ترجمه فارسی تابوی‌های زبانی فیلم پالپ فیکشن: مقایسه ترجمه دانشجویی و حرفه‌ای

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 6، دوره 52، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 109-128   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v52i1.80700

نویسندگان

میلاد مهدیزادخانی^{* 1}؛ عبداله نوروزی²؛ فرزانه شکوهمند²

¹گروه زبان‌شناسی انگلیسی،دانشگاه سگد، سگد، مجارستان

²گروه زبان انگلیسی،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

حوزه آموزش ترجمه در مطالعات ترجمة دیداری‌شنیداری تا حد زیادی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است، اما پژوهش‌های نسبتاً کمی به راهکارهای ترجمه نمودهای زبان تابو در آموزش ترجمة دیداری‌شنیداری پرداخته‌اند. از این‌رو، در پژوهشی توصیفی، از دانشجویان مترجمی زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی خواسته شد فیلم پالپ فیکشن (تارانتینو، 1994) را  به زبان اصلی تماشا کنند و سپس متن فیلم را به فارسی ترجمه کنند. به لطف وجود نسخه دوبله حرفه‌ای این فیلم، راهکارهای به‌کاررفته توسط دانشجویان در مواجه با نمودهای زبان تابو با ترجمه حرفه‌ای و رسمی آن قابل مقایسه و بررسی بود. نتایج نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان با حذف اغلب نمودهای زبان تابو مانند ترجمة حرفه‌ای، از راهکارهای ترجمه حرفه ای و رسمی ترجمه دیداری‌شنیداری استفاده می‌کنند. هرچند، دومین راهکار استفاده‌شده از نظر میانگین تعداد کاربرد در میان دانشجویان، جانشینی نمود زبان تابو با زبان غیرتابو است، ترجمه رسمی سعی کرده با کاهش اثر نمود زبان تابو ، آن را حفظ کند. پیشنهاد می‌شود از آنجایی که ترجمة مؤثر نمودهای زبان تابو می‌تواند نقش مهمی در موفقیت محصولات دیداری‌شنیداری ایفا کند، از نتایج مقاله حاضر برای افزایش آگاهی بیشتر دانشجویان در ترجمة آن‌ها استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

زبان تابو؛ آموزش ترجمه؛ ترجمه دانشجویی؛ ترجمه دیداری‌شنیداری؛ پالپ فیکشن

مراجع

خوش‌سلیقه، م.، عامری، س، و نوروزی، ع. (۱۳۹۷). ترجمة دیداری‌شنیداری: مفاهیم و اصطلاحات. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

خوش‌سلیقه، م.، و فاضلی حق‌پناه، ا. (1395). فرایند و ویژگی‌های زیرنویس غیرحرفه‌ای در ایران. مطالعات زبان و ترجمه، 49(2)، 67-95.

رستگارمقدم تفتی، م.، خوش‌سلیقه، م، و پیش‌قدم، ر. (در دست چاپ). بررسی ارتباط آموزش زیرنویس برنامه‌های دیداری‌شنیداری و دیدگاه دانشجویان زبان به مهارت‌های کار تیمی. جستارهای زبانی.

شریفی، ش و دارچینیان، ف (1388). بررسی نمود زبان تابو در ترجمه به فارسی و پیامدهای آن. مجله تخصصی زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، ۱(۱)، 127-141.

شورای تحول و ارتقای علوم انسانی. (1396). برنامة درسی بازنگری‌شدة دوره: کارشناسی پیوسته رشته مترجمی زبان انگلیسی. برگرفته از: http://hes.msrt.ir/uploads/T_Education/1524306471_1.pdf

شورای عالی برنامه‌ریزی. (۱۳۶۹). مشخصات کلی، برنامه و سرفصل دروس دوره کارشناسی پیوسته مترجمی زبان انگلیسی. برگرفته از: http://hes.msrt.ir/uploads/T_Education/Educ_6461_0.pdf

فاضلی حق‌پناه، ا.، و خوش‌سلیقه، م. (۱۳۹۷). انگیزه‌ها و دلایل طرفدارزیرنویسی فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای. مطالعات زبان و ترجمه، ۵۱(۴)، ۱-۲۰.

Allan, K., & Burridge, K. (2006). Forbidden words: Taboo and the censoring of language. Cambridge, England: Cambridge University Press.

Ameri, S., & Ghazizadeh, K. (2015). A norm-based analysis of swearing rendition in professional dubbing and non-professional subtitling from English into Persian. Iranian Journal of Research in English Language Teaching, 2(2), 78–96.

