محیط زیست دیرینه و رخساره‌های پالینولوژیکی سازند سنگانه در برش چینه‌شناسی امیرآباد (خراسان رضوی)

رخساره‌های رسوبی

مقاله 8، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 22، شهریور 1398، صفحه 133-145   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v12i1.68749

نویسنده

محسن علامه^*

دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

چکیده

سازند سنگانه یکی از سازندهای حوضه رسوبی کپه‌داغ  به سن کرتاسه پیشین است که محیط زیست دیرینه و رخساره‌های پالینولوژیکی آن در برش امیرآباد مورد مطالعه قرار گرفته ‌است. سنگ شناسی عمده سازند سنگانه در این برش شامل شیل‌های خاکستری تیره ‌است که در بعضی از افق‌ها، حاوی کنکرسیون، مخروط در مخروط و فسیل‌های آمونیت می‌باشد و 530 متر ضخامت  دارد. مرز زیرین آن با سازند سرچشمه توسط یک لایه سنگ آهک فسیل‌دار مشخص می‌شود و مرز بالایی آن با سازند آیتامیر با گذر تدریجی است. برای مطالعه رخساره پالینولوژیکی و محیط دیرینه سازند سنگانه تعداد 50 نمونه با فواصل معین برداشت شد و پس از آماده سازی نمونه‌ها بر اساس میزان خرده‌های آلی در اسلایدهای پالینولوژیکی، سه رخساره پالینولوژیکی مختلف شناسایی گردید. با توجه به بررسی گروه‌های اصلی پالینولوژیکی و نتایج مطالعات آماری می‌توان چنین استنباط کرد که محیط رسوبی سازند سنگانه در زمان رسوب‌گذاری محیطی کم‌اکسیژن تا فاقد اکسیژن بوده‌است. همچنین با توجه به داینوسیست‌های شاخص، محیط رسوبی دریای حاشیه‌ای، تا دریای باز کم ژرفا برای سازند سنگانه در زمان رسوب‌گذاری پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

کپه داغ؛ سازند سنگانه؛ امیرآباد

مراجع

افشارحرب،ع . ،1373. زمین شناسی ایران: زمین شناسی کپه داغ، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 275 ص.

عباس زاده، ا.، 1392. پالینولوژی و پالینواستراتیگرافی سازند سنگانه در برش روستای امیرآباد (خراسان رضوی)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، 151ص.

-Batten, D.J., 1996. Chapter 26A. Palynofacies and palaeoenvironmental interpretetion. In: Jansonius, J. McGregor, D.C. (Eds.), Palynology: Principlesand Applications: American Association of Stratigraphic Palynologists’ Foundation, Dallas, 3: 1011-1064.

-Bombardiere, L., and Gorin, G. E., 2000. Stratigraphical and lateral distribution of sedimentary organic matter in Upper Jurassic carbonates of SE France. Sedimentary Geology, 132: 177-203.

-Boulter, M.C., and Riddick, A., 1986. Classification and analysis of palynodebris from the Palaeocene sediments of the Forties Field. Sedimentology, 33: 871-886.

-Bujak, J.P., 1984. Cenozoic dinoflagellate cysts and acritarchs from the Bering Sea and northern North Pacific, D.S.D.P.Leg 19. Micropaleontology, 30: 180-212.

-Downie , C., Hussain, M. A. & Williams, G. I., 1971- Dinoflagllate cyst and Acritarch association in the Paleogene of Southeast England. Geoscience and Man 3(1): 29-35.

Evitt, W.R., 1963. A discussion and proposal concerning fossil dinoflagllates hystrichospheres,andacritarches, 320p.

-Fensome, R.A., & Williams, G.L., 2004. The Lentin and Williams Index of Fossil Dinoflagellates 2004 Edition. American Association of Stratigraphic Palynologists Foundation, Contributions Series 42.

-Fensome, R.A., MacRae, R.A., Williams, G.L., 2008. DINOFLAJ2, Version 1. American Association of Stratigraphic Palynologists, Data Se ries no. 1.

