بررسی مبانی سوررئالیسم در داستان «الشحّاذ» اثر نجیب محفوظ

زبان و ادبیات عربی

مقاله 2، دوره 6، شماره 10، مرداد 1393، صفحه 63-88   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v6i10.40962

نویسندگان

محمود حیدری^* ؛ ذبیح الله فتحی فتح

دانشگاه یاسوج

چکیده

سوررئالیسم یکی از مکتب‌های ادبی است که از اروپا آغاز شد و به ادبیات دیگر ملل از جمله ادبیات عرب راه یافت و بر آن‌ها تاثیر گذاشت. مصر از کشورهای پیشرو در ادبیات داستانی عربی است که آشنایی نویسندگان مصری با اروپا و ادبیات اروپایی، راه را برای نفوذ جریان‌های نو ادبی، در آنجا هموارتر ‌کرد. نجیب محفوظ؛ نویسنده ی بزرگ مصری و برنده ی جایزه ی نوبل 1988 از جمله نویسندگانی است که سوررئالیسم در برخی از داستان‌هایش بازتاب یافته است. نویسنده در داستان معروف الشحاذ (گدا) تصویر شاعری معاصر را ارائه می‌کند که در برخورد با دنیای جدید دچار نوعی تعارض شده است. این داستان، چگونگی تعارض‌ها و تلاش هنرمند برای رفع آن‌ها را نشان می‌دهد.کارهای انجام شده توسط شخصیت‌های داستان و نیز شگردهای نویسنده در پردازش آن خواننده را به سوی مکتب سوررئالیسم و اصول و روش‌های آن سوق می‌دهد. در این نوشتار به تطبیق مبانی این مکتب با داستان مذکور خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

سوررئالیسم؛ نجیب محفوظ؛ الشحّاذ

مراجع

آدونیس(علی احمد سعید). (1385). تصوّف و سوررئالیسم، ترجمه‌ی حبیب الله عباسی. تهران سخن.

الغیطانی، جمال (2006م) نجیب محفوظ یتذکر، القاهره: دار الشروق.

براهنی، رضا(1371).طلا در مس ج1. تهران: فردوس.

برتون، آندره.(1383). سرگذشت سوررئالیسم. ترجمه‌ی عبدالله کوثری. تهران:نی.

بیگزبی، سی.وای.(1375). دادا و سوررئالیسم. ترجمه‌ی حسن افشار. تهران: مرکز.

پرهام، سیروس.(1345) رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات. تهران: نیل.

ثروت، منصور.(1387). آشنایی با مکتبهای ادبی. تهران: سخن.

داد، سیما. (1382). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.

دواره، فؤاد (1989م ) نجیب محفوظ من القومیه إلی العالمیه، القاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.

رزاقپور، مرتضی، مریم طهوری.(1389) سوررئالیسم در داستان واهمه های بی نام و نشان، غلامحسین ساعدی. فصل نامه اندیشه‌های ادبی. شماره5 از دوره جدید.

رید، هربرت . (1371 ). معنی هنر . ترجمه‌ی نجف دریابندری. تهران: شرکت سهامی کتاب های جیبی با همکاری انتشارات امیرکبیر.

ساعی، احمد و دیگران (1390) «بررسی نقش مدرنیسم در شکل گیری رادیکالیسم اسلامی: مطالعه موردی مصر» مجله‌ی مطالعات سیاسی، سال سوم، شماره‌ی 11 صص 31-50 .

سید حسینی، رضا.(1389). مکتب‌های ادبی.ج2. تهران: نگاه.

شلش، علی (1993م) نجیب محفوظ؛ الطریق و الصدی، القاهره: الهیئه العامه اقصور الثقافه.

شمیسا، سیروس.(1381). انواع ادبی. تهران: فردوس.

صالح، امین (2010م) السورریالیه فی عیون المرایا، چاپ دوم، بیروت: دار الفارابی.

قویمی، مهوش. (1387). بوف کور و شازده احتجاب: دو رمان سوررئالیست. پژوهشنامه علوم انسانی: شماره‌ی 57 بهار.

محفوظ، نجیب.(1991). المؤلفات الکامله، جلد 3 ، بیروت: مکتبه لبنان.

محفوظ، نجیب.(1388). گدا(الشحاذ). ترجمه‌ی محمد دهقانی. تهران: نیلوفر.

مختاری، محمد.(بی تا). انسان در شعر معاصر. تهران: توس.

مشتاق مهر، رحمان. ویدا دستمالچی.(1388). مطالعه تطبیقی کارکرد ضمیر ناخودآگاه در تجارب عرفانی و سوررئالیستی. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. س 5. ش16.

مشهدی، محمد امیر. عبدالله واسق عباسی. محسن عباسی.(1389) نقد سوررئالیستی هفت پیکر. فصل نامه زبان و ادبیات فارسی. ش45.

ولک، رنه. (1377). تاریخ نقد جدید. ترجمه‌ی سعید ارباب شیروانی. تهران:نیلوفر.