تأثیر کمّیت و کیفیت نور بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ارقام ذرت(Zea maize L.) در شرایط گلخانه

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 3، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 8، تیر 1390، صفحه 172-180   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v3i2.13521

نویسندگان

مرتضی گلدانی^* ؛ مهدی نصیری محلاتی

گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تغییرات کمّی و کیفی نور خصوصیات رشدی گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بطوریکه جهت انجام فتوسنتز مناسب، نور با شدت زیاد لازم است. تأثیر کمّیت و کیفت نور بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ارقام ذرت (Zea maize L.)، در آزمایشی گلخانه‌ای در سال 1387 مورد بررسی قرار گرفت. تیپ‌های رشدی ذرت شامل هیبرید زودرس (370) و هیبرید دیررس (704) در سه شرایط نور ی شامل نور طبیعی، نور اضافی به مدت دو ساعت و شرایط کاهش کمی و کیفی نور (شرایط پرده) در طول مدت رشد در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در جعبه‌هایی به ابعاد 50×30 و ارتفاع 30 سانتی‌متر انجام شد. نتایج نشان داد که در هر دو رقم سطح برگ با طولانی‌تر شدن دوره نور تا 28 روز پس از کاشت افزایش یافت و پس از آن نسبت به شرایط نور طبیعی کاهش نشان داد، ولی وزن خشک برگ و ساقه با طولانی‌تر شدن دوره نور تا مرحله زایشی افزایش یافت. نسبت طول به عرض برگ در تیمار نور اضافی تا برگ هفتم افزایش یافت، ولی سپس کاهش نشان داد. و در شرایط شدت نور کم نسبت طول به عرض برگ بیشتر شد. میزان کلروفیل با طولانی‌تر شدن دوره نور تا ظهور برگ ششم (42 روز پس از کاشت) افزایش یافت، ولی پس از آن تا مرحله زایشی کاهش نشان داد، البته میزان کلروفیل در هر دو رقم در شرایط پرده نسبت به دو شرایط نوری دیگر کم شد. ارتفاع گیاه و شاخص ورس در هر دو رقم با ازدیاد نور افزایش یافت. بطور‌کلی، سطح برگ، وزن خشک برگ و ساقه، ارتفاع و شاخص ورس در هر سه تیمار نور در رقم زودرس کمتر بود. این بررسی نشان داد که افزایش نور بیش از حد طبیعی منجر به افزایش وزن خشک گیاه ذرت می‌شود. به طوری که رقم دیررس با طول دوره رشد طولانی‌تر نور بیشتری جذب کرده که منجر به افزایش وزن خشک شد.

کلیدواژه‌ها

ارتفاع، سطح برگ؛ شاخص ورس؛ میزان کلروفیل؛ وزن خشک