بررسی نقش و کارکرد تعاونی های دهیاری در توسعة روستایی استان گلستان

Journal of Research and Rural Planning

Article 10, Volume 5, Issue 4 - Serial Number 16, November 1395, Pages 137-154   

DOI: 10.22067/jrrp.v5i4.54129

Authors

غلامحسین عبدالله زاده^{* 1}; بنفشه ترحمی²; محمد شریف شریف زاده¹; محمد رضا محبوبی²

¹دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان

Abstract

هدف: به‌‌کارگیری سازمان‌ها و نهادهای محلّی یکی از رویکردهای مدیریّتی در جوامع روستایی است که در برهه‌هایی از تاریخ توسعة روستایی کشور مورد توجّه واقع شده است. در این راستا تعاونی‌های دهیاری در بسیاری از نواحی تشکیل شده است و نقش بسیار مؤثّری در تسهیل خدمات دهیاری‌ها داشته است. این تحقیق با هدف بررسی نقش و کارکرد تعاونی های دهیاری در توسعة روستایی استان گلستان انجام شده است.
روش: تحقیق حاضر بر مبنای راهبرد پیمایش پرسش نامه‌ای به انجام رسیده است. جامعة آماری تحقیق شامل دهیاران عضو شرکت تعاونی‌های دهیاری استان گلستان به تعداد 830 نفر است. به روش فرمول کوکران تعداد نمونه‌ها 118 نفر تعیین شد و از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای در سطح 9 شرکت تعاونی دهیاری جهت انتخاب نمونه‌ها استفاده شد. اعتبار پرسش نامه به عنوان ابزار گردآوری داده‌ها، از طریق سه نفر از کارشناسان شاغل در شرکت تعاونی‌ دهیاری در استان گلستان و سه نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه و پایایی آن از طریق محاسبة آلفای کرونباخ برای کارکرد عمرانی، اقتصادی، خدماتی و فرهنگی-اجتماعی به ترتیب 928/0، 840/0، 908/0 و 908/0 محاسبه شد و مورد تأیید قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج رتبه‌بندی مهم‌ترین کارکردهای شرکت‌های تعاونی دهیاری نشان داد که مواردی مانند «مشارکت در ساخت و بهینه‌سازی مسکن روستایی» در زمینة کارکرد عمرانی، «سرمایه‌گذاری در جهت بهبود تولیدات کشاورزی و صنعتی» در زمینة کارکرد اقتصادی، «تسطیح معابر روستا» در زمینة کارکرد خدماتی و «تربیت مدیران آشنا به شرایط روستا و سازمان‌های محلّی» در زمینة کارکرد فرهنگی-اجتماعی اولویّت بالایی داشتند. نتایج آزمون t تک نمونه‌ای نشان داد که کارکردهای مختلف این شرکت‌ها در توسعة روستایی در ناحیة مورد مطالعه کم‌تر از حدّ متوسط یا نامناسب است. نتایج آزمون فریدمن هم نشان داد که تأثیر کارکردها متفاوت نیست و از اولویّت یکسانی برخوردار هستند. نتایج آزمون t مستقل برای مقایسة کارکردهای تعاونی دهیاری در بین بخش‌ها نشان داد که کارکردهای تعاونی دهیاری در بخش مرکزی هر شهرستان وضعیّت بهتری داشتند. نتایج آزمون کروسکال والیس جهت مقایسه کارکردها بر حسب سابقة تأسیس نشان داد که کارکرد تعاونی‌های دهیاری برحسب قدمت آن ها تفاوت معنی داری داشتند. در هر چهار زمینة (عمرانی، اقتصادی، خدماتی و فرهنگی- اجتماعی)، تعاونی‌هایی که قدمت بالاتری داشتند، کارکردهای بهتر و مؤثّرتری نیز ارائه کرده‌اند. نتایج آزمون کروسکال والیس جهت مقایسة کارکردها در بین شهرستان‌ها نشان داد که در زمینة کارکردهای عمرانی و خدماتی شهرستان گرگان وضعیّت بهتری داشته است و در زمینة کارکردهای اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی شهرستان کردکوی وضعیّت بهتری داشته است.
محدودیّت‌ها/ راهبردها: تمرکز این تحقیق بر بررسی نقش و کارکرد تعاونی های دهیاری در توسعة روستایی بود. بنابراین، انتظار می رود پژوهش های آینده به شناسایی راه‌کارهای ارتقای عملکرد نقش و کارکردهای این تعاونی ها بپردازند.
راه‌کارهای عملی: با توجّه به یافته‌ها، هم‌کاری بخشداری برای تأمین ماشین‌آلات مورد نیاز، واگذاری پروژه‌های عمرانی و تأمین نیروهای متخصّص، حمایت شورای بخش در تأمین مالی، هماهنگی همة شوراها و دهیاران با تعاونی دهیاران، تأسیس صندوق مالی، بیمه و غیره وابسته به تعاونی دهیاری، برنامه‌ریزی برای برقراری ارتباط مؤثّر و نشست‌های مشورتی بین تعاونی‌های دهیاران در سطح شهرستان، استان و کشور جهت بهبود نقش و کارکرد تعاونی های دهیاری مؤثّر است.
اصالت و ارزش: شناخت نقش و کارکرد تعاونی‌های دهیاری در توسعة روستایی استان گلستان و ارائة پیشنهادهایی برای ارتقای عملکرد این نوع تعاونی‌ها، اصالت و ارزش اصلی این تحقیق است.

