حوادث زیستی نانوفسیل‌های آهکی از Triquetrorhabdulus carinatus Zone تا Helicosphaera ampliaperta Zone در توالی الیگومیوسن یال جنوب غربی تاقدیس نواب

رخساره‌های رسوبی

مقاله 6، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 23، اسفند 1398، صفحه 254-263   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v12i2.66400

نویسندگان

مرضیه لفظی¹؛ علی اصغر ثیاب قدسی^{* 1}؛ سعیده سنماری²؛ امیر صلاحی³

¹دانشگاه ارومیه

²دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور انجام مطالعه زیست چینه نگاری رسوبات سازند قم در یال جنوب غربی تاقدیس نواب، برشی با ضخامتی 346 متر انتخاب شد. سازند قم در این برش از سنگ آهک مارنی، مارن و سنگ آهک تشکیل شده است. به منظور تعیین و معرفی گونه‌های شاخص، تجمعات فسیلی همراه و زیست‌زون‌ها، نمونه‌هایی از این سازند برداشت و مورد مطالعه قرار گرفت که نتیجه به شناسایی 29 گونه از نانوفسیل­های آهکی منجر شد. در این مطالعه 4 زیست‌زون در توالی سازند قم شامل Triquetrorhabdulus carinatus Zone، Discoaster druggii Zone، Sphenolithus belemnos Zone و Helicosphaera ampliaperta Zone بر اساس الگوی زیست پهنه بندی Martini (1971) ارائه شد که با زیست‌زون­‌های CN1a-b، CN1c، CN2 و CN3 از زیست پهنه بندی Okada & Bukry (1980) همخوانی دارد. بر این اساس، سن توالی مورد مطالعه از الیگوسن پسین (اواخر شاتین) تا میوسن پیشین ـ میانی (بوردیگالین ـ لانگین) است.

کلیدواژه‌ها

زیست چینه نگاری؛ نانوفسیل‌های آهکی؛ سازند قم؛ الیگومیوسن

مراجع

آقانباتی، س.ع.، 1383. زمین‌شناسی ایران. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.

باغبانی، د.، 1375. بررسی حوضه رسوبی قم و ارزیابی توان هیدروکربوری آن (ایران مرکزی). شرکت ملی نفت ایران، گزارش شماره 1838.

خاکسار، ک.، بهرام منش تهرانی، م.، 1390. بررسی سنگ شناسی و فسیل شناسی سازند قم به منظور شناخت اقلیم دیرینه. دومین همایش علوم زمین آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان.

دانشیان ،ج. درخشانی، م.، 1387. پالئواکولوژی فرامینیفرای سازند قم در برش قصر بهرام، دامنه‌های شمال غربی سیاه کوه واقع در جنوب گرمسار. مجله پژوهشی علوم پایه دانشگاه اصفهان، 25 (3): 28-13.

دانشیان، ج.، قنبری، م.، 1388. بیواستراتیگرافی نهشته‌های عضوهای a و b سازند قم بر مبنای فرامینیفرای پلانکتونیک در ناحیه الگو، برش چینه شناسی کوه دوبرادر، جنوب شرق قم. فصلنامه زمین شناسی ایران، 12: 11-3.

رحیم زاده، ف.، 1373. زمین شناسـی ایـران: الیگوسـن، میوسـن و پلیوسـن. سـازمان زمـین شناسـی و اکتـشافات معـدنی کـشور، 311ص.

رضایی، م. ر.، 1392. زمین شناسی نفت. انتشارات علوی، 552ص.

لاسمی، ی.، امین رسولی ، ه.، 1382. چینه نگاری سکانسی سازند قم در جنوب بخش مرکزی حوضه رسوبی ایران مرکزی. بیست و دومین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 8 ص.

هادوی، ف.، الماسی نیا، ب.، 1387. بیواستراتیگرافی سازند قم بر اساس نانوپلانکتون­های آهکی در مقطع پاسنگان. هجدهمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین شناسی کشور، 7ص.