Ávila-Cabrera, J. J. (2015). An account of the subtitling of offensive and taboo language in Tarantino’s screenplays. Sendebar, 26, 37–56.

Ávila-Cabrera, J. J., & Rodriguez Arancon, P. (2018). The OFFTATLED project: Offensive and taboo exchanges subtitled by online university students. Encuentro, 27, 204–219.

Bartrina, F. and E. Espasa (2005). Audiovisual translation. In M. Tennent (Ed.), Training for the new millennium (pp. 83–100). Amsterdam, Netherlands: John Benjamins.

Bucaria, C. (2015). “I didn’t think it was appropriate”: Considerations on taboo humour in the subtitling classroom. In R. Antonini & C. Bucaria (Eds.), Non-professional interpreting and translation in the media (pp. 67–88). Wien, Austria: Peterlang.

Cerezo Merchan, B. (2019). Audiovisual translator training. In L. Perez-Gonzalez (Ed.), The Routledge handbook of audiovisual translation (pp. 468–82). London, England: Routledge.

Chaume, F. (2012). Audiovisual translation: Dubbing. Manchester, England: St. Jerome.

Diaz Cintas, J., & Remael, A. (2007). Audiovisual translation: Subtitling. Abingdon, England: Routledge.

Diaz Cintas, J. (2008a). Teaching and learning to subtitle in an academic environment. In J. Diaz Cintas (Ed.), The didactics of audiovisual translation (pp. 89–103). Amsterdam, Netherlands: John Benjamins.

Diaz Cintas, J. (Ed.). (2008b). The didactics of audiovisual translation. Amsterdam, Netherlands: John Benjamins.

Diaz Cintas, J., & Remael, A. (2007). Audiovisual translation: Subtitling. Manchester: St. Jerome.

Imhauser, C. (2009). The pedagogy of subtitling. In G. C. F. Fong & K. K. L. Au (Eds.), Dubbing and subtitling in a world context (pp. 231-242). Hong Kong, China: The Chinese University Press

Incalcaterra McLoughlin, L. (2012). Subtitling and the didactics of translation. In S. Hubscher-Davidson & M. Borodo (Eds.), Global trends in translator and interpreter training: Mediation and Culture (pp. 127–43). London, England: Continuum Books.

Kenevisi, M. S., Omar, H. C., & Daghigh, A. J. (2016). Manipulation in dubbing: The translation of English-language films into Persian. Altre Modernità, 15, 201-214.

Khoshsaligheh, M., & Ameri, S. (2017, October). Didactics of audiovisual translation in Iran. Paper presented at the First National Conference on Interdisciplinary Approaches to Translation

Education, Tehran, Iran.

Khoshsaligheh, M., & Ameri, S. (2014). Translation of taboos in dubbed American crime movies into Persian. T&I REVIEW, 4, 25–50.

Khoshsaligheh, M., & Ameri, S. (2016). Ideological considerations and practice in official dubbing in Iran. Altre Modernità, 15, 232–250.

Khoshsaligheh, M., Ameri, S. & Mehdizadkhani M. (2018). A socio-cultural study of taboo rendition in Persian fansubbing: An issue of resistance. Language and Intercultural Communication, 18(6), 663–80.

Lertola, J. (2012). The effect of the subtitling task on vocabulary learning. In A. Pym and D. Orrego-Carmona (Eds.), Translation research projects 4 (pp.61–70). Tarragona, Spain: Intercultural Studies Group.

Pedersen, J. (2019). Fansubbing in subtitling land: An investigation into the nature of fansubs in Sweden, Target 31(1), 50–76.

Pedersen, J. (2017). The FAR model: Assessing quality in interlingual subtitling. JoSTrans, (28), 210–229.

Ranzato, I. (2019). Gayspeak in the Translation Classroom. In M. de Marco (Ed.), Gender approaches in the translation classroom (pp. 103-126). Basingstoke, England: Palgrave.

Toury, G. (2012 [1995]). Descriptive translation studies – and beyond (Revised ed.). Amsterdam, Netherlands: John Benjamins.

Talavan, N., & Rodriguez-Arancon, P. (2014). The use of reverse subtitling as an online collaborative language learning tool. The Interpreter and Translator Trainer, 8(1), 84-101.

Valdeon, R. A. (2015). The (ab)use of taboo lexis in audiovisual translation: Raising awareness of pragmatic variation in English-Spanish. Intercultural Pragmatics, 12(3), 363-85.