واکاوی تکرار عبارت بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم در قرآن کریم و ارزیابی برگردان فرانسوی آن

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 51، شماره 1، فروردین 1397، صفحه 47-64   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v51i1.71978

نویسندگان

محمدرضا فارسیان^* ؛ نسرین اسماعیلی

گروه زبان فرانسه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

یکی از راه‌هایی که قرآن کریم در پیام‌رسانی از آن بهره می‌گیرد تکرار یک کلمه، یک عبارت یا یک جمله می‌باشد. زیرا این پدیده سبب تثبیت مطلب در ذهن مخاطب می‌شود. در این میان عبارات بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم 114 بار در قرآن تکرار شده است که در هر سوره مطابق با محتوای سوره قابل ترجمه و تفسیر است. در واقع می‌توان گفت که این عبارت در حکم تابلو برای هر سوره است. درحالی که این عبارت از 4 کلمه تشکیل شده است، با پژوهش‌های به‌عمل‌آمده نگارندگان مقاله بدین نتیجه رسیدند که اغلب مترجمان فرانسوی در انتقال معنای درست این عبارت موفق عمل نکرده و تنها به ظاهر کلمات بسنده کرده‌اند. پژوهشگران ده ترجمة قابل دسترس و معتبر را از قرآن به زبان فرانسه، ترجمه‌شده توسط مترجمان معروف، انتخاب کرده و به استناد تفاسیر مشهور و با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی برگردان این عبارت را به‌منظورتشخیص معادل مناسب بررسی کرده و در نهایت در صدد پاسخ به این سؤال بر آمده‌اند که چه عواملی در درست ترجمه‌کردن این عبارت قرآنی می‌تواند مؤثر باشد؟

کلیدواژه‌ها

تکرار؛ بسم الله الرحمن الرحیم؛ برگردان فرانسه

مراجع

پارسایار، م. (1380). فرهنگ معاصر فرانسه-فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.

حدیدی، ج. (1380). رهروان حقیقت. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

خرمشاهی، ب. (1372). ترجمة قرآن، مشکلات و دیدگاه‌ها. مترجم، ۳(10)، 32- 62.

صدوق ، م. (1403). معانی الاخبار. ترجمة عبدالعلی محمدی شاهرودی. قم: جامع مدرسین.

صمیمی، م. ( 1391). بررسی ترجمة داستان «تپه‌هایی چون فیل‌های سفید» بر اساس سیستم تحریف متن آنتوان برمن. کتاب ماه ادبیات، 65، 44-49.

طباطبائی، م. (1374). تفسیر المیزان. ترجمة سید محمد باقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

طبرسی، ا. (1408). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه للطبعه و النشر.

فیض کاشانی، م. (1415). تفسیر الصافی. تهران: الصدر.

کلینی رازی، م. (1401). اصول کافی. بیروت، لبنان: دارصعب و دارالتعارف.

مرادی، م، (1390)، چند وچون ترجمه. فصلنامة پژوهش و حوزه، ۳۷، 47-86.

معرفت، م. (1418). التفسیر والمفسرون فی ثوبه القشیب، ج. ۱. مشهد: الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه.

مکارم شیرازی، ن. (1374)، تفسیر نمونه، ج. 11. تهران : دار الکتب الاسلامیه.

مکارم شیرازی، ن. (1380). تفسیر نمونه، ج. 15. تهران: دارالکتب الاسلامیه

مهدوی، س. (1386). قصه‌ها و نکات تربیتی در قرآن. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم.

 

Abolghasemi-Fakhri, G. (2017). Le Coran. Retrieved from www.lenoblecoran.fr.

Benac, H. (1996). Dictionnaire des synonymes. Paris, France: Hachette.

Berman, A. (1991). La traduction et la lettre ou l'auberge du lointain. Paris, France: Seuil.

Berque, J. (1995). Le Coran. Paris, France: Albin Michel.

Biberstein Kasimirski, A. (1840). Le Coran. Paris, France: Kasimirski.

Blachère, R. (1973). Le Coran. Paris, France: Presses Universitaires de France.

Chouraqui, A. (1990). Le Coran. Paris, France: L'Appel.

Delatour, Y., Jennepin, D., Mattle-Yeganeh, A., Teyssier, B., & Leon-Dufour, M. (1991). Grammaire du français. Paris, France: Hachette.

Greimas, A. J. (2007). Larouss. Paris, France: Larouss.

Grosjean, J. (1972). Le Coran. Paris, France: Philippe le baud.

Hamidullah, M. (2013). Le saint Coran. Retrieved from www.lenoblecoran.fr.

Kleiber, G. (1981). Problèmes de reference: Descriptions definies et noms propres. Paris, France: Klincksieck.

Lecuit, E., Maurel, D., & Vitas, D. (2011). La traduction des noms propres: Une etude en corpus. Corpus, 9(10), 201-218.

Masson, D. (1967). Le Coran. Paris, France: Gallimard.

Michon, J. L. (2013). Le Coran. Retrieved from www.lenoblecoran.fr.

Mounin, G. (1963). Les problèmes theoriques de la traduction. Paris, France: Gallimard.

Rey, A. (1993). Le robert micro poche. Paris, France: Hachette.

Savary, C. E. (1783). Le Koran, traduit de l'arabe accompagne de notes et de la vie de Mahomet. Paris, France: Garnier frères.

Vinay, J. P., & Darbelnet, J. (1958). Stylistique comparee du français et de l'anglais. Paris, France: Dedier.