واکنش عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم کنجد (.Sesame indicum L) به کاربرد تلفیقی نیتروژن و کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 2، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 7، فروردین 1390، صفحه 9-16   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v3i1.9966

نویسندگان

رقیه حسن پور؛ همت اله پیردشتی^* ؛ محمدعلی اسماعیلی؛ ارسطو عباسیان

گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

چکیده

امروزه استفاده از کودهای بیولوژیکی در راستای کشاورزی پایدار در حال گسترش است. به همین منظور چهار سطح نیتروژن (0، 60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل اصلی و کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس به عنوان عامل فرعی (عدم مصرف و مصرف) بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم کنجد (ناز، اولتان و ورامین) به عنوان عامل فرعی فرعی در یک آزمایش کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نیتروژن تأثیر معنی داری روی تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، تعداد شاخه ی فرعی و عملکرد دانه در هکتار داشت. مصرف کود بیولوژیک درصد باروری گل را افزایش داد و تعداد کپسول در بوته را فقط در رقم ورامین افزایش داد. کود بیولوژیک بر عملکرد دانه تأثیر معنی داری داشت و باعث افزایش تقریباً 10 درصدی عملکرد دانه نسبت به حالت عدم مصرف شد. ارقام به طور معنی داری از لحاظ تمامی صفات با هم اختلاف داشتند. با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل بین رقم و نیتروژن برای عملکرد دانه کنجد و در نظر گرفتن هزینه و مشکلات زیست محیطی ناشی از مصرف کودها برای دستیابی به عملکرد مطلوب کنجد در رقم اولتان (3240 کیلوگرم در هکتار) مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن و در رقم ناز (2971 کیلوگرم در هکتار) و ورامین (2319 کیلوگرم در هکتار) مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه می شود. در مجموع رقم اولتان از لحاظ عملکرد دانه نسبت به رقم ناز و رقم ناز نسبت به ورامین برتری داشت.

کلیدواژه‌ها

تعداد دانه در کپسول؛ تعداد شاخه فرعی؛ تعداد کپسول در بوته؛ درصد باروری گل؛ وزن هزار دانه

مراجع

1- Ahmadi Vavsari, F. 2009. Investigation the effect of biofertilizers, phosphate solubilizer and Thiobacillus on yield and yield components of sesame (Sesamum indicum L.). MSc Thesis. Agricultural Sciences and Natural Resources of Gorgan, Iran. (In Persian with English Summary)

2- Ahmadi Vavsari, F. 2009. Investigation the effect of biofertilizers, phosphate solubilizer and Thiobacillus on yield and yield components of sesame (Sesamum indicum L.). MSc Thesis Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Iran. (In Persian with English Summary)

3- Bahrani, M.J., and Babaei, G. 2007. Effect of different levels of plant density and nitrogen fertilizer on yield and yield components and some quality traits in two sesame (Sesamum indicum L.) cultivars. Iranian Journal of Crop Sciences 9: 237-245. (In Persian with English Summary)

4- Basu, M., and Bhadoria, P.B.S. 2008. Performance of groundnut (Arachis hypoges linu) under nitrogen fixing and phosphorus solubilizing microbial inoculants with different levels of cobalt in alluvial soils of eastern India. Agronomy Research 6 (1): 15-25.

5- Chaudhry, A.U., and Sarwar M. 1999. Optimization of nitrogen fertilizer in cotton (Gossypium hirsutum L.). Pakistan Journal of Biological Science 2: 242-243.

6- Dini Torkamani, M.R., and Karapteian, J. 2007. Investigating important physical and chemical characteristics of grain among ten Varieties of sesame (Sesamum indicum L.). Iranian Journal of Biology. 20: 327-332. (In Persian with English Summary)

7- Fallahi, J., Koocheki, A., and Rezvani Moghaddam, P. 2009. Effects of biofertilizers on quantative and qualitative yield of chamomile (Matricaria recutita) as medicinal plant. Iranian Journal of Field Crops Research 7 (1): 127-135. (In Persian with English Summary)

8- Farrokhi, E., Amadi, M., Khiavi, M., Mohammadi, E., Arabe, G., and Andarkhor, A. 2000. Registration of sesame (Sesamum indicum L.) cultivar, Oltan. Seed and Plant Journal 16 (4): 512-514. (In Persian with English summary)

9- El-Habbasha, S.F., Abd El Salam, M.S., and Kabesh, M.O. 2007. Response of two sesame varieties (Sesamum indicum L.) to partial replacement of chemical fertilizers by bio-organic fertilizers. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 3(6): 567- 571.