Keywords

توسعة روستایی; مدیریت روستایی; تعاونی دهیاری; نقش و کارکرد; استان گلستان

References

1. Akbari, G., & Abdollahi, M. (1385/2006). Proceeding of rules and regulations of village and rural municipalities with the latest reforms: administrative divisions and Islamic Councils, organization, finance, engineering and building control, environment. (1th Ed.). Tehran, Iran: Honar Qalamestan Press. [In Persian]

2. Altman, M. (2015). Cooperative Organizations an engine equitable rural economic development. Journal of Cooperative Organization and Management, 3(1), 14-23.

3. Anabestani, A.A., & Hatminezhad, H. (1391/2012). New rural management and its role in housing developments with respect to the performance of village administrations (Case study: Rural-district Mishkhas of Ilam county). Geography, 2(2), 121-140. [In Persian]

4. Badri, M., & Nemati, S. A. (1386/2007). Assess the functional role of rural modern management system, comparative assessing active municipalities in small and large villages of Golestan province. Geographical Research, 39 (59), 161- 176. [In Persian]

5. Chobchian, S., Kalantari, K., & Shbanali-Fami, H. (1386/2007). Factors affecting the performance of rural municipality’s cooperatives in Gilan province. Quarterly Village and Development, 1 (2), 87-107. [In Persian]

6. Darban-Astaneh, A.R. (1384/2005). Rural management in the Fourth Development Plan. Monthly Dehyariha, 3(15), 14-20. [In Persian]

7. Falsoleiman, M., Sadeghi, H. A., Moradi, M., & Kavoosi, G. (1391/2012). Review and evaluation of village administrations in the process of managing and rural development (Case study: the central district of Birjand county). Research and Rural Planning, 1 (1), 73-95. [In Persian]

8. Farahani, H., & Aeinmoqqadam, F. (1391/2012). Evaluation and performance and efficiency of rural municipality in the process of rural development management (Case Study: South Sarrud sub-district of Boyer-Ahmad). Quarterly Geographical Vision, 7(18), 118-127. [In Persian]

9. Getnet, K., & Anullo, T. (2012). Agricultural Cooperatives and Rural Livelihoods: Evidence from Ethiopia. Journal of Annals of Public and Cooperative Economics, 83(2), 181-198.

