بررسی اثرات کمپوست بقایای نیشکر و EDTA (اتیلن دی امین تترا استیک اسید) در کشت کلزا جهت پالایش خاکهای آلوده به کادمیم، سرب و نیکل

آب و خاک

مقاله 3، دوره 23، شماره 2، تیر 1388   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.1694

نویسندگان

مصطفی چرم^* ؛ آذین علیزاده

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

چکیده
از گیاهان می توان برای پاکسازی خاک از آلاینده‌ها استفاده کرد ولی این امر ممکن است سالها و یا حتی چندین دهه وقت لازم باشد. به همین دلیل گیاه پالایی به همراه مواد شیمیایی اصلاح کننده مطرح است. گیاه پالایی شیمیایی عبارتست از استفاده از ترکیبات شیمیایی و مواد آلی برای بهبود راندمان پالایش عناصرفلزی توسط گیاهان . این تحقیق با هدف مقایسه تأثیر کلات کننده‌های سنتزی(EDTA) و کمپوست ضایعات نیشکردر پالایش خاک آلوده به عناصر کادمیم ، سرب و نیکل تحت کشت کلزا، به صورت آزمایش گلخانه ای اجرا شد. یک نمونه خاک زراعی با دو سطح آلودگی 800 و 1600 پی پی ام به روش اسپری کردن آلوده شد. به تعدادی از نمونه‌ها ی خاک، کمپوست بقایای نیشکر به مقادیر 20 و50 تن در هکتار اضافه شد. تعداد 5 بذر کلزا با قوه نامیه 95 درصد در گلدانها کاشته شد.2 هفته پس از کاشت به تعدادی دیگر از گلدانها EDTA به مقادیر صفر و10و20 میلی مول بر کیلوگرم همراه با آب آبیاری اضافه شد . 8 هفته پس از کاشت گیاهان برداشت شدند و آنالیز خاک و گیاه صورت گرفت. نتایج نشان داد کاربرد EDTA و کمپوست بقایای نیشکر غلظت کادمیم، سرب و نیکل را در اندام هوایی گیاه و ریشه کلزا به ترتیب (3/4 و 1/4)، (4 و 2/4) و (8/2 و 9/2) برابر نسبت به شاهد افزایش داد. حلالیت عناصر آلاینده در خاک در نمونه‌هایی که کلات دریافت کرده بودند نسبت به نمونه‌های شاهد (خاک بدون آلودگی) در سطح احتمال 1 درصد به طور معنی داری بیشتر بود و این افزایش در نمونه‌های با سطح بالای کلات کننده به مراتب بیشتر از سطح کم آنان بود. تأثیر کمپوست و EDTA در انتقال عنصر کادمیم از ریشه به اندامهای هوایی در مقایسه با شاهد معنی دار بود. در سطح زیاد آلودگی خاک، EDTA و کمپوست نقش مؤثری بر انتقال نیکل از ریشه به اندام‌های هوایی در مقایسه با شاهد نشان دادند. نتایج نشان داد که تأثیر کمپوست و EDTA بر ضریب انتقال و شاخص جذب عناصر در مقایسه با شاهد معنی دار بود. افزایش شاخص جذب در تیمارهای کمپوست را می توان به نقش مثبت کمپوست در بهبود خواص فیزیکی ، شیمیایی و حاصلخیزی خاک مرتبط دانست و کاهش شاخص جذب در تیمارهای با سطح زیاد EDTA را می توان به ایجاد سمیت در گیاه و کاهش عملکرد آن نسبت داد.

واژه‌های کلیدی : گیاه پالایی، EDTA، کمپوست نیشکر، فلزات سنگین ، شاخص جذب