موسیقی عربی و قرائت قرآن

علوم قرآن و حدیث

مقاله 1، دوره 50، شماره 1، مهر 1397، صفحه 47-66   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/naqhs.v50i1.37840

نویسندگان

محمدمهدی سربلند^* ؛ عباس طالب زاده شوشتری؛ علی نوروزی؛ عباس عرب

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این موضوع که جایگاه موسیقی عربی در قرائت قرآن چیست؟ و موسیقی که ما در قرائت قرآن استفاده می کنیم صرفا موسیقی عربی است و یا موسیقی دستگاهی ایران هم در آن دخالت دارد، نیاز به بحث و تأمّل دارد و در این پژوهش سعی داریم به این مقوله ها پاسخ دهیم و درصدد روشن کردن این نکته هستیم که آیا باید موسیقی را آموخت و با هنر یاد گرفته شده به قرائت قرآن پرداخت و یا این که مضامین بلند قرآنی ذاتاً دارای موسیقی و آهنگی هستند که باید با توجه به محتوای آیات، موسیقی را با آن هماهنگ ساخت؟ آنچه مسلم است این است که قرائت قرآن یک فن یا به بیانی جامع تر یک هنر است. شاید بتوان گفت نقطه اوج تلاقی هنر و مذهب است و برای آن که بشود از آن لذت برد باید کمی درباره اش بدانیم. در واقع فراگیری فنون موسیقی آوازی، پیشوازی است برای فراگیری تلاوت رنگارنگ قرآن. از یک نظر قرآن، لحنی موسیقیایی است و از نظری دیگر، الحان موسیقی در ذات آیات قرآنی و حتی واژگان آن نهفته است که خود بخود ما را وادار می کند آن را آهنگین و با وزن بخوانیم.

کلیدواژه‌ها

موسیقی؛ قرائت؛ مضامین آیات؛ هنر تلاوت؛ لحن موسیقیایی

مراجع

احمدی علی، طنین اعجاز، آیین تربیت، مشهد، 1380.

اسماعیل پور، علی، موسیقی در تاریخ و قرآن، انتشارات ناس، 1368.

پاک نژاد، رضا، اولین دانشگاه آخرین پیامبر، اسلامیه، تهران بی تا.

جعفری محمد تقی، موسیقی از دیدگاه فلسفی و روانی، موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، تهران 1392.

حسینی سید مجتبی، احکام موسیقی، دفتر نشر معارف، تهران، 1392.

رمزی سعید، راز موسیقی، یوسف فاطمه، بی جا، 1389.

سعدی حسنی، تاریخ موسیقی، انتشارات صفی علیشاه، تهران، 1336.

شاه میوه اصفهانی، غلامرضا، معماری تلاوت، انتشارات تلاوت وابسته به سازمان دارالقرآن کریم، تهران، 1391.

شاه میوه اصفهانی، غلامرضا ، هنر تلاوت، انتشارات تلاوت وابسته به سازمان دار القرآن کریم، تهران،1390.

غریب نواز، عبدالحمید، زینة القرآن، همسایه، قم، 1377.

کافی، مصطفی، الحان قرآنی، انتشارات پازینه، تهران، 1384.

مسگری، جواد، نغمه وحی، انتشارات جامعه قاریان مشهد، مشهد، 1384.

محمد زاده صدیق، حسین، سیری در رساله های موسیقیایی، انتشارات سوره مهر، تهران، 1389.

نقدی یزدی محمد علی، اسلام و موسیقی، میراث ماندگار، قم 1390.

نلسون، کریستینا، هنر قرائت قرآن، ترجمه محمد رضا ستوده نیا، زهراجان نثاری لارانی، زمان نو، تهران، 1390.