آزمون الگوی روابط میان عدم استفاده اجباری (فراشناختی) اطلاعات و عدم تحمل بلاتکلیفی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 3، دوره 5، شماره 1، تیر 1394، صفحه 77-100   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v5i1.19026

نویسندگان

محمدرضا کیانی^{* 1}؛ محمدحسین دیانی²؛ رحمت الله فتاحی²

¹دانشگاه بیرجند

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی و آزمون الگوی روابط میان عدم استفاده اجباری از اطلاعات و مقوله‌های فرعی آن با عدم تحمل بلاتکلیفی و مقوله‌های فرعی آن‌، با رویکردی شناختی است.
روش: این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی (با استفاده از تحلیل معادلات ساختاری) است. نوع کار تحقیقاتی، کاربردی است و گردآوری داده‌ها به روش پیمایشی (در نمونه‌ای به حجم 214 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد) انجام شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد حوزه تحصیلی، مقطع تحصیلی، و جنسیت آزمودنی‌ها تأثیری بر میزان متغیرها نداشتند. فرضیه پژوهش در مورد ارتباط متغیرها و شاخص‌های آن‌ها با هم و نقش عوامل شناختی در عدم استفاده اجباری از اطلاعات، همسو با مبانی و پیشینه نظری، تأیید شد. بر پایه یافته پژوهش میزان عدم تحمل بلاتکلیفی و شاخص‌های این متغیر نزد آزمودنی‌ها بیش از حد متوسط بود. همچنین این پژوهش دو دسته کلی «روان‌شناختی» و «اطلاعاتی و دانشی» را در بین عوامل شناختی عدم استفاده اجباری از اطلاعات (که البته همگی از نوع فراشناخت هستند) قابل تفکیک دانست. در پایان گزارش کاربردهای این مطالعه و پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی برشمرده شده است. این مقاله از چند جهت می‌تواند اصیل و نو باشد. اول موضوع آن که در ایران اولین مطالعه و در سطح بین‌المللی دومین مطالعه‌ای است که به عدم استفاده از اطلاعات به‌عنوان موضوعی مستقل از استفاده از اطلاعات پرداخته است. رویکرد شناختی به این موضوع نیز کاملاً اصیل در سطح ملی و بین‌المللی است. روش مورد استفاده در تجزیه‌وتحلیل داده‌ها (مدل معادلات ساختاری) در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عدم استفاده از اطلاعات؛ عدم استفاده اجباری؛ عدم تحمل بلاتکلیفی؛ موانع شناختی؛ رویکرد شناختی؛ آستانه کمبود دانش؛ کم توجهی؛ پالایش اطلاعات

مراجع

Arendt, H. (1963). Eichmann in Jerusalem: A report on the banality of evil. New York: Viking.

Arsenault, A., & Castells, M. (2006). Conquering the minds, conquering Iraq: The social production of misinformation in the United States - a case study. Information, Communication & Society, 9 (3), 284-307.

Aguilar, F. J. (1967). Scanning the Business Environment. NY: Macmillan.

Allen, T. J. (1969). Information needs and uses. Annual Review of Information Science and Technology (ARIST), 4, 3-29.

Bates, M. J. (1999). A tour of information science through the pages of JASIS. Journal of the American Society for Information Science, 50 (11), 975-993.

Belkin, N.J. (1990). The cognitive viewpoint in information science. Journal of Information Science, vol. 16: 11-15.

Buher K, Dugas MJ. (2002). The intolerance of uncertainty scale: Psychometric properties of the English version. Behav Res Ther 40: 931-945.

Choo, C. W., Detlor, B., & Turnbull, D. (2000). Information Seeking on the Web: An Integrated Model of Browsing and Searching. First Monday. February 7; 5(2).

Cornelius, I. (2002). Theorizing information for information science. Annual Review of Information Science and Technology (ARIST), 36, 393-405.

Cornelius, S. W., & Caspi, A. (1987). Everyday problem solving in adulthood and old age. Psychology and Aging, 2 (2), 144-153.

Dervin, B., & Nilan, M. S. (1986). Information needs and uses. Annual Review of Information Science and Technology (ARIST), 21, 3-33.

Dugas, M. J., & Robichaud, M. (2007). Cognitive-behavioral treatment for generalized anxiety disorder: From science to practice. New York: Routledge.

Dugas MJ, Schewartz A, Francis K. (2004). Intolerance of uncertainty, worry, and depression. Cognitive ther res 28: 835-842.

Dugas, M.J., Buhr, K., & Ladouceur, R. (2004). The Role of Intolerance of Uncertainty in Etiology and aintenance, In: R.G. Heimberg, C.L. Turk, & D.S. Mennin (Eds.), Generalized Anxiety Disorder: Advances in Research and Practice (pp. 143-163). New York: Guilford.

Dugas, M.J., & Koerner, N. (2005). Cognitive-behavioral Treatment for Generalized Anxiety Disorder: Current Status and Guture Directions, Journal of Cognitive Psychotherapy, 19, 61–68.

Erdelez, S. (1997). Information Encountering: A Conceptual Framework for Accidental Information Discovery. Proceedings of an International Conference on Research in Information Needs, Seeking and Use in Different Contexts; 14-16.

