عشق در بکتی و تصوف و اوصاف آن از دید دو صاحب نظر

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 3، دوره 50، شماره 1، شهریور 1397، صفحه 49-67   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v50i1.69951

نویسنده

فیاض قرایی^*

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کسان بسیاری در باره عشق سخن گفته اند و سخنان زیادی هم در باره عشق گفته شده است. غالب این سخنان کلی گویی و تکرار مکررات و شبیه هم است. اما از این میان عده بسیار اندکی هم بوده اند که در باب عشق سخنان بدیع گفته و به دقت به بیان جزئیات و رموز عشق پرداخته اند. قصد این مقال پرداختن به اوصاف و ویژگی های عشق الهی از دید دو صاحب نظر این چنین و مجرب در عشق الهی از دو جریان مهم و اثرگذار در دو جامعه متفاوت است: یکی از نهضت عرفانی بکتی در دین هندو در هندوستان و دیگری از جریان تصوف در عالم اسلام است. ابتدا به اختصار اشاره ای به شخصیت این دو صاحب نظر می شود، سپس به بیان اوصاف و ویژگی های مهم عشق از دید آن دو و مقایسه آنها پرداخته می شود.

کلیدواژه‌ها

عشق؛ مولوی؛ رامه کرشنه

مراجع

ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغه، بیروت، دار احیاء کتب العربیه، 1976 م.

ابن عربی، محمد بن علی، الفتوحات المکیه، بیروت، دار احیاء تراث عربی، بی‌تا.

آبراهاموف بنیامین، عشق الهی در عرفان اسلامی، ترجمه مرضیه شریعتی، تهران، انتشارات حکمت، 1388.

چیتیک ویلیام، مولوی و مولویه، جلوه‌های معنویت در جهان اسلام، تهیه و تدوین سید حسین نصر، ترجمه فاطمه شاه‌حسینی، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، 1392.

روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر، عبهر العاشقین، تهران، 1349.

سراج، جعفر بن احمد، مصارع العشاق، بیروت، دار صادر، بی‌تا.

سروش عبدالکریم، قصه ارباب معرفت، تهران، انتشارات صراط، 1373.

شمس مغربی‌، محمدشیرین بن عزالدین‌، دیوان شمس مغربی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1336.

علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد، مصنفات فارسی علاءالدوله سمنانی، رساله سلوه العاشقین و سکته المشتاقین، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1369.

عین‌القضاه‌، عبدالله بن محمد، تمهیدات، تهران،1341.

فاخوری، حنا، تاریخ فلسفه در جهان اسلام، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سازمان انتشارات انقلاب اسلامی، ۱۳6۷.

فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، الکلمات المکنونه، مدرسه عالی شهید مطهری، 1387.

کاشفی، حسین‌بن علی، لب لباب مثنوی، تهران، 1375.

مولوی‌، جلال‌الدین محمد بن محمد، دیوان شمس، تصحیح فروزانفر، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1363.

مولوی‌، جلال‌الدین محمد بن محمد، مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1363.

مولوی‌، جلال‌الدین محمد بن محمد، مثنوی معنوی، تصحیح و شرح استعلامی، تهران، انتشارات زوار، 1369.

یثربی یحیی، عرفان نظری، دفتر تبلیغات، قم، 1372.

Diwakar R. R., Paramahamsa Sri Ramakrishna, Bombay, 1964.

Marquette, Jacques De, Introduction to Comparative Mysticism, Bombay, 1965.

Ramakrishna, Gospel Of Sri Ramakrishna, The Mahendranath Gupta, Madras, 1992.

Ramakrishna, Sayings of Sri Ramakrishna, 2004.

Ramakrishna, The Life of Sri Ramakrishna, Advaita Ashrama, 1984.

Sharma Krishan, Bakhti and Bakhti Movement, New Delhi, 1987.

Spencer, Sidney, Mysticism in World Rrligion, Baltimore, 1963.

Vivekananda, The Complete Works of Swami Vivekananda, Calcutta, 1994.