اثر فاضلاب کارخانه چرم سازی بر میزان کروم و تعیین شکلهای شیمیایی آن در خاک

آب و خاک

مقاله 2، دوره 23، شماره 2، خرداد 1388   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.1693

نویسندگان

حمیدرضا محمدپوران^{* 1}؛ امیر فتوت¹؛ غلامحسین حق نیا¹؛ اکرم حلاج نیا²؛ محمود چمساز¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²استادیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

چکیده
کروم جزء فلزاتی است که به دلیل ویژگیهای خاص، کاربردهای متعددی در صنایع گوناگون دارد. به موازات گسترش استفاده از این فلز، ورود آن به محیط زیست نیز افزایش یافته که این مسأله به طور بالقوه خطرات زیست محیطی متعددی را در بردارد. در بخش اول این پژوهش که با هدف بررسی اثر پساب کارخانجات چرم‌سازی بر رفتار کروم در خاک صورت گرفت، بخشی از خاکهای تحت تأثیر فاضلاب تصفیه نشده شهرک چرم‌شهر مشهد مورد ارزیابی قرار گرفتند و مقدار کروم کل، کروم 6 ظرفیتی و نسبت توزیع کروم در شکلهای تبادلی، مواد آلی، کربناتی و باقیماندة این خاکها بررسی شد. بخش دوم این پژوهش با هدف بررسی اثر مقدار کروم وارد شده به خاک، بافت خاک و مقدار مادةآلی بر توزیع کروم در شکلهای مختلف در طول زمان انجام شد. در این بخش روند احیاء شدن کروم 6 ظرفیتی نیز با گذشت زمان مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی خاکهای تحت تأثیر فاضلاب در منطقة چرم‌شهر، آلودگی این خاکها با کروم تا عمق 45 سانتیمتری از سطح مشاهد شد. در عصاره‌گیری پی در پی این خاکها مشخص شد که در حدود 90% از کروم در شکل باقیمانده قرار دارد. ترتیب توزیع کروم درشکلهای مختلف این خاکها به صورت زیر بود.
شکل باقیمانده< شکل کربناتی< شکل موادآلی< شکل تبادلی
نتایج نشان داد که زمان اثر بسیار مهمی بر توزیع کروم در شکلهای مختلف، بخصوص در زمان کوتاه از ورود کروم به خاک دارد. اگرچه تیمارهای اعمال شده به جز موارد معدودی از نظر آماری تأثیر معنی‌داری بر توزیع کروم در شکلهای مختلف نداشتند، ولی از مهمترین نتایج این بخش می‌توان به افزایش سهم کروم در شکل تبادلی با افزایش مقدار کروم وارد شده به خاک اشاره کرد که از دیدگاه زیست محیطی دارای اهمیت بسیار می باشد.

واژه‌های کلیدی: کروم، ماده آلی، شکل شیمیایی، زمان