بررسی تأثیر لکه‌های خورشیدی بر دمای ایستگاه‌های کرمان و شیراز طی نیم‌قرن اخیر با استفاده از آنالیز موجک

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 2، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 19، مهر 1395، صفحه 17-36   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v5i3.41777

نویسندگان

کمال امیدوار؛ رضا ابراهیمی^* ؛ مرضیه جمشیدی مطلق

دانشگاه یزد

چکیده

بی‌گمان خورشید به‌عنوان منبع اصلی انرژی زمین و ایجا دکننده تفاوت اقلیمی آن است. تغییرات میزان انرژی خروجی از خورشید یا نوسانات دمایی سطح آن می‌تواند نوسانات و تغییراتی را در جوّ زمین ایجاد نماید. لکه‌های خورشیدی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌هایی که می‌تواند بر سامانه ا قلیمی زمین در مقیاس‌های زمانی متفاوت اثر گذاشته و درنهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد در کانون توجه قرارگرفته است. دما یکی از فراسنج‌های مهم در اقلیم‌شناسی است که اهمیت فراوانی در حیات بشر دارد. ما در این تحقیق تأثیر لکه‌های خورشیدی را بر تغییرات بارش مورد بررسی قرار دادیم. به دلیل نیاز به داده های طولانی‌مدت برای انجام این کار تنها دو ایستگاه شیراز و کرمان که دارای آمار بلندمدت بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. داده های مربوط به لکه های خورشیدی از سازمان ژئوفیزیک آمریکا برای دوره آماری 60 ساله (2010- 1950) تهیه گردید و داده های دمای ایستگاه های مذکور نیز برای دوره آماری 60 ساله (2010- 1950) ا نتخاب شد. جهت انجام این تحقیق از تجزیه‌وتحلیل آماری و تحلیل آنالیز موجک با بهره‌گیری از نرم‌افزار متلب استفاده شد. براساس تحلیل های صورت گرفته، بین دما و فعالیت لکه های خورشیدی رابطه معناداری دیده نشد و براساس آنالیز موجک در اکثر ایستگاه ها رابطه معکوس بین آن‌ها مشاهده گردید. با توجه به تحلیل آنالیز موجک سیکل 11 ساله در فعالیت لکه‌های خورشیدی مشاهده کردیم که اوج فعالیت ها در سیکل های دوم و سوم و حداقل آن در سیکل های اول و چهار وجود دارد و وسعت دامنه سیکل‌های بارشی در فصل پاییز در هر دو ایستگاه نسبت به سایر فصول بیشتر است.

کلیدواژه‌ها

بارش، لکه های خورشیدی؛ تحلیل آنالیز موجک؛ کرمان؛ شیراز

مراجع

تقوی، فرحناز؛ نیسانی، ابوالفضل؛ محمدی، حسین؛ رستمی‌جلیلیان، شیما. 1390. مجله ژئوفیزیک ایران. جلد 5. شماره 4. صص 30- 1.

تی. دیکسون، رابرت. 1382. نجوم دینامیکی ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی. تهران. مرکز نشر دانشگاهی.

جهانبخش، سعید؛ عدالت‌دوست، معصومه. 1387. بررسی تأثیر فعالیت‌های خورشیدی بر تغییرات بارندگی سالانه ایران، تحقیقات جغرافیایی. صفحات 23-1.

جهانبخش، سعید؛ عدالت‌دوست، معصومه؛ تدوینی، معصومه. 1389. دریاچه ارومیه شاخصی کلاسیک از ارتباط بین لکه‌های خورشیدی و اقلیم شمال غرب ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. شماره 99. صص 23-10.

خسروی، محمود؛ رستمی جلیلیان، شیما.1393. بررسی ارتباط بارش و دمای ایران با چرخه لکه‌های خورشیدی با استفاده از پالایش موجک. نشریه پژوهش‌های اقلیم‌شناسی. سال پنجم. شماره نوزدهم و بیستم. پاییز و زمستان 1393. صص 52-39.

خسروی، محمود؛ میردیلمی، سمیرا. 1390. تأثیر فعالیت لکه‌های خورشیدی بر بارش استان گلستان. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 24، پیاپی 52، شماره 4، زمستان، صص 46- 34.

زرین، آذر؛ عباس مفیدی. 1384. ورودش فعالیت خورشیدی و اثر آن براقلیم زمین؛ مطالعه موردی اقلیم خاورمیانه و ایران» فصلنامه تحقیقات جغرافیایی سرزمین. سال دوم شماره 88. صص 16-1.

صابریان، جواد؛ ملک، محمدرضا. 1388. تبدیل موجک و کاربرد آن در GIS، همایش و نمایشگاه ژئوماتیک.

کلیم، دوست محمدغ پیشوایی، محمدرضا؛ محمودی، پیمان. 1392. مطالعه امکان تأثیر لکه‌های خورشیدی بربارش در ایستگاه‌های منتخب جنوب ایران. سال سیزدهم. شماره 42. صص 208‌- 191.

Araya,E. Javier B & Walter F., 2000. Solar activity and climate in Central America, Geofisica International, Vol., 39, Num. 1, pp. 97-101

Bal,S & M.BOS., 2010. A Climatologically Study of the Relations among Solar activity, Galactic Cosmic ray and Precipitation on Various regions over the Globe; J. Earth Syst. Sci. 119, pp. 201–209

Ghil, M., & R. Vautard., 1991. Inter decadal Oscillations and the Warming Trend in Global Temperature Time Series, Science, 199, 1065-1068.

Grinsted, A., Moore, J.C. & Jevrejeva, S., 2004. Application of the cross wavelet transform and wavelet coherence to geophysical time series, Nonlinear Processes in Geophysics, 11:561-566

Heil, W., 1989. Continuous and Discrete Wavelet Transforms, Society for Industrial and Applied Mathematics Review, vol.31, No.4, pp..628-666, December.

Keisser, K., davrath, LR. & Akselrod, S., 2008. wavelet transform coherence estimates in cardiovascular analysis: Error analysis and feasibility study, Computers in cardiology,35:461-464

Kyle, H. L., D. V. Hoyt, J. R. Hickey, R. H. Maschoff & B. J. Vallette., 1993. Nimbus-7 earth radiation budget calibration history. Part Y: The solar channels. NASA Reference Publication 1316

Li, C.H., Yang, Z.F., Huang, G.H & Li, Y.P., 2009. Identification of relationship between sunspots and natural runoff in the Yellow River based on discrete wavelet analysis, Expert Systems with Applications, 36, PP: 3309-3318, Elsevier Ltd.

Mallah El. E.S, Abdel-Halim.A.A, Thabit.A. & El-Borie.M.A., 2012.Solar and Geomagnetic activity effects on Egypt’s climate; INTERNATIONAL JOURNAL OF ENVIRONMENTAL SCIENCES Volume 2, No 3

Meehl, G.A.Arbiaster, J.M. Matthes. & K. Sissify., 2009. Sunspots can have a big impact on the weather on Earth NASA. Science 325, 1114-1118

Sabatino, S., H. L. Linghuai, H.L., 2000. Solar variability and climate. Department of Astronomy. Yale University, New Haven.

Sueyers, R., 1990.on the Statistical Analysis of Series of Observation. WMO, 415:2-1520- Zhao Juan, Yan-Ben Han2 and Zhi-A Li., 2004. the Effect of Solar Activity on the Annual Precipitation in the Beijing Area; Chin.J. Astron. Atrophy’s. Vol. 4, No. 2, 189–197.