه‌ها

پسران خدا؛ غولان؛ نوح؛ قرآن؛ تورات؛ روایات

مراجع

قرآن مجید.

آنترمن، الن، باورها و آیینهای یهودی، ترجمۀ رضا فرزین، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1385 هـ.ش.

ابن کثیر، أبوالفداء إسماعیل الدّمشقی، قصص الانبیاء، تحقیق مصطفی عبدالواحد، ]بی‌جا[، دارالکتب الحدیثة، 1388 هـ.ق.

اشتاین سالتز، آدین، سیری در تلمود، ترجمۀ باقر طالبی دارابی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1383 هـ.ش.

توفیقی، فاطمه، «مفهوم فرزندان خدا در کتاب مقدس و قرآن مجید»، فصل نامۀ هفت آسمان، شمارۀ 50، تابستان 1390 هـ.ش، صص 98ـ73.

جفری، آرتور، واژه‌های دخیل در قرآن مجید (ویرایش جدید)، ترجمۀ فریدون بدره‌ای، تهران، توس، 1385 هـ.ش.

حییم، سلیمان، فرهنگ عبری ـ فارسی، تهران، انجمن کلیمیان تهران، 1360 هـ.ش.

راوندی، سعید بن هبة الله، قصص الأنبیاء، تحقیق میرزا غلام رضا عرفانیان، قم، الهادی، 1418 هـ.ق.

زبیدی، محمّدمرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، مکتبه الحیاة، ]بی‌تا[.

سیوطی، جلال الدّین عبدالرّحمن ، الدّرّ المنثور فی التّفسیر بالمأثور، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.

صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمّی، علل الشّرائع، نجف، المطبعة الحیدرّیة، 1386 هـ.ق.

صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمّی ، عیون أخبار الرّضا، تحقیق حسین الأعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1404 هـ.ق.

صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمّی ، کمال الدّین و تمام النّعمة، تحقیق علی اکبر غفّاری، قم، مؤسّسة النّشر الإسلامی التّابعة لجماعة المدرّسین، 1405 هـ.ق.

صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمّی ، من لا یحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، جامعة المدرسین، 1404 هـ.ق.

طبری، ابوجعفر محمّد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، با مقدّمۀ شیخ خلیل المیس، تحقیق صدقی جمیل العطّار، بیروت، دارالفکر، 1415 هـ.ق.

طریحی، فخرالدّین، مجمع البحرین، تحقیق السید احمد الحسینی، ]بی‌جا[، مکتب نشر الثّقافة الإسلامیة، 1408 هـ.ق.

کتاب مقدّس توراه، ترجمۀ ماشاءالله رحمان پور داوود و موسی زرگری، تهران، انجمن فرهنگی اوتصر هتورا، 1364 هـ.ش.

کتاب مقدّس: عهد عتیق و عهد جدید، ترجمۀ فاضل خان همدانی، ویلیام گلن و هنری مرتن، تهران، اساطیر، 1380 هـ.ش.

کلاپرمن، ژیلبرت و لیبی کلاپرمن، تاریخ قوم یهود، ترجمۀ مسعود همّتی، تهران، انجمن فرهنگی اوتصرهتورا، 1347هـ.ش.

کهن، ابراهام، گنجینه‌ای از تلمود، ترجمۀ امیر فریدون گرگانی، تهران، اساطیر، 1382 هـ.ش.

کـوهن شرباک، دن، فلسفۀ یهودی در قرون وسطی، ترجمۀ علی رضا نقد علی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1383 هـ.ش.

لـوفمارک، کـارل، کـتاب مقـدّس چیـست؟: مـعرّفی و نـقد عهد عتیق و عهد جدید، ترجمۀ محمّد کاظم شاکر، تهران، دستان، 1384 هـ.ش.

مجلسی، الشیخ محمّد باقر، بحار الأنوار، بیروت، الوفاء، 1403 هـ.ق.

مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، مروج الذهب، تحقیق سعید محمد اللحام، بیروت، دار الفکر، 1426 هـ.ق.

هاکس، جیمز، قاموس کتاب مقدّس، تهران، اساطیر، 1383هـ.ش.

همیلتون، ادیت، سیری در اساطیر یونان و رم، ترجمۀ عبدالحسین شریفیان، تهران، اساطیر، 1387 هـ.ش.

