تلفیق داده های زمین شناسی، کانی سازی، ژئوشیمی و مطالعات ژئوفیزیکی IP/RS و مغناطیس سنجی زمینی منطقه رودگز، جنوب شرق گناباد، استان خراسان رضوی

زمین شناسی اقتصادی

مقاله 5، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 8، تیر 1392، صفحه 117-136   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v5i1.22916

نویسندگان

حسین حاجی میرزاجان^* ؛ محمد حسن کریم پور؛ آزاده ملکزاده شفارودی؛ محمد رضا حیدریان شهری؛ سید جواد هامونی

فردوسی مشهد

چکیده

منطقه اکتشافی رودگز، یک سیستم پلی متال مس، قلع، سرب، روی و طلای رگه ای است که در جنوب‌شرق گناباد و شمال‌شرق بلوک لوت قرار دارد. توده های نفوذی نیمه عمیق ترشیری با ترکیب مونزونیت تا مونزودیوریت پورفیری نوع اکسیدان در سنگهای دگرگونی به سن ژوراسیک میانی نفوذ نموده اند. اغلب توده های نفوذی تحت تأثیر آلتراسیون های کربناتی، آرژیلیک، سریسیتی و سیلیسی- تورمالینی قرار گرفته اند. کانی سازی در منطقه، کنترل گسلی داشته و به‌صورت رگه ای با روند عمدتاً NW-SE و شیب 85 تا 90 درجه وجود دارد. کانیهای اولیه شامل کوارتز، تورمالین، کالکوپیریت، پیریت و کانیهای ثانویه مالاکیت، آزوریت و گوتیت است. نمونه برداری ژئوشیمیایی به روش خرده سنگی، ناهنجاریهای بالایی (تا ppm 10000) از عناصر مس، قلع، سرب و آرسنیک، روی (تا ppm5527) و طلا (تا ppb 325) را نشان می دهد. زون گوسان وسیع در منطقه وجود دارد که در ارتباط با اکسید شدن کانیهای سولفیدی است. برداشتهای IP/RS به‌منظور تعیین موقعیت و گسترش کانی سازی سولفیدی در عمق بر روی ناهنجارهای ژئوشیمی انجام شد. به‌طورکلی، در محل زون های گوسان، رگه ها، کنده کاریهای قدیمی و در محل ناهنجاریهای ژئوشیمی، شارژابیلیته افزایش می یابد. مقاومت ویژه بر روی واحد کوارتزیت و همچنین در مکانهایی که رگه کانی‌سازی با کوارتز همراه است، ناهنجاری بالا تا 425 اهم‌متر دارد. به‌دلیل ناهنجاری بالای ژئوشیمیایی عنصر قلع و ارتباط آن با توده های نفوذی احیایی، برداشتهای مغناطیس‌سنجی -زمینی به‌منظور شناسایی موقعیت توده های سری مگنتیت (اکسیدان) و ایلمنیت (احیایی) در عمق انجام شد. تغییرات شدت کل میدان مغناطیسی در نقشه TMI به میزان 1/335 گاما است. بالاترین ناهنجاری مغناطیسی در نقشه RTP در شمال منطقه برداشت قرار دارد که مرتبط با توده های سری مگنتیت (هورنبلند بیوتیت مونزودیوریت پورفیری) بوده و در عمق به‌سمت جنوب گسترش دارد. کمترین ناهنجاری مغناطیسی در مرکز محدوده (شرق روستای رودگز) قرار دارد که با محل بیشترین مقادیر ناهنجاری شارژابیلیته و ژئوشیمی منطبق است. براساس ناهنجاری ژئوشیمی و شارژابیلیته، دو گمانه در محل حفاری و 24 نمونه ژئوشیمیایی از مغزه ها برداشت گردید که بیشترین ناهنجاریها همراه با آلتراسیون سیلیسی- کلریتی و مناطق با گسترش اکسیدهای آهن ثانویه است.

کلیدواژه‌ها

رودگز؛ بلوک لوت؛ کانی سازی رگه ای؛ شارژابیلیته؛ مقاومت ویژه؛ مغناطیس‌ سنجی زمینی؛ چاه نگاری

مراجع

[1] Berberian M., "Active faulting and tectonics of iran, in Gupta", H K., and Delany F.M., editors, "Zagrous- Hinda kush- Himalaya geodynamic evolution", American Geophysical Union Geodynamic Series 3 (1981) 33-69.

[2] Jackson J., Mckenzie D., "Active tectonics of the Alpine- Himalaya belt between western Turkey and Pakistan", Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society 77 (1984) 185-264.

[3] Lindenberg H.G., Groler K., Jacobshagen V., Ibbeken H., "post-paleozoic stratigraphy, structure and orogenetic evolution of the southern Sabzevar zone and the Taknar block", Neues jahrbach for Geologie und palaontologie, Abhhandlungen 168 (1984) 287-326.

