| تعداد نشریات | 52 |
| تعداد شماره‌ها | 2,091 |
| تعداد مقالات | 21,679 |
| تعداد مشاهده مقاله | 79,657,359 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,523,680 |
فرازهای متعالی حکیم مؤسس آقاعلی مدرس در نظریه «معاد بدن پویا به سوی روح ایستا» | ||
| جستارهایی در فلسفه و کلام | ||
| مقاله 4، دوره 49، شماره 1 - شماره پیاپی 98، شهریور 1396، صفحه 9-25 اصل مقاله (189.76 K) | ||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v0i0.38358 | ||
| نویسنده | ||
| محمدرضا ارشادی نیا* | ||
| دانشگاه حکیم سبزواری | ||
| چکیده | ||
| تصویر کیفیت معاد جسمانی، نیازمند تأمین سویه‌های مختلف است و تفاضل نظریه‌پردازی فلسفی با کلامی، معطوف به پوشش کامل‌تر این سویه‌ها می‌باشد. حکمای الهی با توجه ژرف به این سویه‌ها، به تبیین و تحکیم مبادی گوناگون آن پرداخته‌اند. در وهله نخست این مبادی خود نیاز به دستگاه توان‌مند و ژرف‌نگر فلسفی دارد. مبادی الهی، روشی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و جهان‌شناختی، ضرورت دارد تا موفقیت برون‌رفت از مشکلات چندجانبه مسأله معاد را تضمین کند. به طور کلی در مسئله معاد، اشاعره و همگنان آن‌ها، در یک قطب و حکما در قطب دیگر قرار دارند. اشاعره از پیشگامان و مدافعان «معاد جسمانی عنصری» هستند که با مبادی نفس‌شناسی خاص دیدگاهشان از قبیل مادیت نفوس و انکار تجرد آن و با اتکا بر اراده جزافیه الهی و گسیخته از حکمت و انکار نظام علّی به ابراز نظر پرداخته‌اند، و ظاهرگرایان امامیه نیز همین نظر را چه در مبانی و چه در نتایج گام به گام دنبال کرده، و ظاهر برخی از روایات را با توهم «نص‌گرایی» به کمک گرفته‌اند. در قطب دیگر حکمای متأله با طیف گسترده قرار دارند که با مبانی عقلانی و دینی، معاد عنصری را محال دانسته و آن را تداوم دنیا نه انتقال به آخرت، ارزیابی کرده‌اند. بیش از همه صدرا با سعی علمی خود در گستره نظام حکمت متعالیه، طرحی را به میان آورد که کیفیت معاد جسمانی را توجیه‌پذیر سازد، و حکمای متعالی هرکدام به سهم خود در ادوار مختلف این راه را پیموده‌اند. حکیم مؤسس در این میان قصد دارد با تحفظ بر نظام صدرایی، بدن را با خواص دنیوی نه عنصری در آخرت مبعوث بداند، تا راه جمعی بین این دو قطب ارائه دهد، نه روح را به دنیا قابل رجوع بداند و بدن عنصری را محور معاد، چنان‌که متکلمان مدعی هستند و نه بدن دنیوی را به کلی از درجه اعتبار در رستاخیز ساقط بداند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صدرالمتألهین؛ حکیم مدرس طهرانی؛ معاد جسمانی؛ معرفت نفس | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین، معاد از دیدگاه حکیم زنوزی، تهران: حکمت، 1368.
آشتیانی، جلال الدین، شرح بر زاد المسافر، تهران: امیرکبیر، 1379.
آشتیانی، جلال الدین ، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۸۰.
آشتیانی، جلال الدین ، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1370.
آشتیانی، جلال الدین ، مقدمه بر المبدأ و المعاد، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1380.
زنوزی، علی بن عبدالله، مجموعه مصنفات، به اهتمام محسن کدیور، تهران: مؤسسه اطلاعات، 1378.
سبزواری، هادی بن مهدی، تعلیقات بر الشواهد الربوبیة، قم: بوستان کتاب، 1382.
سبزواری، هادی بن مهدی ، شرح المنظومة، تعلیق: حسن زاده آملی، حسن، قم: ناب، 1422 ق.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة، ج 3، 8، 9، بیروت: دار احیاء التراث، 1410 ق.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم ، الشواهد الربوبیة، قم: بوستان کتاب، 1382.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم ، المبدأ و المعاد، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1380.
طباطبایی، محمدحسین، نهایة الحکمة، تهران: الزهرا، 1367.
مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث، 1403 ق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,195 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 625 |
||