Erdelez, S., & Rioux, K. (2000). Sharing information encountered for others on the Web. New Review of Information Behaviour Research: Studies of Information Seeking in Context, 1, 219-233.

Ellis, D. (1989). A behavioural approach to information retrieval design. Journal of Documentation, 45, 171-212.

Francis, K. (2011). An Exploration of Intolerance of Uncertainty and Memory Bias (Doctoral dissertation, Concordia University).

Freeston, M.H., Rheauma, J., Litarte, H., Dugas, M.J., Ladouceur, R. (1994). Why Do People Worry? Personality and Individual Difference, 17, 791- 802.

Giacalone, A., Blandino, M., Talamini, R., Bortolus, R., Spazzapan, S., Valentini, M., & Tirelli, U. (2007). What elderly cancer patients want to know? Differences among elderly and young patients. Psycho-Oncology, 16 (4), 365-370.

Harris, C. (1984). Studying the non-user. In A. Van Der Laan & A. A. Winters (Eds.), The use of information in a changing world: Proceedings of the forty-second FID congress held in the Hague, the Netherlands, 24-27 September, 1984 (pp. 69-75). New York: Elsevier.

Hewins, E. T. (1990). Information need and use studies. Annual Review of Information Science and Technology (ARIST), 25, 145-172.

Houston, R.D. (2009), “A model of compelled nonuse of information”, unpublished PhD dissertation, The University of Texas at Austin, Austin, TX.

Kareshki, H. (2012). Linear structural relations in humanities research (Foundations and easy guide of application LISREL software) with LISREL software. Tehran: Avaie noor. (In Persian)

Katzer, J., Cook, K. H., & Crouch, W. W. (1998). Evaluating information: A guide for users of social science research. Boston, MA: McGraw-Hill.

Kiani, M. R.; Dayani, M. H.; Fattahi, R. (2013). Cognitive approach to compelled non-use of information: a new concept in the classical context. Library and information science, 16 (61), 9-40. (In Persian)

Lifton, R. J. (1986). The Nazi doctors: Medical killing and the psychology of genocide. New York: Basic Books.

MahmudAliloo, M.; Shahjooee, T.; Hashemi, Z. (2010). Comparison of Intolerance of Uncertainty, Negative Problem Orientation, Cognitive Avoidance, Positive Beliefs about Worries in Patient whit Generalized Anxiety Disorder and Control Group. Journal of Modern Psychological Researches, 5 (20), 169-187. (In Persian)

Noroozi chakoli, A. (2004). Study inside with tears, case of Iranian PhD students. Library and information science, 7 (26), 25-44. (In Persian)

Pettigrew, K. E., Fidel, R., & Bruce, H. (2001). Conceptual frameworks in information behavior. Annual Review of Information Science and Technology (ARIST), 35, 43-78.

Rousseau, G. K., Lamson, N., & Rogers, W. A. (1998). Designing warnings to compensate for age-related changes in perceptual and cognitive abilities. Psychology & Marketing, 15 (7), 643-662.

Paulson, E. J. (2002). Are oral reading word omissions and substitutions caused by careless eye movements? Reading Psychology, 23 (1), 45-66.

Sexton K. A., Noton P. J., Waler J. R., Noron G. R. (2003). Hierarchical model of generalized anxiety and specific vulnerability and anxiety. Cogn Behav Ther. 32: 82-94.

Sexton, K. A., Dugas, M. J. (2009). Defining Distinct Negative Beliefs about Uncertainty: Validating the Factor Structure of the Intolerance of Uncertainty Scale. Psychological Assessment, 21: 176-186.

Taylor, R. S. (1968). Question-negotiation and information seeking in libraries. College and Research Libraries, 29, 178-194.

Tsang, J.-A. (2002). Moral rationalization and the integration of situational factors and psychological processes in immoral behavior. Review of General Psychology, 6 (1), 25-50.

Volz K. G., Schubotz R. I., Von Cramon D. Y. (2004) Why am I unsure? Internal and external attributions of ncertainty dissociated by fMRI. NeuroImag. 21: 848-857.

Westbrook, L. T. (1993). User needs: A synthesis and analysis of current theories for the practitioner. RQ (Reference Quarterly), 32 (4), 541-549.

Westbrook, L. T. (1995). User needs. In A. Kent (Ed.), Encyclopedia of library and information science (Vol. 59, pp. 316-347). New York: M. Dekker.

Wilson, T. D. (1981). On user studies and information needs. Journal of Documentation, 37 (1), 3-15.

Wilson, T. D. (1994). Information needs and uses: Fifty years of progress? In B. C. Vickery (Ed.), Fifty years of information progress: A journal of documentation review (pp. 15-51). London: Aslib.

Wilson, T. D. (1997). Information behaviour: An interdisciplinary perspective. Information Processing & Management, 33 (4), 551-572.

Wilson, T. D. (1999a). Exploring models of information behaviour: The “uncertainty” project. Information Processing & Management. 35(6) : 839-849.

Wilson, T. D. (1999b). Models in information behaviour research. Journal of Documentation, 55 (3), 249-270.

Wilson, T. D. (2000). Human information behavior. Informing Science, 3 (2), 49- 56.