[4] Haghipour A., Aghanabati A., " Geological map of iran (2nd edition), Tehran", Geological Survey of Iran, scale 1:2500000 (1989).

[5] Alavi.M., " Tectonic map of the Middle East, Tehran", Geological Survey of Iran, scale 1:5000000 (1991a).

[6] Ramezani J., Tucker R.D., "The Saghand region, centeral Iran, U-Pb geochronology, petrogenesis and implications for Gondwana tectonics", American journal of science 303 (2003) 622-665.

[7] هامونی س.ج.، کریم‌پور م.ح.، ملک‌زاده شفارودی آ.، " زمین‌شناسی، آلتراسیون و کانی سازی منطقه اکتشافی رودگز، جنوب شرق گناباد"، سومین همایش زمین‌شناسی اقتصادی ایران، دانشگاه شهید چمران اهواز، (1390).

[8] Karen P., Barry B., " The geophysical response of the tusker gold deposite, Lake Victoria gold fields, Tanzania" ( 2005).

[9] Esdale D.J., Pridmore D. F., Coggen J. H., Muir P.M., Williams P. K., Fritz F.P., " Olympic Dam deposite- Geophysical case history", 5th ASEG Conference, (1987) 47-49.

[10] Rajagopalan S., Haydon S.J., " The Benambra volcanic hosted massive sulphide deposits", Geological Survey of Victorya report 119, Australian Society of Exploration geophysicists special publication 11 (1999).

[11] Guo W., Dentith M., Zhao Y., " Geophysical exploration in the Xi-Cheng lead-zinc orefield, Gansu Province, China", Exploration Geophysics 31 (2000) 243-247.

[12] Dentith M., Stuart R., " Sediment-hosted stratiform copper deposits in the Adelaide Geosyncline, South Australia", Geophysical responses of mineralisation and themineralised environment, Geophysical Signatures of South Australian Mineral Deposits (2002) 169-195.

[13] Busuttil S., Law S., " The geophysics of the Kalkaroo prospect, Olary Domain, South Australia", Geophysical Signatures of South Australian Mineral Deposits (2001) 121-126.

[14] White R.M.S., Collins S., Denne R., Hee R. Brown P., " A new survey design for 3D IP modelling at Copper hill", Exploration Geophysics 32 (2001) 152-155.

[15] آقانباتی ع.، " زمین‌شناسی ایران" ، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور (1383) ٦٠٦ ص.

[16] قائمی ف.، " نقشه زمین‌شناسی 1:100000 گناباد"، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور (1384).

[17] مرادی م.، کریم پور م.ح.، فارمر ل.، و استرن چ.، " ژئوشیمی ایزوتوپهای Rb-Sr و Sm-Nd سن سنجی زیرکن U-Pb و پتروژنز باتولیت گرانودیوریتی- گرانیت نجم آباد، گناباد"، مجله زمین شناسی اقتصادی، شماره 3 (1390) ص127-145.

[18] Ishihara S.," The granitoid series and mineralization", Economic Geology 75th Anniv (1981) 458-484.

[19] http://wdc.kugi.kyoto-u.ac.jp/igrf/point/

[20]http://www.ngdc.noaa.gov/geomagmodels/IGRFWMM.jsp

[21] Gunn P.J., " Workshop Interpretation of aeromagnetic data", AGSO Journal of Australian Geology & Geophysics 17(2) (1996) 105-113.

[22] Urquhart W.E.S., "Airborne magnetic data compilation and interpretation", Geophysical Airborne Survey Compilation and Interpretation (2007) 1-13.

[23] Clark D.A., "Magnetic pethrophisics and magnetic petrology:aids to geological interpretation of magnetic surveys", AGSO Journal of Australian Geology & Geophysics 17 (2) (1997) 83-103.

[24] Nakatsuka T., Okuma S., " Reduction of magnetic anomaly observations from helicopter surveys at varying elevations", Exploration Geophysics 37 (2006) 121-128.

[25] Ford K., Kating P., Thomas M.D., " Overview of Geophysical Signatures Assosiated with Canadian Ore deposite, CSC" (2006).

[26] Cooper G.R.J., Cowan D.R., "Filtering using variable order vertical derivatives", Computers & Geosciences 30 (2004) 455-459.

[27] Gunn P.J., Madment D., Milligan P.R., "Interpreting aeromagnetic data in areas of limited outcrop", AGSO Journal of Australia Geology & Geophysics 17(2) (1997) 175-185.

[28] Tarlowski C., Gunn P.J, Mackey T., " Enhancements of the magnetic map of Australia", AGSO Journal of Australia Geology & Geophysics 17(2) (1997) 77-82.