اثر محلول پاشی عناصر ریزمغذی و رژیم های آبیاری بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 7، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 8، تیر 1390، صفحه 219-226   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v3i2.13527

نویسندگان

محمود رمرودی^{* 1}؛ مهدی کیخا ژاله²؛ محمد گلوی¹؛ محمد جواد ثقه الاسلامی³؛ رضا برادران³

¹دانشگاه زابل، زابل، ایران

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران

³گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

به منظور بررسی عکس العمل گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) نسبت به مصرف شاخساره ای عناصر ریزمغذی در شرایط کم آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل بصورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح (I1: شاهد یا آبیاری معمول، I2: قطع یک نوبت آبیاری قبل از گلدهی وI3 : قطع یک نوبت آبیاری بعد از گلدهی) بعنوان کرت های اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی در پنج سطح (S1: شاهد یا عدم محلول-پاشی، S2: آهن با غلظت چهار در هزار، S3: روی با غلظت سه در هزار، S4: منگنز با غلظت چهار در هزار وS5 : مخلوط کامل آنها) بعنوان کرت-های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در بوته و وزن 1000 دانه اسفرزه بطور معنی داری تحت تأثیر رژیم آبیاری قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه از رژیم آبیاری کامل بدست آمد، بطوریکه کاهش عملکرد دانه در تیمارهای قطع یک نوبت آبیاری قبل و بعد از گلدهی نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 9/14 و 1/20 درصد بود. تأثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر عملکرد بیولوژیک و دانه، عملکرد موسیلاژ، تعداد دانه در سنبله و وزن 1000 دانه اسفرزه معنی دار بود و تیمار محلول پاشی با روی بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد، بطوری که عملکرد آن 12/22 درصد یبیشتر از شاهد بود. اگرچه درصد موسیلاژ و شاخص تورم از نظر آماری تحت تأثیر رژیم آبیاری و محلول پاشی عناصر ریزمغذی قرار نگرفتند، ولی بیشترین درصد و عملکرد موسیلاژ به تیمار قطع یک نوبت آبیاری قبل از گلدهی و بیشترین میزان شاخص تورم به تیمار قطع یک نوبت آبیاری بعد از گلدهی تعلق داشت. محلول پاشی عناصر ریزمغذی سبب افزایش عملکرد دانه و بیولوژیک و عملکرد موسیلاژ اسفرزه گردید، بطوری که بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری کامل و محلول پاشی با عناصر ریزمغذی بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

تعداد سنبله؛ رژیم آبیاری؛ شاخص تورم؛ عملکرد دانه؛ موسیلاژ