ضرورت بازنگری در گونه‌شناسی جامعه‌شناسی اقتصادی

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 10، دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 33، شهریور 1398، صفحه 289-321   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v16i1.77565

نویسنده

حمزه نوذری^*

دانشگاه خوارزمی

چکیده

با توجه به شرایط اجتماعی و دانشگاهی دهة 1970، گروهی از جامعه‌شناسان مبتکر و خلاق و با سنت‌های فکری مختلف، در شکل‌گیری جامعه‌شناسی اقتصادی جدید سهم و نقش بسزایی داشتند. آن‌ها سعی کردند که پدیده‌های اقتصادی را متمایز از رویکرد اقتصاد نوکلاسیک تحلیل کنند. دراین‌میان، برخی از پژوهشگران حوزة جامعه‌شناسی اقتصادی را به دو گونة قدیم و جدید تقسیم‌بندی کردند و پیشگام جامعه‌شناسی اقتصادی جدید را «گرانووتر» معرفی کردند؛ درحالی‌که سنت‌های فکری متعددی در پدیدآمدن حوزة جامعه‌شناسی اقتصادی جدید نقش داشته‌اند؛ ازجمله رویکرد تحلیل شبکه، حوزة جامعه‌شناسی اقتصادی جدید و دیدگاه جامعه‌شناسی تحول‌یافتة فرهنگی. حک‌شدگی، محوری‌ترین مفهوم درمیان سنت‌های فکری جدید است که براساس آن، پدیده‌های اقتصادی متفاوت از علم اقتصاد متعارف تبیین شده‌اند. در این مقاله با بررسی انتقادی این تقسیم‌بندی در حوزة جامعه‌شناسی اقتصادی نشان داده می‌شود که جامعه‌شناسی نومارکسیستی احیاشده در دهة 1970، ازنظر مفهومی و تجربی دستاوردهای مهمی در حوزة جامعه‌شناسی اقتصادی داشته‌ است که از سهم و نقش آن در شکل‌گیری این حوزه غفلت شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که در تعامل و ارتباط میان جامعه‌شناسی اقتصادی و رویکرد جامعه‌شناسی اقتصادی نومارکسیستی، جهت‌گیری‌ و تحلیل‌های چندجانبه و جدیدی ایجاد می‌شوند. همان‌گونه‌که جامعه‌شناسی نومارکسیستی احیاشده در دهة 1970 در جامعه‌شناسی متعارف پذیرفته شده است و از دستاوردهای آن بهره گرفته می‌شود، در جامعه‌شناسی اقتصادی نیز چنین تعاملی با جامعه‌شناسی نومارکسیستی سازنده است.

کلیدواژه‌ها

جامعه‌شناسی اقتصادی؛ جامعه‌شناسی اقتصادی نومارکسیستی؛ سرمایه‌داری انحصاری؛ کنش اقتصادی؛ پدیده‌های اقتصادی

مراجع

1. ریتزر، ج. (1374). نظریة‌ جامعه‌شناسی در دوران معاصر (م. ثلاثی، مترجم). تهران: علمی فرهنگی.

2. بوراوی، م. (1393). مارکسیسم جامعه‌شناسانه: همگرایی آنتونیو گرامشی و کارل پولانی (م. مالجو، مترجم). تهران: نشر نی.

3. Abolafia, M. (1996). Making markets: Opportunism and restraint on Wall Street. Cambridge, MA: Harvard University Press.

4. Baran, P., & Sweezy, P. (1966). Monopoly capital. New York, NY: Monthly Review.

5. Beamish, T. D. (2007). Economic sociology in the next decade and beyond. American Behavioral Scientist, 50(8), 993-1014.

6. Beckert J. (2007). The great transformation of embeddedness: Karl Polanyi and the new economic sociology. In H. Chris & K. Hart (eds.). Market and society: The great transformation today (pp. 38-55). New York, NY: Cambridge University Press.

7. Beckert, J. (1996). What is sociological about economic sociology? Uncertainty and the embeddedness of economic action. Theory and Society, 25(6), 803-840.

8. Beckert, J. (1999). Economic action and embeddedness: The problem of the structure of action. Berlin, Germany: Free University of Berlin.

9. Biernacki, R. (1995). The fabrication of labor: Germany and Britain, 1640-1914. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.

10. Block, F. (1981). The fiscal crisis of the capitalist state. Annual Review of Sociology, 7, 1-27.

11. Block, F. (1994). The roles of the state in the economy, In N. Smelser, & R. Swedberg (eds.) The handbook of economic sociology. Princeton, NJ: Princeton University Press.

12. Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgement of teste (R. Nice, Trans.). Routled & Keagan Paul.

13. Bourdieu, P. (2005). Principles of an economic anthropology. In N. Smelser, & R. Swedberg (eds), The handbook of economic sociology (pp. 75–89.) Princeton, NJ: Princeton University Press.