10. Ghanbari, Y., & Barqi, H. (1389/2010). The role of join cooperatives in the development of rural areas: a case study of Isfahan province. Journal of Village and Development, 13(2), 81-101. [In Persian]

11. Jahed, S. A. (1391/2012). The statistical report of rural municipality’s cooperatives in the country. Monthly Dehyariha, 7(39), 7-8. [In Persian]

12. Kalantari, K. (1391/2012). Quantitative models in planning (regional, urban and rural). Tehran, Iran: Saba Cultural Press. [In Persian]

13. Kamran Dastjerdi, H., Souri, F., Taqdisi, A., & Ansarizadeh, S. (1389/2010). Political management of village and comparative analysis of rural municipalities’ success in large and small villages (Case Study: Delfan county). Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 15(18), 51-66. [In Persian]

14. Mahdavi, M., & Nsjsfi-Kani, A. A. (1384/2005). Rural municipalities; experience in managing the villages of Iran (Case Study: East Azerbaijan Province). Journal of Geographical Research, 37(53), 21-39. [In Persian]

15. Mahdavi, S. A. (1391/2012). Rural municipalities’ cooperative role in the development of the village. Monthly Dehyariha, 7(39), 1-9. [In Persian]

16. Motei-Langroodi, S. H., Bakhshi, Z., & Bouzarjomehri, K. (1390/2011). Performance evaluation of rural municipalities from the rural people viewpoint- Beihaq of Sabzevar County. Journal of Geography and Regional Development, 9(16), 35-56. [In Persian]

17. Municipality Organizations of Iran. (2010). Introduction to rural municipality cooperatives. Monthly Dehyariha, 6(30), 18-19. [In Persian]

18. Municipality Organizations of Iran. (2012). Constitution of rural municipality cooperatives. Monthly Dehyariha, 7(39), 25-33. [In Persian]

19. Pourtaheri, M., Roknaldin-Eftekhari, A., & Paydar, A. (1391/2012). Performance of joint agricultural cooperatives in rural development (Case study: Rural district Jihad Abad of Jiroft plain). Geography, 10(32), 98-176. [In Persian]

20. Qadiri-Masoum, M., Taleghani, G., & Kohestani, H. (1392/2013). Diagnosing rural municipalities of East Azarbaijan Province: Case Study Bostanabad county. Journal of Village and Development, 16(1), 93-112. [In Persian]

21. Rezvani, M. (1383/2004). Introduction to rural development planning in Iran. Tehran, Iran: Ghomes Press. [In Persian]

22. Riahi, V., & Karami-Nasab, S. (1392/2013). Performance evaluation of rural municipalities in physical-spatial development of rural settlements (Case Study: Kurdian city-Jahrom county). Journal of Regional Planning, 3(12), 61-71. [In Persian]

23. Rostami, S., Mozaffari, F., Rahimi-Moghaddam, J., & Zulfiqari, A. (1394/2015). Assessing the performance of rural municipality in rural development (Case study: rural municipality of Ivan county, Ilam province). Journal of Housing and Rural Environment, 149, 103-119. [In Persian]

24. Segynola, A. (1992). Cooperative Societies and Rural Development in Northern Bendel, Nigeria. Journal of Habitatintl International, 16(1), 63- 70.

25. Sheikhi, H., Parizadi, T., & Varmarziar, B. (1392/2013). Review and evaluation of village administrations in the process of managing and rural development (Case Study: Hamedan county). Space Planning Journal, 3(3), 17-32. [In Persian]

26. Taherkhani, M., & Heidari-Sarban, V. (1383/2004). Role of production cooperatives in the development of rural areas (Case Study: Meshkindasht county). Geographical Research Journal, 36(49), 115-126. [In Persian]

27. Taqdisi, A., Souri, F., Sydaei, A., & Kazemi, Z. (1390/2011). Performance investigates and analysis of the rural municipalities in rural management (Case study: Conani district of Kuhdasht county). Journal of Urban Management, 9(28), 157-174. [In Persian]

28. Yadoo, A., & Cruickshank, H. (2010). The Value of Cooperatives in rural electrification. Journal of Energy Policy, 38(6), 2941-2947.

29. Zeul, K., & Radel, J. (2005). Cooperatives as a community development strategy: Linking theory and practice. The Journal of Regional Analysis & Policy, 35(1), 43-54.