Abu-Shama, A.M., 2007. Biostratigraphy and distribution of calcareous nannofossils of the Miocene rocks from the onshore Mallaha-1X and Abu Roda-1 wells, Northwestern Sinai. Egyptian Journal of Paleontology, 7: 147–169.

Amirshahkarami, M., & Karavan, M., 2015. Microfacies models and sequence stratigraphic architecture of the OligoceneeMiocene Qom Formation, south of Qom City, Iran. Geoscience Frontiers, 6: 593-604.

Arafa, A.A., 1991. Nannoplankton and planktonic foraminiferal zonation of the lower Miocene sequence in Gebel Hadahid, south west Sinai, Egypt. Egyptian Journal of Paleontology,35 (1–2):275–284.

Bown, P.R., & Young, J.R., 1998. Techniques. In: Bown, P.R., (ed.), Calcareous Nannofossil Biostratigraphy (British Micropalaeontological Society Publications Series). Chapman and Kluwer Academic, London, 16-28.

Bown, P.R., Dunkley Jones, T., Lees, J.A., Pearson, P.N., Young, J.R., Randell, R., Coxall, H.K., Mizzi, J., Nicholas, C.J., Karega, A., Singano, J., & Wade, B.S., 2008. A Paleogene calcareous microfossil Konservat-Lagerstatte from the Kilwa Group of coastal Tanzania. Geological Society of America Bulletin, 120: 3-12.

Bozorgnia, F., 1965. Qom Formation stratigraphy of the Central Basin of Iran and its intercontinental position. Bulletin of the Iranian Petroleum Institute, 24: 69-75.

Bukry, D., 1973. Low-latitude coccolith biostratigraphic zonation. In: Edgar, N.T., Saunders, J.B., et al. (eds.), Initial reports of the Deep sea Drilling project, 15: 685–703.

Daneshian, J., & Ramezani Dana, L., 2007. Erly Miocene benthic foraminifera and biostratigraphy of the Qom Formation, Deh Namak, Central Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 29: 844- 858.

Faris, M., El-Sheikh, H., & Shaker, F., 2016. Calcareous nannofossil biostratigraphy of the marine Oligocene and Miocene succession in some wells in Northern Egypt. Arabian Journal of Geosciences, 9: 480.

Faris, M., Samir, A.M., & Shabaan, M., 2007. Calcareous nannofossil biostratigraphy of the subsurface Miocene sequence, Northeast Nile Delta, Egypt. 5^th International Conference of Geology of Africa, (1): VII-1– VII-31.

Furrer, M.A., & Soder, P.A., 1955. The Oligo- Miocene marine formation in the Qom region (central Iran). National Iranian Oil Company. Report No. 25.

Hewaidy, A.A., Farouk, S., & Ayyad, H.M., 2014. Integrated biostratigraphy of the upper Oligocene–middle Miocene successions in west central Sinai, Egypt. Journal of African Earth Science, 100: 379–400.

Kalantari, A., 1964. Paleontological studies on samples collected from the Kuh–e-Yazdan anticline. National Iranian Oil Company. Report No. 131.

Khaksar, K., & Maghfouri-Moghadam, I., 2007. Paleontological study of the echinoderms in the Qom Formation (Central Iran). Earth Sciences Research Journal, 11 (1): 57-79.

Loftus, W.K., 1855. On the geology of the Turko-Persian Frontier and of the districts adjoining, Quart. Journal of Geological Society of London, 11: 247-344.

Marino, M., & Flores, J.A., 2002. Data Report: Calcareous nannofossil stratigraphy at sites 1088 and 1090 (ODP Leg 177, Southern Ocean). In: Gersonde, R., Hodell, D.A., & Blum, P., (eds.) Proceedings of the Ocean Drilling Program, Scientific Results, College Station, TX (Ocean Drilling Program), 177: 1-14,

Martini, E., 1971. Standard Tertiary and Quaternary Calcareous Nannoplankton Zonation. In: Farniacci, A., (ed.), Proceedings of 2^nd International Conference on Planktonic Microfossils. Rome, Italy. Edizioni Tecnoscienza, 2: 739-785.

