بررسی عوامل پیدایش شعر عربی سیستان و ویژگیهای آن در قرنهای چهارم و پنجم هجری

زبان و ادبیات عربی

مقاله 5، دوره 6، شماره 11، مرداد 1393، صفحه 123-146   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v6i11.46594

نویسندگان

حسین ناظری¹؛ جواد غلامعلی زاده^{* 2}

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه زابل

چکیده

دو قرن چهارم و پنجم هجری، عصر طلائی شعر عربی در ایران به حساب می آیند؛ به طوریکه در تمامی نواحی ایران جنبش عظیمی در رابطه با شعر عربی شاهد هستیم. یکی از این نواحی که سهم عمده ای در رشد و شکوفایی شعر عربی در ایران داشته، اما هنوز در رابطه با آن پژوهشی صورت نگرفته، سیستان است. از این رو پژوهش حاضر در نظر دارد با بررسی عوامل پیدایش شعر عربی در سیستان و همچنین ویژگیهای آن، بخشی از مسائل مربوط به شعر عربی در سیستان را فرا روی خوانندگان گرامی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

عوامل؛ شعر عربی؛ ویژگیها؛ سیستان

مراجع

ابن أبی أصیبعه، أحمد بن القاسم، (بی تا)، عیون الأنباء فی طبقات الأطباء، شرح و تحقیق نزار رضا،دار مکتبه الحیاه،بیروت.

افشار سیستانی، ایرج، (چاپ اول، 1367هـ.ش)، بزرگان سیستان، دیبا، تهران.

انوشه، حسن، (چاپ اول،1378هـ.ش)، دانشنامه ادب فارسی، ج3، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.

اویسی، جواد، (چاپ اول، 1387هـ.ش)، دانشنامه سیستان، تفتان، زاهدان.

ایروانی زاده، عبد الغنی، (چاپ اول،1384هـ.ش)، الأدب العربی و الإیرانیون، انتشارات سمت، تهران.

باخرزى ، على بن حسن بن على بن ابى طیّب،(1993م)، دمیه القصر، تحقیق دکتر محمد تونجی،ج3،دارالجیل، بیروت.

باسورث، ادموند کلیفورد،(چاپ دوم، 1377هـ.ش)، تاریخ سیستان از آمدن تازیان تا برآمدن دولت صفاریان، ترجمه حسن انوشه، انتشارات امیر کبیر، تهران.

براون، ادوارد، (چاپ هفتم، 1386هـ.ش)، تاریخ ادبیات ایران، ترجمه فتح الله مجتبایی، ج2، انتشارات مروارید، تهران.

بلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر،(1337هـ.ش)، فتوح البلدان، ترجمه و مقدمه محمد توکل، نشر نقره، تهران.

بهاری، محمد رضا، (چاپ اول، 1391هـ.ش)، سیستان در تاریخ ادبیات فارسی، کامیاب، زاهدان.

بیرونی، ابوریحان،(1363هـ.ش)، الآثار الباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت، تهران، انتشارات امیر کبیر.

ترکمنی آذر، پروین، (چاپ پنجم، 1389هـ.ش)، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی ایران در دوره صفاریان و غلویان، انتشارات سمت، تهران.

ثعالبى، ابو منصور، (1983م)، یتیمه الدهر فى شعراء أهل العصر، ج4، دار الکتب العلمیه، بیروت.

ثعالبی، ابو منصور، (الطبعه الأولی، 1410هـ.ق)، نثر النظم و حل العقد، تحقیق أحمد عبد الفتاح تمام، مؤسسه الکتب الثقافیه، بیروت.

ثعالبی، ابو منصور، (الطبعه الأولی،1983م)، تتمه الیتیمه، شرح و تحقیق مفید محمد قمیحه، دار الکتب العلمیه، بیروت.

ثعالبی، أبو منصور، (بی تا) اللطائف و الظرائف، جمعه أبو نصر المقدسی و قدّم له و أعدّ فهارسه عبد الرحیم یوسف الجمل، جامعه القاهره، القاهره.

جرفادقانی، ابو الشرف ناصح بن ظفر،(چاپ سوم، 1374هـ.ش)، ترجمه تاریخ یمینی، تصحیح جعفر شعار، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.

حسینی، محمد باقر، (چاپ اول، 1382هـ.ش)، جاحظ نیشابور، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی، تهران.

حموی، یاقوت بن عبد الله، (1408هـ.ق)، معجم الأدباء، دار إحیاء التراث العربی، لبنان.

زرکلی، خیر الدین،(چاپ پنجم،1980م) الأعلام، ج2، دار العلم للملایین، بیروت.

شبانکاره ای، محمد بن علی،(1363هـ.ش)، مجمع الأنساب، به تصحیح میر هاشم محدث، امیر کبیر، تهران.

صفا، ذبیح الله، (چاپ پنجم،1356هـ.ش)، تاریخ ادبیات در ایران، ج1، انتشارات امیر کبیر، تهران.

ضیف، شوقی،(الطبعه الثالثه، بلاتا)، تاریخ الادب العربی، ج5، دار المعارف، القاهره.

عوفی، محمد، (1903م)، لباب الألباب، تصحیح ادوارد برون، مطبعه بریل، لیدن.

الفاخوری، حنا، (چاپ اول،1377هـ.ش)، تاریخ الأدب العربی، انتشارات توس، تهران.

فروزانی، سید ابو القاسم، (چاپ دوم،1386هـ.ش)، غزنویان؛ از پیدایش تا فروپاشی، انتشارات سمت، تهران.

محمدی خمک، جواد، (چاپ اول، 1378هـ.ش)، ماتیکان سیستان، واژیران، مشهد.

ناشناس، (1388هـ.ش)، تاریخ سیستان، تصحیح محمد تقی بهار، انتشارات زوّار، تهران.

نظامی، احمد بن عمر، (1388هـ.ش)، چهار مقاله و تعلیقات، معین، تهران.

یوسفی، غلامحسین،(چاپ اول، 1387هـ.ش)، کاغذ زر، انتشارات سخن، تهران.