یعقوبی (احمد بن ابی یعقوب)، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، ]بی‌تا[.

The Babylonian Talmud: translated into English with notes, glossary and indices, ed. Isidore Epstein, London, Soncino Press, 1960.

The Book of Jubilees or the Little Genesis, tr. R. H. Charles, London, Black, 1902.

Book of Jubilees, tr. R. H. Charles, in: Charles, R. H. (ed.), The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament in English, v2.

Charles, R. H. (ed.), The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament in English (v1: Apocrypha, v2: Pseudepigrapha), Oxford, Clarendon Press, 1968.

Charlesworth, J. H. (ed.), The Old Testament Pseudepigrapha, Garden city, Doubleday, 1985.

1Enoch (Ethiopian Enoch) , tr. R. H. Charles, in: Charles, R. H. (ed.), The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testamet in English, v2.

Friedman, Richard E., Who Wrote the Bible?, New York, Harper and Row, 1987.

Gen. = Book of Genesis (in the Bible).

Genesis Rabbah, in: Neusner, Jacob and others.

Genesis Rabbah ـ, in: Midrash Rabbah.

Gen.R. = Genesis Rabbah.

Ginzberg, Louis, The Legends of the Jews, tr. Henrietta Szold, Philadelphia, The Jewish Publication Society of America, 1909.

Grossfeld, Bernard, see: The Targum Onqelos.

Horowitz, I., Shney Luchot Habrit, v1, tr. Eliyahu Munk, New York, Lambda Publishers, 1999.

Jerome, The Vulgate, 1598 version, in www.sacred-texts.com

JE = The Jewish Encyclopedia, New Edition, ed. Isidore Singer and others, New York, Funk & Wagnalls, 1925.

Jubilees, tr. O. Wintermute, in Charlesworth, J. H. (ed.), The Old Testament Pseudepigrapha, v2.

Linetsky, Michael, see: Saadiah ben Joseph.

Maher, Michael, see: Targum Pseudo-Jonathan.

McNamara, Martin, see: Targum Neofiti.

Midrash Rabbah, tr. H. Freedman and Simon Maurice, London, Soncino Press, 1939.

Neusner, Jacob and others (ed.), The Components of the Rabbinic Doucments: form the whole to the parts, South Florida Academic Commentary Series, 92, Atlanta, Georgia, U.S.A., Scholars Press, 1997.

Pentateuch with Targum Onkelos, Haphtaroth and Rashi's Commentary, v1, tr. M.

Rosenbaum and A. M. Silbermann, Jerusalem, Routledge & Kegan Paul Ltd., 5733 (Jewish date).

Philo of Alexandria, On the Giants, in: www.earlyjewishwritings.com

Rahsi, see: Pentateuch with Targum Onkelos, Haphtaroth and Rashi's Commentary.

Saadiah ben Joseph, Rabbi Saadiah Gaon's Commentary on the Book of Creation, tr.

Michael Linetsky, Northvale, New Jersey, U.S.A., Jason Aronson Inc., 2002.

Septuaginta: id est vetus testamentum graece iuxta LXX interperetes, ed. Alfred Rahlfs, Stuttgart, Germany, Privilegierte Württembergische Bibelanstalt, 1949.

Speiser, E. A., The Anchor Bible: Genesis, Garden City, Doubleday & Company Inc., 1964.

Targum Neofiti 1: Genesis, The Aramic Bible, The Targums, 1A, tr. Martin McNamara, Collegeville, Minnesota, U.S.A., Liturgical Press, 1992.

The Targum Onqelos to Genesis, The Aramic Bible, 6, tr. Bernard Grossfeld, Wilmington, Delaware, U.S.A., Michael Glazier Inc., 1988.

Targum Pseudo-Jonathan: Genesis, The Aramic Bible, The Targums, 1B, tr. Michael Maher, Collegeville, Minnesota, U.S.A., Liturgical Press, 1992.

Tg. Nf. = Targum Neofiti.

Tg. Onqelos = The Targum Onqelos.

Tg. Ps. J. = Targum Pseudo-Jonathan.

Wikipedia: The Free Encyclopedia, in: http://en.wikipedia.org