مصورسازی حوزه سازماندهی اطلاعات: بررسی ساختار گرایش‌های موضوعی مقالات فارسی حوزه سازماندهی اطلاعات

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 10، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، دی 1393، صفحه 190-211   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v4i2.23888

نویسندگان

مریم موسوی زاده^* ؛ منصوره باقری؛ معصومه کربلا آقایی کامران

دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

هدف: بررسی ساختار گرایش‌های موضوعی مقالات حوزه سازماندهی اطلاعات در نشریات علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران در سال‌های 1384 تا 1388 و ترسیم نقشه معنایی آن.
روش: ساختار گرایش‌های موضوعی در دو بخش بررسی شده است: تعیین میزان استفاده از هر اصطلاح در مقالات و تعیین میزان ارتباط بین این اصطلاحات. برای بخش نخست از تحلیل محتوا و وزن‌دهی و برای بخش دوم از تحلیل هم‌رخدادی اصطلاحات استفاده گردید. سپس ماتریس رخداد اصطلاح/مدرک این اصطلاحات ایجاد و جهت تعیین ارتباط‌های معنی‌دار بین اصطلاحات به ماتریس همبستگی پیرسون تبدیل شد. با ورود اطلاعات ماتریس همبستگی و وزن اصطلاحات به نرم‌افزار یوسینت، تصویری از ساختار اصطلاحات ایجاد شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد مقوله‌های دارای گرایش بالا به ترتیب عبارت‌اند از: «فایل‌های مستند»، «نمایه‌سازی»، «ابرداده» و «رده‌بندی». همچنین مشخص شد توجه به مبحث «رده‌بندی» با رویکردی نظری، توجه به مفهوم ابرداده و مفاهیم اخص آن با رویکرد وب‌محور و از منظر بازیابی اطلاعات و توجه به اصطلاح «نمایه‌سازی» با رویکرد خودکار و وب‌محور است. با توجه به یافته‌ها، اصطلاح «نمایه‌سازی» در جایگاه مرکزی این حوزه قرار دارد. نقشه معنایی ایجادشده سه ناحیه: 1.ابرداده، وب و بازیابی اطلاعات. 2. اصطلاح‌نامه‌ها و 3. فهرست‌نویسی و نمایه‌سازی را نمایان می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

سازماندهی اطلاعات؛ نقشه معنایی؛ وزن دهی به اصطلاحات؛ تحلیل هم رخدادی اصطلاحات؛ ارتباط بین اصطلاحات؛ ساختار گرایش های موضوعی؛ مصورسازی اطلاعات؛ نمایه سازی؛ رده بندی؛ فهرستنویسی؛ ابرداده

مراجع

American society for information science (ASIS) (2002). Asis: thesaurus of information science. Translated to Persian by Ali Hosein Ghasemi, Nader Naghshine. Tehran: Chapar. (In Persian)

Baeza-Yates, Ricardo, & Berthier Ribeiro-Neto.(1999). Modern information retrieval. New York: ACM Press.

Benavides-Velasco, Carlos A., Quintana-Garcia, Cristina, and Vanesa F. Guzman-Parra. (2013). Trends in family business research. Small Business Economics, 40(1): 41-57.

Borner, Katy. Chaornei Chen. Kevin W. Boyack. (2003). Visualizing Knowledge Domains. Annual Review of Information Science and Technology, 37:179-255.

Chabowski, Brian R, Samiee, Saeed, and G Tomas M Hult. (2013). A bibliometric analysis of the global branding literature and a research agenda. Journal of International Business Studies :advance online publication, 20.

Ding, Y., Chowdhury, Gobinda G., & Foo, S. (2001). Bibliometric cartography of information retrieval research by using coword analysis.Information processing and management,37:817 – 842.

Fattahi, Rahmatollah (2007). From ideal to reality: An analysis of most important challenges and Approaches of information organization in this time. Library and information Science, 10 (4): 5-26. (In Persian)

Guardo, Maria Chiara Di, and Kathryn R. Harrigan. (2012). Mapping research on strategic alliances and innovation: a co-citation analysis. The Journal of Technology Transfer, 37(6): 789-811.

He, Qin. (1999). Knowledge discovery through Co-Word analysis. Library trends, summer: 133-159.

Library, Information Science & Technology Abstracts. (2010). Library, Information Science & Technology Thesaurus.Retrieved January 24, 2010, from http://web.ebscohost.com/ehost/thesaurus.

Liu, Hongxia. (2013). Information Network Analysis System for Scientific and Technological Documents. Informatics and Management Science V: Lecture Notes in Electrical Engineering, 208: 301-307.

Liu, Zhong Mei, and Xu Kun Wang. (2013). China’s Environmental Governance and Law Development Review Based on Co-Word Analysis. Applied Mechanics and Materials, 295-298: 2172-2176.

McIlwaine, I.C. (2003).Trends in knowledge organization research.Knowledge Organization, 30(2): 75–86.

Modern approaches in information organization congress. (2006). Abstracts of first annual meeting of Iranian library and information science association. Rahmatollah Fattahi. Tehran: National library and archives of IR of Iran.

Morgan, John, & David Bowden. (2006).Teaching knowledge organization: educator, employer and professional association perspectives. Journal of Information Science, 32 (2):108–115.

Nowkarizi, Mohsen (2006). A review on texts in material organization in Iran: review on books, theses and researches in organization domain (cataloging and classification). Faslnameye Ketab, 17(4), 141 e158. (In Persian)

Olson, H. (2000).codes, costs, and critiques: the organization of information in Library Quarterly, 1931–2004. Library Quarterly, 76 (1):19–35.

Saumure, Kristie, & Ali Shiri. (2008). Knowledge organization trends in library and information studies: a preliminary comparison of the pre- and post-web eras. Journal of Information Science, 34(5):651–666.

Shiau, Wen-Lung, and Yogesh K. Dwivedi. (2013). Citation and co-citation analysis to identify core and emerging knowledge in electronic commerce research. Scientometrics, 94(3): 1317-1337.

United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation. (2010).UNESCO Thesaurus.Retrieved November 8, 2009, from http://www2.ulcc.ac.uk/unesco.(accessed).

Vlieger, Esther, & Loet Leydesdorff. (2009). How to analyze frames using semantic maps of a collection of messages?: Pajek Manual. Amsterdam: Amsterdam School of Communications Research (ASCoR), University of Amsterdam.

Wang, Xiaoguang, & Mitsuyuki Inaba.(2009). Analyzing structures and evolution of digital humanities based on correspondence analysis and co-word analysis. 9:123-134.

Zhu, Wenjia, and Jiancheng Guan. (2013). A bibliometric study of service innovation research: based on complex network analysis. Scientometrics, 94(3): 1195-1216.

Zong, Qian-Jin, Shen, Hong-Zhou, Yuan, Qin-Jian, Hu, Xiao-Wei, Hou, Zhi-Ping, and Shun-Guo Deng. (2013). Doctoral dissertations of Library and Information Science in China: A co-word analysis. Scientometrics, 94(2): 781-799.