تعیین ترکیب شیمیایی و ارزش غذایی گیاه افدرا (Ephedra intermedia) با روش کیسه های نایلونی و تولید گاز

پژوهشهای علوم دامی ایران

مقاله 9، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، تیر 1389   

نوع مقاله: مقالات علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijasr.v3i2.11073

نویسندگان

رضا ولی زاده^{* 1}؛ مرضیه قدمی کوهستانی¹؛ فریدون ملتی²

¹گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشـگاه فردوسی مشهد

چکیده

ارزش تغذیه ای گیاه افدرا (Ephedra intermedia) به صورت تعیین ترکیبات شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای و تولید گاز به صورت آزمایشگاهی با استفاده از سه رأس گوسفند بالغ بلوچی دارای فیستولای دائمی شکمبه ای تعیین شد. نمونه ی آزمایشی در اواخر فصل بهار در مراتع طبیعی شمال خراسان رضوی جمع آوری گردید. تولید گاز و خصوصیات تجزیه پذیری ماده خشک در ساعات متوالی صفر، 2، 4، 6، 8، 12، 24، 36، 48، 72 و 96 اندازه گیری شد. بررسی ترکیبات شیمیایی نشان داد که این گیاه به ترتیب محتوی 9/91، 2/9، 7/60، 8/30، 1/8، 3/3 و 6/18 درصد ماده ی آلی، پروتئین خام، فیبر نامحلول در شوینده ی خنثی، فیبر نامحلول در شوینده ی اسیدی، خاکستر، چربی خام و کربوهیدرات های غیر فیبری بود. فراسنجه های تجزیه پذیری ماده ی خشک شامل بخش سریع تجزیه (a)، بخش کند تجزیه (b) و ثابت نرخ تجزیه (c) به ترتیب برابر با 16/20 درصد، 06/42 درصد و 07/0 درصد در ساعت بود. همچنین، فراسنجه های تولید و نرخ تولید گاز، ماده ی آلی قابل هضم و انرژی قابل متابولیسم نمونه ی آزمایشی به ترتیب برابر با 22/65 میلی لیتر به ازای گرم ماده خشک، 043/0 میلی لیتر در ساعت، 42/27 گرم در 100 گرم ماده خشک و 18/4 مگاژول در کیلوگرم ماده خشک تعیین شد. مقدار کل ترکیبات فنولی و تانن گیاه برابر 93/2 و 97/0 درصد بود. نتایج این آزمایش به طور کلی نشان می دهد گیاه افدرا به کندی در شکمبه تخمیر می شود که می تواند ناشی از وجود تانن و مواد فنولی در این گیاه باشد. چنین خصوصیاتی در گیاهان مراتع طبیعی می تواند به حفظ و احیا مراتع در معرض تخریب کمک کند.