-Fisher, M. J., 1980. Kerogen distribution and depositional environments in the Middle Jurassic of Yorkshire UK. In Proceedings of the 4th International Palynological Conference (Lucknow) 2: 574-580.

-Guede, K.É., Slimani, H., Louwye, S., Asebriy, L., Toufiq, A., Ahmamou, M., El Amrani, El Hassani, I.E., Zeli Bruno Digbehi, Z.B., 2014. Organic-walled dinoflagellate cysts from the Upper -Cretaceous–lower Paleocene succession in the western External Rif, Morocco: new species and new biostratigraphic results. Geobios, 47: 291–304.

-Ghasemi–Nejad, E., Sarjeant, W.A.S., and Gygi, R., 1999. Palynology and paleoenvironment of the uppermost Bathonian and Oxfordian (Jurassic) of The Northern Switzerland Sedimentary Basin: Kommission der Schweizerischen Palaontologischen Abhandlungen, Basel, 119: 69 p.

-Hart, G.F., 1986. Origin and classification of organic matter in clastic systems. Palynology, 10(1): 1-23.

-Heimhofer, U., Hochuli, P.A., Herrle, J.O., and Weissert, H., 2005. Contrasting origins of Early Cretaceous black shales in the Vocontian basin: Evidence from palynological and calcareous nannofossil records. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 235(1): 93-109.

-Guler, M. V., Lazo, D.G., Pazos, P.J., Borel, C.M., Ottone, E.G.,Tyson, R.V., Cessaretti, N., and Aguirre-Urreta, M. B., 2013. Palynofacies analysis and palynology of the Agua de la Mula Member (Agrio Formation) in a sequence stratigraphy framework, Lower Cretaceous, Neuquen Basin, Argentina: Cretaceous Research, 41: 65-81.

Jaramillo, C. A., Rueda, M. J. & Mora, G., 2006- Cenozoic plant diversity in the Neotropics. Science 311(5769): 1893–1896.

-Kedves, M., 1986. Etudes palynologiques sur les sediments prequaternaires de L`Egypt Eocene. Revista Espaٌola de Micropaleontologia, 18: 5–26.

-Leereveld, H., 1995. Dinoflagellate cysts from the Lower Cretaceous Rio Argos succession (SE Spain). Ph.D thesis, Laboratory of Palaeobotany and Palynology, Utrecht University, The Netherlands 175 p.

-Lister, J.K., and Batten, D.J., 1988. Stratigraphic and palaeoenvironmental distribution of Early Cretaceous dinoflagellate cysts in the Hurlands Farm Borehole, West Sussex, England. Palaeontographica Abteilung B 210(1-3): 9-89.‏

-Louwye, S., Des chepper, S., Laga, P., & Vandenbweghe, N., 2007. The Upper Miocene of the southern North Sea Basin (northern Belgium): a palaeoenvironmental and stratigraphic reconstruction using dinoflagellate cysts. Geological Magazine144, 33–52: 1–909.

-Mahmoud, M.S., and Moawad, A.R.M., 2000. Jurassic-Cretaceous (Bathonian to Cenomanian) Palynology and stratigraphy of the west Tiba- 1 berehole, Northern western desert Egypt, Journal of Africa Earth Science, 30(2): 401-416.

-Mahmoud, M.S., Soliman, H.A., and Deaf, A.S., 2007 Early Cretaceous (Aptian-Albian) palynology of the Kabrit-1 borehole, onshore Northern Gulf of Suez, Egypt Revista Española de Micropaleontologia, 39 (3): 169-187.

-Peyrot D., Barroso-barcenilla F., and Feist-Burkhardt, S., 2012. Paleoenviromental contraols on late Cenomanian- early Turonian dinoflagellate cyst assemblages from Condemios (Central Spain): Review of Palaeobotany and Palynology, 180, p. 25-40.

-Quattrocchio M. E., Martinez, M. A., Carpinelli, P. A., and Volkheimer, W., 2006. Early Cretaceous palynostratigraphy, palynofacies and palaeoenvironments of well sections in northeastern Tierra del Fuego, Argentina: Cretaceous Research, 27: 584-602.

