بررسی روشهای مختلف شکستن خواب و دمای بهینه جوانه‌زنی بذر علف‌هرز تلخه

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 4، دوره 24، شماره 4 - شماره پیاپی 10، دی 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v24i4.8127

نویسندگان

محمد تقی آل ابراهیم^{* 1}؛ محمد حسن راشد محصل؛ فریبا میقانی؛ محمد علی باغستانی میبدی²

¹دانشگاه محقق اردبیلی

²موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور

چکیده

چکیده
شناسایی دقیق زیست شناسی علفهای هرز و رفتار جوانه زنی بذر آن باعث اجرای برنامه صحیح و بهینه ای جهت کنترل می شود. به منظور بررسی عوامل موثر بر جوانه‌زنی بذر علف‌هرز تلخه، آزمایش هایی در سال 84-1383در بخش تحقیقات علف‌های‌هرز موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی انجام شد. آزمایش اول برای حذف خواب بذر و به صورت فاکتوریل با 3 تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گرفت. فاکتور اول نوع تیمار آبی (آب مقطر و محلول نیترات پتاسیم 3 درصد) و فاکتور دوم تیمار بذر با سولفوریک‌ ا‌سید غلیظ (به مدت 5، 10، 15، 20، 25 و 30 دقیقه) بود. آزمایش دوم برای تعیین بهترین دمای جوانه‌زنی بذر به صورت طرح کاملاً تصادفی با 26 تیمار دمایی (دماهای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30و 35 درجه سانتیگراد در شرایط نور مطلق و تاریکی مطلق، دماهای متناوب 2/10، 7/15، 12/20، 17/25، 22/30 و 27/35 و دماهای متناوب 0/10، 5/15، 10/20، 15/25، 20/30 و 25/35 ) و 8 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که برای شکستن خواب بذر، تیمار 20 دقیقه‌ای با سولفوریک‌اسید غلیظ لازم است. از سوی دیگر، بین اثر آب مقطر و محلول نیترات پتاسیم 3 درصد بر درصد جوانه‌زنی بذر، تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. بهترین دمای جوانه‌زنی، دمای متناوب 20/30 (8/16 تاریکی/ روشنایی) درجه‌سانتی‌گراد بود که باعث 42 درصد جوانه‌زنی بذر تلخه شد. بدین ترتیب جوانه زنی تحت تاثیر دما قرار گرفت ولی نور نقش مهمی در جوانه زنی بذر تلخه نداشت. به عبارت دیگر بذور تلخه فتوبلاستیک نبودند. نوسانات دمایی در افزایش جوانه زنی تلخه موثر بود و می توان گفت این ویژگی از عوامل مهم تهاجم این علف هرز می باشد و اطلاع دقیق از آن می تواند در کنترل و جلوگیری از گسترش این علف هرز موثر باشد.

واژه‌های کلیدی: تلخه، جوانه‌زنی بذر، خواب بذر، دمای ثابت، دمای متناوب و نور