An analysis and criticism of the arguments for the individuality of the hijab

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

Article 4, Volume 47, Issue 2 - Serial Number 101, July 2015, Pages 183-204   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/fiqh.v47i21.37517

Authors

Mohsen Malek Afzali Ardakani^{* 1}; Fatemeh Fallah²

¹Associate Professor of Al-Mustafa International University

²PhD student of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, University of Qom

Abstract

The hijāb is a religious obligation based on numerous sources and jurisprudential arguments. Some consider the hijāb as an individual and not a social issue, arguing that it essentially does not fall in the sphere of state interference and even other people’s intervention. The present paper discusses this important and critical issue within the responsibility domain of the Islamic state. Thus, by challenging the arguments of those who believe in the individuality of the hijāb, the paper aims to prove its sociality. The arguments are divided into two major categories: the juridical-legal and the Qur’anic, each of which find their appropriate responses in this paper. In addition, the jurisprudential aspect is studied more deeply.
It should be noted, however, that the social essence of the hijāb and chastity, as well as the responsibility of the Islamic state as to protect and propagate the ideal, does not mean that the government should resort to force or judicial and penal measures for that purpose. Instead, on the basis of jurisprudential arguments, the state is obliged to adopt some of the best
ways and mechanisms in order to encourage the people to exercise this good deed.

Keywords

the hijāb; Privacy; hijāb as worship; the right to hijāb; the sociality of hijāb

References

ابن فهد حلی، احمد بن محمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، تحقیق: الحجة الشیخ مجتبی العراقی، قم: مؤسسه النشر الإسلامی، 1411 ق.

 

ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق و مصحح: جمال الدین میر دامادی، بیروت: دارالفکر، چاپ سوم، 1414 ق.

 

ابن هشام، عبدالملک بن هشام، السیرة النبویه، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید، مصر، مکتبه محمد علی صبیح وأولاده، 1963 م.

 

اسکندری، مصطفی، «ماهیت و اهمیت حریم خصوصی»، حکومت اسلامی، سال پانزدهم، شمارة چهارم، زمستان، 1389.

 

أمین، مهدی، «مسألة الحجاب فی القرآن، وقفة مع الدکتور محمد شحرور»، المنهاج، شماره 26، تابستان 1381.

 

امین، نصرت بیگم، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، تهران: نهضت زنان مسلمان، 1361.

 

ایازی، محمد علی، «نقد و بررسی ادله فقهی الزام حکومتی حجاب»، حجاب مسئوولیت‌ها و اختیارات دولت اسلامی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1387.

 

بنی‌هاشمی خمینی، محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ نوزدهم، 1391.

 

جعفریان، رسول، «مساله حجاب و تاثیر اندیشه‌های قاسم امین مصری در ایران»، آیینه پژوهش، شماره70، 1380.

 

جوادی آملی، عبدالله، حق و تکلیف در اسلام، محقق: مصطفی خلیلی، قم: إسراء، چاپ سوم، 1388.

 

جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جمال و جلال، محقق: محمود لطیفی، قم: إسراء، چاپ نوزدهم، 1388.

 

حکمت نیا، محمود، حقوق و مسؤولیت‌های فردی و اجتماعی زن، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1390.

 

خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، قم: دارالعلم، 1379.

 

خمینی، روح الله، کتاب البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بی‌تا.

 

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، محقق و مصحح: صفوان عدنان ‌داوودی، بیروت: دار القلم، 1412 ق.

 

زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ سوم، 1407 ق.

 

زیبایی نژاد، محمد رضا، «نظام اسلامی و مسأله پوشش زنان»، نظام اسلامی و مسأله حجاب، قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، چاپ اول، 1387.

 

سبحانی، جعفر، تهذیب الأصول، تقرارات بحث اصول سید روح اللَّه موسوی خمینی، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، 1381.

 

شحرور، محمد، الکتاب و القرآن قراءة معاصرة، دمشق: 1999 م، برگرفته از سایت رسمی محمد شحرور www.shahrour.org.

 

شهریاری، حمید، «حریم خصوصی و جامعه اطلاعاتی»، پژوهش‌های فلسفی-کلامی، سال هشتم، شماره سوم و چهارم.

 

شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه، چاپ اول، 1414 ق.

 

صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق و تعلیق: الشیخ عباس القوچانی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1362.

 

صدر، شادی، «آیا حکومت مسئول بی حجابی است؟»، ماهنامه زنان، شماره 103، 1382.

 

طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417 ق.

 

طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372.

 

طریحی، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، محقق و مصحح: احمد حسینی اشکوری، تهران: 1375.

 

طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیه، تهران: مکتبة المرتضویة، چاپ سوم، 1387.

 

غلامی، علی، مسأله حجاب در جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام، چاپ اول، 1391.

 

فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، کنزالعرفان فی فقه القرآن، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1419 ق.

 

فراهیدی، خلیل بن أحمد، کتاب العین، قم: نشر هجرت، چاپ دوم، 1409 ق.

 

فیومی، أحمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم: موسسه دار الهجره، چاپ دوم، 1414 ق.

 

قاسمی سیانی، علی‌اصغر، «بررسی تطبیقی مفهوم آزادی در نظام‌های لیبرال دموکراسی و مردم‌سالاری دینی»، همایش مردم سالاری دینی، قم: دفتر نشر معارف، چاپ اول، 1385.

 

قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، چاپ یازدهم، 1383.

 

قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: طیب‌موسوی جزائری، قم: دار الکتاب، چاپ سوم، 1404 ق.

 

کدیور، محسن، حق الناس؛ اسلام و حقوق بشر، تهران: انتشارات کویر، 1387.

 

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم: دار الحدیث، چاپ اول، 1429 ق.

 

کوشا، جعفر، جرایم علیه عدالت قضایی، تهران: میزان، چاپ اول، 1381.

 

لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، محقق و مصحح: حسین حسنی بیرجندی، قم: دار الحدیث، چاپ اول، 1376.

 

محقق داماد، مصطفی، مجموعه گفتگوهای هم‌اندیشی بررسی مسائل و مشکلات زنان اولویت‌ها و رویکردها، قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده، چاپ اول، 1380.

 

مصباح یزدی، محمد تقی، مشکات (نظریه حقوقی اسلام)، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ چهارم، 1388.

 

مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران: صدرا، چاپ چهارم، 1383.

 

مفتح، محمد هادی، «وظیفه حکومت اسلامی در زمینه پوشش بانوان»، حجاب مسئوولیت‌ها و اختیارات دولت اسلامی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1387.

 

مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول، 1374.

 

میانجی، علی‌احمدی، مکاتیب الرسول صلّی الله علیه و آله و سلّم، چاپ اول، قم: دار الحدیث، 1419 ق.

 

نمایندگی ولی فقیه سپاه، آزادی از دیدگاه امام خمینی (ره)، تهران: پژوهشکده تحقیقات اسلامی، ستاد نمایندگی ولی فقیه در سپاه، ۱۳۷۸.

 

نوری، محمدعلی و رضا نخجوانی، حقوق حمایت داده‌ها، تهران: کمیته مطالعات حقوق فناوری ریاست جمهوری، ۱۳۸۳.