-Schioler, P., 2002. Palynofacies and sea level changes in the middle Coniacian-Late CAmpanian (Late Cretaceous) of the East Coast Basin, New Zealand. Palaeogeography, Palaeocimatology, Palaeoecology, 188: 101-125.

-Slimani, H., Louwye, S., Toufiq, A., Verniers, J., De Conink, J., 2008. New dinoflagellate cyst spe cies from Cretaceous/Palaeogene bound ary deposits at Ouled Haddou, south-eastern Rif, Morocco. Cretaceous Research, 29: 329–344.

-Slimani, H., Louwye, S., Toufiq, A., 2010. Dinoflagellate cysts from the Cretaceous–Palaeogene boundary at Ouled Haddou, southeastern Rif, Morocco: biostratigraphy, paleoenvironments and paleobiogeography. Palynology, 34(1): 90–124.

-Slimani, H., Louwye, S., Dusar, M., Lagrou, D., 2011. Connecting the Chalk Group of the Campinen Basin to the dinoflagellate cyst biostratigraphy of the Campanian to Danian in the bore hole Meer (northern Belgium). Nether lands Journal of Geosciences, 90: 129–164.

-Sluijs, A., Pross, J., & Brinkhuis, H., 2005. From greenhouse to icehouse; organic-walled dinoflagellate cysts as paleoenvironmental indicators in the Paleogene. Earth-Science Reviews, 68: 281-315.

-Stover, L.E., 1996. Mesozoic, Tertiary dinoflagellates, acritarchs and prasinophytes: American Association of Stratigraphic Palynologists Foundation. 2: 641-750.

-Svobodova, M., Švabenicka, L., Skupien, P., & Hradecka, L., 2011. Biostratigraphy and paleoecology of the Lower Cretaceous sediments in the Outer Western Carpathians (Silesian Unit, Czech Republic), Geologica Carpathica, 62: 309–332.

-Tyson, R.V., 1989. Late Jurassic palynofacies trend, piper and kimmerdgian clay Formation, UK onshore and Northern Sea, in Batten D. J&Keen M. C(Eds), Northwest European Micropaleontology and Palynology, 135-172.

-Tyson, R.V., 1993. Palynofacies analysis. In: D.G. Jenkins (Ed.), Applied Micropaleontology, Kluwer Academic Publisher, Dordrecht, 153–191.

-Tyson, R.V., 1995. Sedimentary Organic Matter: organic facies and palynofacies. Chapman & Hall, Londen. 615 p.

-Vajda, V., 2003. Pollen and spores in marine Cretaceous/Tertiary boundary sediments at mid-Waipara River, North Canterbury: New Zealand Journal of Geophysics,v. 46, p. 255-273.

-Van Der Zwan C.J., 1990. Palynostratigraphy and palynofacies reconstruction of the Upper Jurassic to Lowermost Cretaceous of the Dra field, offshore Mid Norway: Review of Palaeobotany and Palynology, 62(1): 157-186.

-Waveren, I., Visscher, H.,1994. Analysis of the composition and selective preservation of organic matter in surfical deep-sea Sediment from a high-productivity area(Bandasa,Indonesia). Palaeogeography, Palaeoclimatology & Palaeocology. 112: 85-111.

-Whitaker, M., 1984. The usage of palynology in definition of Troll Field geology. In Reduction of uncertainties in innovative reservoir geomodelling.'Offshore'Northern Seas Conference (No. 6).

-Wilpshaar, M., and H. Leerveld, 1994. Palaeoenvironmental change in the Early Cretaceous Vocontian Basin (SE France) reflected by dinoflagellate cyst: Review of Palaeobotany and Palynology, v.84, p. 121-128.

-Uwins P.J.R., and Batten D.J., 1988. Early to Mid-Cretaceous palynology of northeast Libya. In: El-Arnauti A., Owens B. and Thusu B. (eds.), Subsurface Palynostratigraphy of Northeast Libya. Garyounis University Publications, 215–258.