اثر کم آبیاری بر انتقال مجدد و وزن خشک اندام های گیاهی سه ژنوتیپ گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 2، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 9، مهر 1390، صفحه 277-289   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v3i3.13553

نویسندگان

محمدعلی بهدانی^{* 1}؛ بی بی الهه موسوی فر²

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر کم آبیاری بر درصد انتقال مجدد و وزن خشک اندام های گیاهی سه ژنوتیپ گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 87- 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند به صورت کر ت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با چهار تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل چهار سطح قطع آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری تا مرحله دانه بندی، آبیاری تا مرحله گلدهی و آبیاری تا مرحله تکمه دهی) و کرت های فرعی شامل سه ژنوتیپ گلرنگ بهاره (محلی اصفهان، اصفهان 28 و IL111) بود. نتایج نشان داد که سه ژنوتیپ گلرنگ از نظر صفاتی مانند ماده خشک کل، وزن خشک اندام های مختلف گیاه (برگ، ساقه و طبق) در دو مرحله گلدهی و رسیدگی، شاخص برداشت و درصد انتقال مجدد به سطوح مختلف قطع آبیاری پاسخ های متفاوتی داشتند. با افزایش مدت زمان قطع آبیاری از وزن خشک اندام های گیاهی (برگ، ساقه و طبق) هر سه ژنوتیپ کاسته شد و ژنوتیپ IL111 نیز تحت شرایط آبیاری تا مرحله تکمه دهی بیشترین کاهش را در این صفات دارا بود. همچنین با افزایش مدت زمان قطع آبیاری سهم انتقال مجدد به طبق ها نیز افزایش یافت. در بین سطوح قطع آبیاری، بیشترین و کمترین درصد انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به ترتیب در شرایط آبیاری تا تکمه دهی و آبیاری کامل مشاهده شد. به علاوه خصوصیت ژنتیکی ژنوتیپ ها نیز در این میان نقش مهمی داشت و ژنوتیپ IL111 بیشترین میزان درصد انتقال مجدد را دارا بود. با توجه به این نتایج و این که انتقال مجدد مواد فتوسنتزی، یکی از عمده ترین روش های جبران کاهش حاصل از تنش خشکی در فتوستز جاری گیاه است، یکی از نقاط قوت ارقام پاکوتاه جدید در مقایسه با ارقام قدیمی در میزان بالای این صفت می باشد. بنابراین از این طریق می توان عملکرد را در شرایط خشکی انتهایی بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

آبیاری، رسیدگی؛ شاخص برداشت؛ گلدهی؛ گیاه دانه روغنی