مطالعۀ عملکرد دانه و غلاف سبز و اجزای عملکرد دانه تحت تأثیر فاصلۀ بین و داخل ردیف‌ در باقلا رقم برکت

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 2، دوره 4، شماره 1، فروردین 1392   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1392i1.32949

نویسندگان

اسماعیل گل‌چین^* ؛ ابراهیم زینلی؛ کامبیز پوری

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

گسترش کشت باقلا (Vicia faba L.) می‌تواند پایداری سیستم‌های زراعی را بهبود بخشیده و مزایای مهم دیگری را درپی داشته باشد. با این حال، در رابطه با جنبه‌های مختلف مدیریت تولید این گیاه، اطلاعات اندکی وجود دارد. از این‌رو، این آزمایش به‌منظور مطالعه واکنش عملکرد و اجزای عملکرد دانه و غلاف سبز و تعدادی دیگر از ویژگی‌های زراعی باقلا رقم برکت به فاصلۀ بین و داخل ردیف‌ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل در سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل فاصلۀ بین ردیف (15،30، 45 و60سانتی‌متر) و فاصلۀ بین بوته‌ها در ردیف (5،10و 15سانتی‌متر) بود. نتایج تجزیه واریانس، حاکی از تأثیر معنی‌دار فاصلۀ بین و داخل ردیف و اثر متقابل آنها بر عملکرد غلاف سبز، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بود. با افزایش فاصلۀ بین ردیف‌ها عملکردها کاهش یافتند و در هر یک از فاصلۀ بین ردیف‌ها به‌استثنای فاصلۀ 15سانتی‌متر، با افزایش فاصلۀ داخل ردیف‌ها عملکرد کاهش یافت. در فاصلۀ بین ردیف 15سانتی‌متر، کمترین عملکرد دانه و غلاف سبز از فاصلۀ داخل ردیف 5سانتی‌متر به‌دست آمد؛ اما بین دو فاصلۀ دیگر، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. به‌طورکلی، در این مطالعه با افزایش تراکم بوته بین 11 و 67بوته و همچنین در تراکم‌های برابر، در تیمارهای با توزیع یکنواخت‌تر بوته‌ها عملکردها بهبود یافتند. در میان اجزای عملکرد، اندازۀ دانه تحت تأثیر فاکتورهای آزمایش قرار نگرفت. تعداد دانه در غلاف فقط تحت تأثیر فاصلۀ داخل ردیف قرار گرفت؛ اما تعداد غلاف در بوته به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر هر دو فاکتور و اثر متقابل آنها قرار گرفت. تغییر تعداد غلاف در واحد سطح، مهم‌ترین دلیل تغییرات عملکرد بود. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از واکنش قابل‌توجه عملکرد باقلا به فاصلۀ بین و داخل ردیف و ضرورت مطالعه اثر متقابل این فاکتورها با سایر عوامل مانند تاریخ کاشت و رقم می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

باقلا؛ فاصلۀ بین و داخل ردیف؛ عملکرد دانه؛ عملکرد غلاف سبز