بررسی تأثیر آزوسپیریلوم لیپوفروم بر ویژگی‌های گیاهچه آفتابگردان (Helianthus annus L.) حاصل از بذر شرایط کم‌آبی در شرایط مزرعه

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 4، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 9، مهر 1390، صفحه 320-327   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v3i3.13557

نویسندگان

حامد هادی^{* 1}؛ نانسی بابائی²؛ جهانفر دانشیان³؛ محمد حسین ارزانش⁴؛ آیدین حمیدی⁵

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران

³موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

⁴مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان، گرگان، ایران

⁵مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج، ایران

چکیده

ویژگی‌های گیاهچه ارقام مختلف آفتابگردان (Helianthus annus L.) تحت تنش خشکی و تلقیح با باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم در آزمایشی در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در سال زراعی 68-1385 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار ارزیابی شد. تیمارها شامل تنش کم‌آبی (بذرهای تولید شده در شرایط آبیاری گیاهان مادری پس از مقادیر 60 (آبیاری مطلوب)، 120 (تنش متوسط) و 180 (تنش شدید) میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A)، رقم (لاکومکا، مستر، فوریت، سور و آرماویروسکی) و تلقیح باکتری (آزوسپیریلوم لیپوفروم و شاهد) بودند. عامل باکتری در پلات اصلی قرار گرفت و بذرهای حاصل از شرایط تنش کم‌آبی و رقم به صورت فاکتوریل در داخل آن قرار گرفتند. نتایج نشان داد که باکتری آزوسپیریلوم زمان ظهور گیاهچه، شاخص قدرت گیاهچه، وزن خشک برگ، دمبرگ، ساقه و گیاهچه را به ترتیب 14، 44، 30، 31، 22 و 27 درصد نسبت به عدم تلقیح افزایش داد. ظهور اولیه گیاهچه بذرهای شرایط تنش متوسط 48 درصد بیش از شرایط آبیاری مطلوب بود. ظهور نهایی، سرعت ظهور، شاخص ظهور، وزن خشک و بنیه گیاهچه بذرهای حاصل از شرایط تنش شدید نسبت به آبیاری مطلوب کاهش یافت. تلقیح با باکتری ظهور گیاهچه بذرهای شرایط تنش متوسط را نه درصد افزایش داد. تلقیح بذرهای شرایط تنش متوسط و شدید با آزوسپیریلوم، سرعت ظهور، شاخص ظهور، وزن خشک و بنیه گیاهچه را افزایش داد. با به توجه تأثیر تنش کم‌آبی بر جوانه‌زنی و ظهور گیاهچه، تلقیح این بذرها با آزوسپیریلوم لیپوفروم، ظهور و بنیه گیاهچه بذرهای حاصل از شرایط تنش کم‌آبی را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

بنیه گیاهچه؛ ظهور گیاهچه؛ محرک رشد؛ وزن خشک گیاهچه