عوامل مؤثر بر توزیع جغرافیایی مرگ و میر در استان خراسان شمالی

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 6، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 19، اسفند 1391   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v0i0.23239

نویسندگان

علی اصغر پیله‌ور^{* 1}؛ رضا فیض آبادی²؛ هادی افرا²

¹دانشگاه بجنورد/ گروه جغرافیا

²دانشگاه علامه طباطبایی تهران

چکیده

آگاهی از وضعیت بهداشتی و سلامت در هر جامعه‌ای از مهم‌ترین اطلاعاتی است که در برنامه‌های توسعه‌ی اجتماعی و برنامه‌ریزی برای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از دستاوردهای مهمّ توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی دو قرن اخیر، توسعه‌ی بهداشت و در نتیجه کاهش اساسی و مستمر مرگ و میر بوده است. استان خراسان شمالی یکی از مناطق محروم و کمتر توسعه یافته‌ی کشور است که کمتر تحقیقاتی در خصوص بررسی وضعیت مؤلفه‌های جمعیتی، به ویژه مرگ و میر، در آن صورت گرفته است. این مقاله به دنبال تحلیل و بررسی توزیع جغرافیایی و علل شناسی مرگ و میر در استان خراسان شمالی است، تا از این طریق رهنمودهایی جهت برنامه‌ریزی در حوزه‌ی بهداشت، سلامت و امنیت در اختیار مسؤولان قرار دهد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی گذشته نگر و تحلیل وضع موجود است که به بررسی علل مرگ و میر در دوره‌ی 5 ساله (1383 تا 1388) در بین کلیه‌ی متوفیات ثبت شده در استان خراسان شمالی می‌پردازد. برای گروه‌بندی علل مرگ و میر از طبقه‌بندی بین‌المللی (ICD) سازمان بهداشت جهانی استفاده شده، که در 17 گروه طبقه بندی انجام گردید. برای تحلیل موضوع از داده‌ها، جداول، نمودارها و نقشه به کمک تکنیک GIS بهره برداری شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می دهند، که مرگ به علت بیماری‌های دستگاه گردش خون، سوانح و حوادث، سرطان‌ها و تومورها در استان در تمام سال‌های مورد بررسی به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار داشته است، البته شهرستان فاروج از این امر مستثنی می باشد. در این شهرستان شایع‌ترین علت مرگ و میر را بیماری‌های دستگاه تنفسی تشکیل می‌دهد. نتایج تحقیق حاکی از تفاوت معنی‫دار علل مرگ ‌و میر برحسب سن و جنس در استان می‫باشد. به عبارت دیگر، علل مرگ‌ومیر در بین مردان و زنان از الگوهای خاصی تبعیّت می‫کند. بیش ترین تفاوت در الگوهای علل مرگ‌ومیر در بین مردان و زنان، مربوط به مرگ‌ومیرهای ناشی از حوادث و سوانح غیرعمدی است، که در مردان بیشتر از زنان می‫باشد. بررسی علل مرگ و میر در بین جمعیت جوان استان حاکی از آن است، که شایع‌ترین علت مرگ و میر جوانان را سوانح، مسمومیت و خودکشی (4/54 درصد) تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

علل شناسی؛ توزیع جغرافیایی؛ مرگ و میر؛ خراسان شمالی