10- KHajehpour, M.R. 2004. Industrial Crop. Isfahan Industrial University. 571 pp. (In Persian)

11- Khavazi, K., Asadi Rahmani, H., and Malakouti, M.J. 2005. Necessary of Industrial Production of Biofertilizers in Iran. Sana Press. 440 pp. (In Persian)

12- Khavazi, K., and Malakouti M.J. 2002. Necessity for the Production of Biofertilizers in Iran: A Compilation of Papers. Agricultural Education Press. 604 pp. (In Persian)

13- Khorramdel, S., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., and Ghorbani, R. 2008. Application effects of biofertilizers on the growth indices of black cumin (Nigella sativa L.). Iranian Journal of Agricultural Science 6(2): 285-294. (In Persian with English Summary)

14- Koocheki, A.R., Jami, A.M., Kamkar. B., and Mahdavi Damghani, A.M. 2001. Ecological Principles of Agriculture (Translated). Jihadeh-Daneshgahi Mashhad Press. 471 pp. (In Persian)

15- Koocheki, A.R., Tabrizi, L., and Ghorbani, R. 2008. Effect of biofertilizers on agronomic and quality criteria of hyssop (Hyssopus officinalis). Iranian Journal of Agricultural Science 6(1): 127-137. (In Persian with English Summary)

16- Langham, R.D. 2007. Phenology of Sesame, Issues in New Crop and New Use. In: J. Janick, and Whipkey (eds). ASHS Press, Alexandria. VA. USA. pp: 144-180.

17- Malik, M.A., Saleem, M.F., Akhtar Cheema, M.A., and Ahmed, S. 2003. Influence of different nitrogen levels on productivity of sesame (Sesamum indicum L.) under varying planting patterns. International Journal of Agriculture and Biology 4: 490- 492.

18- Malekoti, M.J., and Homaei M. 2004. Fertility of Arid and Semi arid. 2nd End. Tarbiat Modarres University Press. Tehran. pp 494. (In Persian)

19- Mansori, S., and Soltani Najafabadi, M. 2004. Study and systemic analysis on yield and yield components association for sesame (Sesamum indicum L.) breeding. Seed and Plant Journal 20(2): 149-105. (In Persian with English Summary)

20- Mirzakhani, M., Ardakani, M.R., Aeeneband, A, Rejali, F., and Shirani Rad, A.H. 2009. Response of spring safflower to Co-inoculation with Azotobacter chrococum and Glomus interaradices under different levels of nitrogen and phosphorus. American Journal of Agricultural and Biological Sciences 4(3): 255-261. (In Persian with English Summary)

21- Papari Moghaddamfard, A., and Bahrani, M.J. 2005. Effect of nitrogen fertilizer rates and plant density on some agronomic characteristic, seed yield and protein percentage in two sesame cultivars. Iranian Journal of Agriculture Researches. 36 (1): 129-135. (In Persian with English Summary)

22- Rahman, A., and El Maki, A. 2008. Response of sesame to nitrogen and phosphorus fertilization in Northern Sudan. Journal of Applied Biosciences 8(2): 304-308.

23- Rastegar, M.A. 2006. Industrial Crops Cultivation. Berehmand Press. 469 pp. (In Persian)

24- Rezvani Moghaddam, P., Nabati, J., Norouzpour, G., and Mohammadabadi, A.A. 2005. Evaluation of morphologic parameters, seed yield and oil of sesame in different planting space and irrigation period. Iranian Journal of Field Crops Research 3: 57-68. (In Persian with English Summary)

25- Roy, R.N., Finck, A., Blair, G.J., and Tandon, H.L.S. 2006. Plant nutrition for food security: a guide for integrated nutrient management. FAO Fertilizer and Plant Nutrition Bulletin pp: 226- 231.

26- Saeidi, G.A. 2008. Effect of some macro and micronutrients on seed yield and other agronomic traits of sesame in Isfahan. Journal of Agriculture and Natural Resources Science and Technology 12(45): 319- 390. (In Persian with English Summary)

27- Saki Hosseini, A. 1996. Evalution of nitrogen top dressing on yield and yield components of sesame. MSc Thesis. University of Tehran, Iran. )In Persian with English Summary (

28- Sharmila, V., Krishnamoorthy Ganesh, S., and Gunasekaran, M. 2007. Generation mean analysis for quantitative traits in sesame (Sesamum indicum L.) crosses. Genetics and Molecular Biology 30(1): 80- 84.

29- Shehata, M.M., and El-Khawas, S.A. 2003. Effect of tow biofertilizers on growth parameters, yield characters, nitrogenous components, nucleic acids content, minerals, oil content, protein and banding pattern of sunflower (Helianthus annus L. cv. Vedock) yield. Pakistan Journal of Biological Sciences 6(14): 1257-1268.