14. Braverman, H. (1974). Labor and monopoly capital. New York, NY: Monthly review press.

15. Burawoy M. (1982). Introduction: The resurgence of Marxism in American sociology. American Sociological Review, 88, 1–30.

16. Burawoy, M. (1979). Manupacturing consent: Changes in the labor process under monoplay capitalism. Chicago, CH: the University of Chicago press.

17. Burawoy, M., & Wright, E. O. (2002). Sociological marxism. In J. H. Turner (Ed.), Handbook of sociological theory. (pp.459-486). New York: Plenum

18. Burt, RS. (1992). Structural holes: The social structure of competition. Cambridge, MA: Harvard University Press.

19. Convert, B., & Heilbron, J. (2007). Where did the new economic sociology come from?, Theory and Sociology ,36(1), 31–54.

20. Daoud, A., & Larsson, B. (2011). Economic sociology - old and new. International Journal of Pluralism and Economics Education, 2(3), 255-269.

21. DiMaggio P., & Hugh, L. (1998). Socially embedded consumer transactions: For what kinds of purchases do people most often use networks?. American Sociological Review, 63, 19-37.

22. DiMaggio, P. (1994). Culture and economy. In N. Smelser & R. Swedberg (eds.), Handbook of economic sociology (pp. 27-57). Princeton, NJ: Princeton University Press.

23. Dobbin, F. (2005). Comparative and historical approaches of economic sociology. In N. Smelser, & R. Swedberg (eds.), The handbook of economic sociology (pp. 26-48). New York, NY: Sage.

24. Fevre, R. (2003). The new sociology of economic behaviour. London, England: SAGE.

25. Fligstein N. (1996). Markets as politics: A political cultural approach to market institutions. American Sociological Review, 61, 656-730.

26. Fligstein, N. (1990). The transformation of corporate control. Cambridge, CA: Harvard University Press.

27. Fligstein, N. (2001). The architecture of markets: The economic sociology of twenty-first-century capitalist societies. Princeton, NJ: Princeton University Press.

28. Foster, J. B. (2006). Monopoly-finance capital. Monthly Review, 58(7). Retrieved from https:// monthlyreview. org/ 2006/ 12/ 01/ monopoly – finance - capital/

29. Foster, J. B. (2010). The age of monopoly-finance capital. Monthly review. 61(9). Retrieved from https:// monthlyreview. org/ 2010/ 02/ 01/ the- age- of-monopoly - finance-capital/

30. Granovetter, M. (1985). Economic action and social structure: The problem of embeddedness. American Journal of Sociology, 91, 481–510.

31. Granovetter, M., & Swedberg, R. (eds). (1992). The sociology of economic life. Boulder, CO: Westview.

32. Guillen, M., Collins, R., England, P., & Meyer, M. (2005). The new economic sociology developments in an emerging field. New York, NY: Russell Sage Foundation.

33. Habermas, J. (1984). Reason and the rationalization of society. Boston, Mass: Beacon.

34. Manza, J., & McCarthy, M. A. (2011). The neo-Marxist legacy in American sociology. Annual Review of Sociology, 37, 155-183.

35. Perrow, C. (2002). Organizing America: Wealth, power, and the origins of corporate capitalism. Princeton: Princeton University Press.

36. Petrov, A. (2013). Labour culture in the trap of economic globalization: View of contemporary economic sociology. Journal of Economic Sociology, 1(1), 116-129.

37. Roy, W. G. (1997). Socializing capital: The rise of the large industrial corporation in America. Princeton: Princeton University Press.

38. Smelser, N., Swedberg, R. (eds). (2005). Hand book of economic sociology. Princeton, PJ: Princeton University Press.

39. Staples, C. L., & Staples, W. G. (2000). Reading Harry Braverman's labor and monopoly capital after twenty years. Social Thought and Research, 3, 182-193.

40. Swedberg, R. (2003). Principles of Economic Sociology. Princeton, NJ: Princeton University Press.

41. Swedberg, R. (2004). What has been accomplished in New Economic Sociology and where is it Heading? European Journal of Sociology, 45(3), 317-330

42. Talmud I. (2013). Economic sociology. Sociopedia. DOI: 10.1177/ 205684 6013121.

43. White, H. (1981). Where do markets come from? The American Journal of Sociology, 87(3) 517–47.

44. Zafirovski, M. & Levine, B. (1997). Economic Sociology Reformulated: The Interface between Economics and Sociology. Economics and Sociology 56(3), 265-285.

45. Zelizer, V. (1989). The social meaning of money: Special monies. American Journal of Sociology, 95(2), 342–77.

46. Zukin, S., & Dimaggio, P. (1990). Introduction. S. Zukin, & P. Dimaggio. (Eds.), Structure of caoital (pp. 1-36). New York: Cambridge University Press