بررسی اثر تراکم بوته و آرایش کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت دانه‌ای

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 19، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، 1386، صفحه 187-200   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v5i1.915

نویسندگان

علیرضا یدوی^{* 1}؛ اسکندر زند²؛ امیر قلاوند³؛ مجید آقاعلیخانی⁴

¹دانشگاه یاسوج

²سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

³دانشگاه تربیت مدرس

⁴تربیت مدرس

چکیده

به منظور ارزیابی توان رقابت ذرت دانه ای(Zea mays L.) در مقابله با علف هرز تاج خروس ریشه قرمز، آزمایش مزرعه ای در سال 1383 در شرایط آب و هوایی اصفهان انجام شد. در این تحقیق تاثیر تغییر آرایش فضایی ذرت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت هیبرید تری وی کراس 647 در سطوح مختلف رقابت تاج خروس مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتوریل تراکم ذرت با دو سطح (74000 و 111000 بوته در هکتار) و الگوی کاشت ذرت با سه سطح (تک ردیفه ، دو ردیفه روبرو و دو ردیفه زیگزاگ روی هر پشته) به عنوان عامل اصلی و تراکم تاج خروس با چهار سطح 0، 4، 8 و 12 بوته در متر طولی ردیف به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت با افزایش تراکم ذرت افزایش ولی تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه کاهش یافت. تاثیر آرایش کاشت ذرت نیز بر کلیه صفات به جز تعداد ردیف دانه در بلال، وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنی دار شد. عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت همگی در اثر افزایش تراکم تاج خروس نقصان یافتند. با برازش مدل رقابتی راست گوشه هذلولی کوزنس بیشترین افت عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت در بالاترین تراکم تاج خروس برای تیمار آرایش کاشت تک ردیفه ذرت و تراکم 74 هزار بوته در هکتار روی داد. شیب کاهش تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف در اثر رقابت تاج خروس در تراکم بالاتر ذرت کمتر از تراکم پایین آن بود. تعداد ردیف دانه در بلال‏ و شاخص برداشت در آرایش کشت های دو ردیفه کمتر تحت رقابت تاج خروس نقصان یافتند. بر اساس یافته های این تحقیق می توان اظهار داشت که با افزایش تراکم بوته ذرت در حد 5/1 برابر معمول و ایجاد آرایش کشت دو ردیفه زیگزاگ‏ توان رقابتی ذرت در برابر علف هرز تاج خروس زیاد می شود.