اثر نوسانات درازمدت درجه حرارت و بارندگی بر عملکرد زعفران (Crocus sativus L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 9، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11، 1387، صفحه 79-88   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v6i1.1178

نویسندگان

محمد حسینی^{* 1}؛ عبداله ملافیلابی²؛ مهدی نصیری محلاتی³

¹پژوهشکده علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی

²پژوهشکده علوم و صنایع غذایی

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بر اساس یافته‌های این پژوهش، کاهش عملکرد زعفران استان خراسان در طی 10 سال گذشته بطور قابل توجهی تحت تأثیر تغییرات شاخص‌های آب و هوایی بویژه درجه حرارت و رطوبت قرار دارد بطوریکه در میان شهرستان‌های اصلی تولید کننده زعفران استان از 31 تا 66 درصد تغییرات عملکرد را می‌توان با این متغیرهای آب و هوایی توصیف کرد. در این پژوهش از بین پارامترهای هواشناسی، تأثیر بارندگی در مقایسه با درجه حرارت ماهانه کمتر بوده است و نتایج نشان داده است که بارندگی تنها در یکی از شهرهای اصلی تولید زعفران یعنی تربت حیدریه نقش قابل ملاحظه‌ای بعهده دارد درحالیکه درجه حرارت حداقل و حداکثر ماهانه اصلی‌ترین متغیرهای مؤثر بر کاهش عملکرد زعفران محسوب می‌شوند و در این میان نتیجه‌گیری شد که درجه حرارت‌های ماههای بهار (فروردین، اردیبهشت و خرداد) و تا حدودی ماههای اول تابستان (تیرماه) بیشترین تأثیر منفی را بر عملکرد زعفران نشان می‌دهند. الگوی افزایش درجه حرارت‌های حداقل و حداکثر این ماهها در شهرستانهای تولید کننده زعفران در استان خراسان در طی 10 سال گذشته تا حد قابل توجهی با روند کاهش عملکرد زعفران در طی این دوره انطباق نشان داده است. بر این اساس الگوهای مکانی- زمانی تغییرات عملکرد زعفران (در کنار سایر متغیرهای مؤثر زراعی، مدیریتی و اقتصادی) از تغییرات آب و هوایی نیز تبعیت داشته و بنظر می‌رسد که با تداوم تغییرات آب و هوایی، عملکرد زعفران در سالهای آینده روند کاهشی خود را ادامه خواهد داد.