بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 11، دوره 5، شماره 1، تیر 1394، صفحه 235-254   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v5i1.27108

نویسندگان

اعظم صنعت جو^{* 1}؛ حسن محمودی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²فردوسی مشهد، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی

چکیده

هدف: رفتار شهروندی سازمانی اشاره به رفتارهای داوطلبانه و فرانقشی دارد که کارکنان سازمان انجام می دهند و تأثیر زیادی بر بهبود عملکرد سازمان دارد. از جمله متغیرهایی که تأثیر زیادی در بروز این نوع رفتار دارد، عدالت سازمانی است. هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی از منظر کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد می‌باشد.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل می دهند. برای گردآوری داده های این پژوهش، از دو پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه عدالت سازمانی نیهوف و مورمن (Niehoff and Moorman, 1993) که شامل سه بعد عدالت توزیعی، عدالت رویه ای و عدالت مراوده ای (تعاملی) است و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی پودساکف و همکاران (Podsakoff et al.,1990) که شامل پنج بعد نوع دوستی، وجدان کاری، جوانمردی، نزاکت و آداب اجتماعی است.
یافته ها: میانگین عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کتابخانه های دانشگاه فردوسی در حد متوسط است. بین عدالت سازمانی و ابعاد آن با رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد، بین رفتار شهروندی سازمانی و عدالت سازمانی بر اساس متغیرهای جنسیت و وضعیت استخدامی کتابداران تفاوت وجود دارد. عدالت سازمانی نقش مهمی در ارتقای رفتار شهروندی سازمانی دارد، به این معنا که اگر کارکنان مشاهده کنند که در سازمان عدالت اجرا می شود، برای انجام رفتارهای یاری‌دهنده و فرانقش بر انگیخته شده و در نتیجه سطح فعالیت و مشارکت های خود را در سازمان افزایش می دهند.

کلیدواژه‌ها

عدالت سازمانی؛ رفتار شهروندی سازمانی؛ کتابخانه های دانشگاهی؛ دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع

Appelbaum, S.; Bartolomucci, N.; Beaumier, E.; Boulanger, J.; Corrigan, R.; Dore, I.; Girard, C.; Serroni, C. (2004). Organizational Citizenship Behavior: A Case Study of Culture, Leadership and Trust. Management Decision, 42 (1): 13-40.

Barnard, C. I. (1938). The Functions of the Executive. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Bateman, T. S.; Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26: 587–595.

Danaeifard, H.; Ebrahimi Balotbazeh, A. (2009).Organizational citizenship behavior in government agencies (foundations and theoretical approaches). Tehran: the first national conference on organizational citizenship behavior, 3- 4 Feb, 2009 [Persian].

Dayani, M. H.; Mahmoudi, H. (2011).The status of Social Capital in University Libraries of Mashhad.Journal of library and information science, 56: 213- 240 [Persian].

Farahbod, F.; Azadedel, M.; Rezaei- Dizgah, M.; Nezhadi- Jirdehi, M. (2012). Organizational Citizenship Behavior: The Role of Organizational Justice And Leader- Member Exchange. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3 (9): 893- 1005.

Greenberg, J. (1997). Reaction to Procedural in justice in payment distribution.Journal of Applied Psychology, 72: 55- 67.

Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow. Journal of Management, 16 (2): 399- 432.

Guangling, W. (2011). The Study on Relationship between Employees Sense of Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior Private Enterprises. Energy Preceding, 5: 2030- 2035.

Katz, D. (1964). Motivational basis of organizational behavior. Behavioral Science, 9: 131-146.

Kim, S. (2oo6). Public Service Motivation and Organizational Citizenship Behavior in Korea.International Journal of Manpower, 27 (8): 722- 740.

Moorman, R. H. (1991). Relationship Between Organization Justice and Organization Citizenship Behaviors: Do Fairness Perceptions Influence Employee Citizenship?. Journal of Applied Psychology.76 (6): 845-855.

Moorman, R. H.; Blakely, G. L.; Niehoff, B. P. (1998). Does perceived organizational support mediate the relationship between procedural justice and organizational citizenship behavior? Academy of Management Journal, 41: 351–357.

Nadiri, H.; Tanova, C. (2010).An Investigation of the Role of Justice in Turnover Intentions, Job Satisfaction, and Organizational Citizenship Behavior in Hospitality Industry. International Journal of Hospitality Management, 29: 33- 41.

Nazir, M. S.; Aslam, M. S.; Nawaz, M. M. (2011). Mediating Role of LMX in Distributive Justice Organizational Citizenship Behavior Relationship: Evidence from Pakistan. European Journal of Social Science, 25 (3): 59- 68.

Niehoff, B. P.; Moorman,R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior.Academy of Management Journal, 36: 527-556.

Noruzy, A.; Shatery, K.; Rezazadeh, A.; HatamiShirkouhi, L. (2011). Investigation the Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior: The Mediating Role of Perceived Organizational Support. Indian Journal of Science and Technology, 4 (7): 842- 849.

Organ, D. W. (1988).restatement of the satisfaction-performance hypothesis. Journal of Management, 14: 547-557.

Podsakoff, P. M.; Mackenzie, S. B.; Pain, J. B.; Bachrach, D. G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 6 (3): 513- 563.

Podsakoff, P. M.; MacKenzie, S. B.; Moorman, R. H.;Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1: 107–142.

Ramin Mehr, H.; Hadizadeh Moghadam, A.; Ahmadi, I. (2009). Study the relationship between organizational justice perception and organizational citizenship behavior. Transformational management journal (journal of management research), 2: 65- 89 [Persian].

Rezaian, A. (2005). Anticipatory and Organizational Justice (Advanced Organizational Behavior Management). Tehran: Samt [Persian].

Semsar, A. H.; Golparvar, M.; Atashpour, H. (2011). The relationship between coworker based interactional justice and procedural justice with organizational citizenship behaviors. Knowledge & Research in Applied Psychology, 12 (2): 67- 73 [Persian].

Sobhaninejad, M.; Yozbashi, A.; Shateri, K. (2010).Organizational citizenship behaviors (theoretical foundations, solidarity and assessment tools). Tehran: Yastaron [Persian].

Yaghoubi, M.; Yarmohammadian, M. H.; Raeisi, A. R.; Javadi, M.; Saghaiannejad Isfahani, S. (2010). The Relationship between the Organizational Justice and organizational Citizenship Behavior among Medical Records Staffs of Selected Hospitals of Isfahan. Health information management, 4: 506- 515[Persian].

Yilmaz, K.; Tasdan, M. (2008). Organizational Citizenship and Organizational Justice in Turkish Primary Schools. Journal of Educational Administration, 47 (1): 108- 126.

Zeinabadi, H.; Salehi, K. (2011). Role of Procedural Justice, Trust, Job Satisfaction, and Organizational Commitment in Organizational Citizenship Behavior (OCB) of Teachers: Proposing a Modified Social Exchange Model. Procedial- Social and Behavioral Science, 29: 1472- 1481.