Martini, E., 1975. Calcareous nannoplankton from the Karpatian in Austria (Middle Miocene). Proceedings of 6^th Congress of Mediteranean Neogene Stratigraphy, 1: 125–128.

Martini, E., 1976. Cretaceous to Recent calcareous nannoplankton from the Central Pacific Ocean (DSDP Leg 33). In: Schlanger, S.O., Jackson, E.D., et al., Initial reports of the Deep sea Drilling project, 33: 383-423.

Marzouk, A.M., & Soliman, S.I.M., 2004. Calcareous nannofossil biostratigraphy of the Paleogene sediments on an onshore-offshore transect of Northern Sinai, Egypt. Journal of African Earth Science, 38: 155–168.

McGonigal, K.L., & Wei, W., 2003. Miocene calcareous nannofossil biostratigraphy, ODP Leg 189, Tasmanian Seaway. In: Exon, N.F., Kennett, J.P., & Malone, M.J., (eds.), Proceedings of the Ocean Drilling Program, Scientific Results, 189: 1–39.

Okada, H., 2000. Neogene and quaternary calcareous nannofossils from the Blake ridge, Sites 994, 995, and 9971. In: Paull, C.K., Matsumoto, R., Wallace, P.J., Dillon, W.P., (eds), Proceedings of the Ocean Drilling Program, Scientific Results, 164:331–341.

Okada, H., & Bukry, D., 1980. Supplementary modification and introduction of code numbers to the low-latitude coccolith biostratigraphic zonation. Marine Micropaleontology, 5 (3): 321-325.

Perch-Nielsen, K., 1985. Cenozoic Calcareous Nannofossils. In: Bolli, H.M., Saunders, JB., & Perch-Nielsen, K., (eds.), Plankton Stratigraphy. Cambridge University Press, 427-554.

Rahaghi, A., 1980. Tertiary faunal assemblage of Qum-Kashan, Sabzewar and Jahrum areas. National Iranian Oil Company, 8:1–64.

Seyrafian, A., & Torabi, H., 2005. Petrofacies and sequence stratigraphy of the Qom Formation (Late Oligocene- Early Miocene?), north of Nain, Southern trend of the Central Iranian Basian. Carbonates and Evaporites, 20: 82- 90.

Stahl, A.F., 1911. Zur geologie von persien. Handbuch der Regionalen Geologie, Band 5, Heft 8, Heidel-Berg, Germany, 24 (2): 275 − 279.

Tietze, E., 1875. En ausflug nach deim Siahkuh (Schwarzerberg) in Persien. Mitteilungen der Österreichischen Geographischen Gesellschaft, 180: 257-267.

Vaziri-Moghaddam, H., & Torabi, H., 2004. Biofacies and sequance strayigraphy of the Oligocene succession, Central basin, Iran. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, Stuttgart, 6: 321-344.

Villa, G., & Persico, D., 2006. Late Oligocene climatic changes: Evidence from calcareous nannofossils at Kerguelen Plateau Site 748 (Southern Ocean). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 231: 110-119

Villa, G., Fioroni, C., Pea, L., Bohaty, S.M., & Persico, D., 2008. Middle Eocene-late Oligocene climate variability: Calcareous nannofossil response at Kerguelen plateau, Site748. Marine Micropaleontology, 69: 173-192.

Von Abich, H., 1878. Geologische Forschungen in den kaukasischen Ländern: theil 1. Eine Bergkalkfauna aus der Araxesenge bei Djoulfa in Armenien. In commission bei Alfred Hölder, Wien, Germany, 126.

Yazdi-Moghaddam, M., 2011. Early Oligocene larger foraminiferal biostratigraphy of the Qom Formation, South of Uromieh (NW Iran). Turkish Journal of Earth Science, 20: 847-856.