بررسی زبان‌شناختی و ترجمه‌ای عبارات مصطلح بی‌ادبانه در دو فیلم جدایی نادر از سیمین و ابد و یک روز و زیرنویس انگلیسی آن‌ها

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 5، دوره 52، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 79-107   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v52i1.83481

نویسندگان

سمیر حسنوندی^{* 1}؛ ابوذر کاظمی¹؛ اکبر حسابی²

¹گروه زبان انگلیسی،دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²گروه زبان انگلیسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

 پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی موضوع چالش‌انگیز بی‌ادبی در ترجمة دیداری‌شنیداری بپردازد. پرسش اصلی آن است که معادلات بی‌ادبی در زیرنویس چگونه برگردان شدند. به همین منظور، تمامی رفتارهای زبانی بی‌ادبی در دو فیلم جدایی نادر از سیمین و ابد و یک روز که دارای گفتارهای محاوره‌ای و رفتارهای زبانی بی‌ادبی‌اند استخراج شد. نویسندگان پس از طبقه‌بندی موارد مذکور بر پایة مدلی نظری موجود در پیشینه، به بررسی چگونگی ترجمة معادل‌های این رفتارها در زیرنویس‌های انگلیسی حرفه‌ای این دو فیلم پرداختند. یافته‌ها نشان داد که در بین عبارات مصطلح بی‌ادبانه، سؤالات چالشی دارای بیشترین فراوانی است. این امر نشان می‌دهد که شخصیت‌های فیلم در اکثر موارد، خواسته‌های وجهة سلبی مخاطب را تهدید می‌کنند. از میان عبارات مصطلح بی‌ادبانه، دو نوع ندایی سلبی شخصی و اشاره‌های سلبی شخصی مشاهده نشد. دیگر یافتة مهم پژوهش حاضر این بود که برای هریک از عبارات بی‌ادبانة گفتاری در زبان مبدأ، عبارت بی‌ادبانة نوشتاری در زیرنویس نیز مشاهده شد. این عبارات از نظر نوع بی‌ادبی و بسامد در هر دو فیلم یکی بود.

کلیدواژه‌ها

عبارات مصطلح بی‌ادبانه؛ زیرنویس حرفه‌ای؛ ترجمه دیداری‌شنیداری؛ ایران

مراجع

امجدیان، ک.، پورصباغ، ع.، و داوودی، ح. (24 اسفند 1394). ابد و یک روز و پرسوناژهایش استعاره از هیچ وضعیت سیاسی نیست. برگرفته از https://b2n.ir/04961

پاکار، ا.، و خوش‌سلیقه، م. (در دست چاپ). سیاست ممیزی در دوبله رسمی در ایران: موردپژوهشی سه‌گانة پدر خوانده. مطالعات زبان و ترجمه.

خوش‌سلیقه، م.، و عامری، س. (1396). عاملیت مترجم و ویژگی‌های ترجمة غیر حرفه‌ای بازی‌های ویدیوئی (موردپژوهی آنچارتد4: فرجام یک دزد). جستارهای زبانی، 8(5)، 181-204.

عامری، س. (1397). اصول زیرنویس فیلم. مترجم، 64، 139-152.

 

Ameri, S., & Khoshsaligheh, M. (2019). Iranian amateur subtitling apparatus: A qualitative investigation. Mutatis Mutandis: Revista Latinoamericana de Traduccion, 12(2), 431-451.

Bdousfield, D. (2008). Impoliteness in interaction. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins.

Beers Fägersten, K. (2012). Who’s swearing now? The social aspects of conversational swearing. Newcastle, England: Cambridge.

Brown, P. & Levinson S. (1987). Politeness: some universals in language usage. Cambridge, England: Cambridge University Press.

Culpeper, J. (1996). Towards an anatomy of impoliteness. Journal of Pragmatics, 25, 349-367.

Culpeper, J. (2010). Conventionalised impoliteness formulae. Journal of Pragmatics, 42, 3232-3245.

Culpeper, J. (2011). Impoliteness: using language to cause offence. Cambridge, England: Cambridge University Press.

Culpeper, J., Bousfield, D., & Wichmann, A. (2003). Impoliteness revisited: With special reference to dynamic and prosodic aspects. Journal of Pragmatics, 35, 1545-1579.

Desilla, L. (2019). Pragmatics and audiovisual translation. In L. Perez-Gonzalez (Ed.), The Routledge handbook of audiovisual translation (pp. 242-259). London, England: Routledge.

Diaz Cintas, J. & Remael, A. (2007). Audiovisual translation: subtitling. London and New York: Routledge.

Fernandez Dobao, A. M. (2006). Linguistic and cultural aspects of the translation of swearing: The Spanish version of Pulp Fiction. Babel, 52(3), 222-242.

Goffman, E. (1967). Interaction ritual: Essays on face-to-face behavior. Garden City, NY: Anchor Books.

Gottlieb, H. (1992). Subtitling: a new university discipline. In C. Dollerup & A. Loodegaard (Eds.), Teaching Translation and Interpreting (pp. 161-170). Amsterdam, the Netherlands: John Benjamins.

Hatim, B., & Mason, I. (1997). The translator as communicator. London, England: Routledge.

Ivarsson, J. (1992). Subtitling for the media: a handbook of an art. Stockholm, Sweden: Transedit.

Kenevisi, M. S., Omar, H. C., & Daghigh, A. J. (2016). Manipulation in dubbing: The translation of English-language films into Persian. Altre Modernità, 15, 201-214.

Khoshsaligheh, M., & Ameri, S. (2014). Translation of taboos in dubbed American crime movies into Persian. T&I Review, 4, 25-50.

Khoshsaligheh, M., & Ameri, S. (2016). Ideological considerations and practice in official dubbing in Iran. Altre Modernità, 15, 232-250.

Khoshsaligheh, M., Ameri, S., & Mehdizadkhani, M. (2018). A socio-cultural study of taboo rendition in Persian fansubbing: An issue of resistance. Language and Intercultural Communication, 18(6), 663-680.

Leech, G. (1983). Principles of pragmatics. London, England: Longman.

Pedersen, J. (2011). Subtitling norms for television: An exploration focusing on extralinguistic cultural references. Amsterdam, the Netherlands: John Benjamins.

Perez-Gonzalez, L. (2009). Audiovisual translation. In M. Baker & G. Saldanha (Eds.), The Routledge encyclopedia of translation studies (2nd ed., pp. 13-20). Abingdon, England: Routledge.

Qavami Adel, M. (2010). Censorship in dubbed movies. Iranian Translation Studies Quarterly, 8(3), 72-82.

Sedighi, A., & Najian Tabrizi, S. (2012). On audiovisual translation: The effect of norms of dubbing taboos into Persian movies after the Islamic revolution in Iran. Journal of Language and Translation, 3(1), 37-49.

Shimoyama, T., Shadpayam, F., & Parhizgari, M. (2018). Swearing in Persian: A new perspective on swearing as a speech act. In K. Beers Fägersten & K. Stapleton (Eds.), Advances in swearing research: New languages and new contexts (pp. 213-230). Amsterdam, the Netherlands: John Benjamins.

Terkourafi, M. (2001). Politeness in Cypriot Greek: A frame-based approach (Unpublished doctoral dissertation). University of Cambridge, Cambridge, England.

Yule, G. (2014). The study of language. Cambridge, England: Cambridge University Press.

Zabalbeascoa, P. (2008). The nature of the audiovisual text and its parameters. In. J. Diaz Cintas (Ed.) The didactics of audiovisual translation. (pp. 21-37). Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins.