زیست چینه نگاری، ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند سروک در یکی از میادین نفتی، جنوب غرب ایران

رخساره‌های رسوبی

مقاله 6، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 22، شهریور 1398، صفحه 91-108   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v12i1.78443

نویسندگان

بهزاد سعیدی رضوی^{* 1}؛ فاطمه عسکری²؛ محمدرضا کمالی³؛ عزت الله کاظم زاده³

¹پژوهشگاه استاندارد

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

³پژوهشگاه صنعت نفت

چکیده

در این پژوهش، سازند سروک با سنگ شناسی غالب سنگ آهکی و ضخامت 323 متر، در یکی از میادین نفتی جنوب واقع در 100 کیلومتری غرب اهواز مورد مطالعه قرار گرفته است. به دلیل وجود ندول‌های گلوکونیتی در قاعده سازند گورپی، مرز بالایی سازند سروک با سازند گورپی به صورت ناپیوسته در نظر گرفته شده است. مرز زیرین سازند سروک نیز به علت عدم حفاری توالی زیرین آن مشخص نیست. بر اساس مطالعات دیرینه شناسی انجام شده، 5 جنس و 5 گونه از میکروفسیل‌های شناور و 25 جنس و 28 گونه از میکروفسیل‌های کف‌زی شناسایی شدند و براساس آنها سه زیست‌زون‌ شامل Nezzazata–alveolinids assemblage zone، Rudist debris zone و Oligosteginid flood zone معرفی شدند. این زیست‌زون‌ها که با زیست‌زون‌های معرفی شده توسط (Wynd (1965 مطابقت دارند، مؤید سن سنومانین تا تورونین برای سازند سروک در چاه مورد مطالعه هستند. بر پایه مطالعات سنگ نگاری، تحلیل بافت‌های رسوبی و فسیل‌های موجود، هفت ریزرخساره مختلف در توالی سازند سروک شناسایی شد. بر این اساس، محیط رسوب‌گذاری سازند سروک در این منطقه شامل سه بخش لاگون، شول و دریای باز متعلق به یک رمپ کربناته می‌باشد. بررسی‌های چینه‌نگاری سکانسی نیز به شناسایی یک سکانس رسوبی کامل و دو سکانس ناقص در سازند سروک انجامید.

کلیدواژه‌ها

زیست چینه نگاری؛ ریزرخساره؛ چینه نگاری سکانسی؛ سازند سروک؛ سنومانین ـ تورونین

مراجع

- تیموریان، ا.، وزیری مقدم، ح،. و امیری بختیار، ح.، 1383 . بررسی میکروفاسیس ها و محیط رسوب سازند سروک در منطقه خوزستان، چاه آغاجاری 140. مجموعه مقالات هشتمین انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه صنعتی شاهرود، ص. 443-445.

- خسرو تهرانی، خ.، فنونی، ب.، 1373. یافته های نوین در میکروبیواستراتیگرافی سازند سروک در نواحی فارس و خوزستان. فصلنامه علوم زمین 15: 11-20.

- دانشیان، ج.، یونسی، ک.، و معلمی، ع.، 1390. مطالعه محیط دیرینه الیگوستژینیدهای سازند سروک در برش تنگ چنارباشی، جنوب شرق ایلام. نشریه علمی پژوهشی رخساره های رسوبی 4: 162-172.

- رحیمی نژاد، ا.، وزیری مقدم، ح.، صیرفیان، ع.، صفری، ا.، و امیری بختیاری، ح.، 1385. بیواستراتیگرافی و میکروفاسیس سازند سروک در میدان نفتی گچساران )چاه شماره 55 .( مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان.

- صفدری، ح.، 1389. زیست چینه نگاری و ریز رخساره های سازند سروک در جنوب غرب فیروزآباد. رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، 124 ص.

- طاهری، ع.، و سرادقی، ح.،1390. میکروفاسیس و چینه نگاری سکانسی سازند سروک در جنوب غرب بروجن. پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی 42: 27-40.

- عباساقی، ف.، حرمی، م.، محبوبی، ا.، محمودی قرائی، م. ح.، و آورجانی، ش.،1391. میکروفاسیس، محیط رسوبی و دیاژنز سازند سروک در یکی از میادین نفتی جنوب غرب ایران. اولین کنفرانس بین المللی نفت، گاز و پتروشیمی، مرکز همایش های بین المللی هتل المپیک تهران، 10 ص.

-کاظم زاده، م.، قاسمی نژاد، ا.، و وزیری مقدم، ح.، 1390. مطالعه زیست چینه نگاری و محیط رسوبی سازند سروک در میدان نفتی اهواز چاه AZ 354. پانزدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم ص .1-8.

- لاسمی، ی.، جلیلیان، ع. ح.، 1376. بررسی میکروفاسیس ها و محیط ر سوبی سازند سروک در مناطق خوزستان و لرستان. فصلنامه علوم زمین 25-26 :48-59.

-محمودی، ا.، و طاهری، ع.، 1390، ریز رخساره ها و چینه نگاری سکانسی سازند سروک در شمال شرق گچساران )تنگ گرگدار(: نشریه علمی-پژوهشی رخساره های رسوبی دانشگاه فردوسی مشهد: 188-198.

-مطیعی، ه.، 1374. زمین شناسی ایران، چینه شناسی زاگرس. انتشارات سازمان زمین شناسی کشور، 536 ص.

-وزیری مقدم، ح.، و صفری، ا.، 1382. بررسی رخساره های آهکی و تفسیر محیط رسوب گذاری سازند سروک در ناحیه سمیرم. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان: 59-74.

Afghah, M., & Fadaei, H.R., 2014. Biostratigraphy of Cenomanian succession in Zagros area (south west of Iran). Geosciences Journal, 19: 257-271.

Alsharhan, A. S., 2006- Sedimentological character and hydrocarbon parameters of the middle Permian to Early Triassic Khuff Formation, United Arab Emirates. GeoArabia. 11: 121–158.

Asadi Mehmandosti, E., Adabi, M.H., & Woods, A.D., 2013. Microfacies and geochemistry of the Middle Cretaceous Sarvak Formation in Zagros Basin, Izeh Zone, SW Iran. Sedimentary Geology, 293: 9-20.

Bolli, H.M., 1945. Zur Stratigraphie der Oberen Kreide in den hoheren Helvetischen Dechen. Eclog. Helv, 37: 217-328.

Assadi, A., Honarmand, J., Moallemi, S.A., & Abdollahie-Fard, I., 2016. Depositional environments and sequence stratigraphy of the Sarvak Formation in an oil field in the Abadan Plain, SW Iran. Facies, 62(4): 1-22.

Bolli, H.M., 1959. Planktonic Foraminifera from the Cretaceous of Trinidad. B. W. I., Bull., Amer. Paleontology, 39: 21-57

Bolli, H.M., 1966. Zonation of cretaceous to Pliocene marine sediments based on planktonic foraminifera Bolethin Informative Asociacion Venezolana De Geologia. Mineriay petroleogy, 9: 3-32.

Bolz, H., 1977. Reappraisal of the biozonation of the Bangestan Group (late Aptian - early Campanian) of southwest Iran, Report 1252, Tehran, Iranian Offshore Oil Company.

Bourgeois, F., 1969. Kuh-e Bangestan: a model for Cretaceous structures in Iran, Techincal Memoir 89, Iranian Offshore Oil Company Technical.

Caron, M., 1983. Taxonomie et phylogenie de la famille des Globotruncanidae. 2 nd kreide symposium, Munchen, 1982, Zitteliana, Munchen, 10: 667-81.

Carozzi, A.V., 1989. Carbonate Rock Depositional Models, A microfacies Aproach, Prentice Hall, Newjersy, 604 p.

Emery, D., & Myers, K.J., 1996. Sequence Stratigraphy, Blackwell Science. Oxfordp, 297 p.

Esrafili-Dizaji, B., Rahimpour-Bonab, H., Mehrabi, H., Afshin, S., Kiani Harchegani, F., & Shahverdi, N., 2015. Characterization of rudist‑dominated units as potential reservoirs in the Middle Cretaceous Sarvak formation, SW Iran. Facies, 61: 25.

Flügel, E., 2004. Microfacies of carbonate rocks. Springer-Verlag Berlin Heidberg, 976 p.

Flügel E (2010) Microfacies of carbonate rocks, analysis, interpretation and application. Springer, Berlin, 976 p.

Geel, T., 2000. Recognition of stratigraphic sequences in carbonate platform and slope deposits: empirical models based on microfacies analysis of Palaeogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155: 211 - 238.

Ghabeishavi, A., Vaziri-Moghaddam, H., Taheri, A., & Taati, F., 2010, Microfacies and depositional environment of the Cenomanian of the Bangestan Anticlaine. Journal of Asian Earth Sciences, 37: 275-285.

Haq, B.U., J., Hardenbol, & P.R., Vail, 1987. Chronology of fluctuating sea level since the Triassic. Science, 235: 1156-1167.

Husinec, A.,Velic, L., Fucek, L., Vlahovic´,I., Maticˇec, D., Os˘tric´, N., Korbar, T., 2000. Mid Cretaceous Orbitolinid (Foraminiferida) record from the islands of Cres and Los˘inj (Croatia) and its regional stratigraphic correlation. Cretaceous Research 21: 155-171.

James, G.A. & Wynd, J.G., 1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium agreement area. AAPG Bulletin, 40: 2182-2245.

Khalili, M., 1974. The biostratigraphic synthesis of the Bangestan Group in southwest Iran, Report 1219, Tehran, Offshore Oil Company of Iran.

Koehrer, B., Heymann, C., Prousa, F. & Aigner, T., 2010- Multiple-scale facies and reservoir quality variations within a dolomite body – Outcrop analog study from the Middle Triassic, SW German Basin. Marine and Petroleum Geology, 27: 386-411.

Maurer, F., Martini, R., Rettori, R., Hillgärtner, H. & Cirilli. S., 2009. The geology of Khuff outcrop analogues in the Musandam Peninsula, United Arab Emirates and Oman. GeoArabia. 14: 125–158.

Mehrabi, H., Rahimpour-Bonad, H., Enayati-Bidgol, A. H. & Navidtalab, A., 2014. Depositional environment and sequence stratigraphy of the Upper Cretaceous Ilam Formation in central and southern oarts of the Dezful Embayment, SW Iran. Carbonate and Evaporites, 29: 263-278.

Postuma. J., 1971- Manual of Planktonic Foraminifera. Elsevier publishing Company, Amsterdam. 420 p.

Rahimpour-Bonab, H., Mehrabi, H., Enayati-Bidgoli, A.H., & Omidvar, M., 2012. Coupled imprints of tropical climate and recurring emergence on reservoir evolution of a Mid Cretaceous carbonate ramp, Zagros Basin, southwest Iran. Cretaceous Research, 37: 15-34.

Reading, H. G., 1996- Sedimentary environments. Processes, facies and stratigraphy. 3rd ed., Blackwell, 688 p.

Sadooni, F.N., 2005. The nature and origin of Upper Cretaceous basin-margin rudist buildups of the Mesopotamian Basin, southern Iraq, with consideration of possible hydrocarbon stratigraphic entrapment. Cretaceous Research 26: 213-224.

Simmons, M.D., Sharland, P.R., Casey, D.M. Davies R.B., & Sutcliffe, O.E., 2007, Arabian Plate sequence stratigraphy, Potential implications for global chronostratigraphy. GeoArabia, 12(4): 101-130.

Tucker, M. E. & Wright, V. P., 1990- Carbonate sedimentology. London, Blackwell Scientific Publications, 482 p.

Van-Wagoner, J.C., W., Posamentier, Mitchum, H. R.M.Jr., Vail, P.R., Sarg, J.F., Loutit, T.S., & Hardenbol, J., 1988. An overview of sequence stratigraphy and key definitions. In Sea Level Changes–An Integrated Approach C. K. Wilgus, B. S. Hastings,-C. G. St. C. Kendall, H. W. Posamentier, C. A. Ross and J. C. Van Wagoner, Eds.). SEPM Special Publication, 42: 39-45.

Vincent, B., Van Buchem, F., Bulot, L.G., Jalali, M., Swennen, R., Hosseini, A.S., & Baghbani, D., 2015. Depositional sequences, diagenesis and structural control of the Albian to Turonian carbonate platform systems in coastal Fars (SW Iran). Marine and Petroleum Geology, 63: 46-67.

Wilson, J.L., 1975. Carbonate Facies in Geologic History. Springer-Verlag, New York, 471 p.

Wynd, A.G. 1965. Biofacies of the Iranian Oil Consortium Agreement Area (I. O. O. C) Report No. 1082, (Unpublished paper).

Zhicheng, Z., Willems, H. & Binggao, Z., 1997. Marine Cretaceous-Paleogene biofacies and ichnofacies in southern Tibet, China, and their sedimentary significance. Marine Micropaleontology, 32: 3-29.

Yang, D., Jin-Liang, Z., Shu-Fen, Z., Jun, X., Jie, C., & Yi-Zhen, L., 2015. The rudist buildup depositional model, reservoir architecture and development strategy of the Cretaceous Sarvak Formation of southwest Iran. Petroleum, 1(1): 15-26.