چالش جایگاه نظری و عملی حقوق بشر در نظام بانک جهانی

دانشنامه حقوق اقتصادی

مقاله 4، دوره 25، شماره 13، اردیبهشت 1397، صفحه 101-130   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/le.v25i14.67059

نویسندگان

حجت سلیمی ترکمانی^{* 1}؛ پیمان شهبازی²

¹دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

²دانشجوی دکتری موسسه عالی آموزش وپژوهش مدیریت وبرنامه ریزی

چکیده

امروزه یکی از اولویت‌های حقوق بین­الملل، مسئله ارتباط توسعه و حقوق بشر است. یکی از عرصه­های پیوند میان این دو مقوله، نظام بانک جهانی (بانک بین‌المللی‌ترمیم و توسعه) است. سؤال اساسی این است که آیا به لحاظ نظری و عملی، بانک جهانی رویکرد مثبتی نسبت به مقوله حقوق بشر در طول حیات خود داشته است؟ بررسی نشان می­دهد اگرچه وظیفه اصلی بانک جهانی، پرداختن به مسئله توسعه است و حقوق بشر به‌طور مستقیم خارج از دامنه صلاحیت‌های آن است، ولی بانک جهانی با تأسی از مفاد اساسنامه خود، از همان ابتدا در قالب برداشت‌های مختلف از مفهوم توسعه، به مقوله حقوق بشر توجه نموده و در کل رویکرد نظری مطلوبی نسبت به حقوق بشر در نظام خود داشته است. در حالی که به لحاظ عملی و برخلاف ادعاهای مسئولین بانک، عملکرد بانک جهانی در رعایت حقوق بشر چندان قابل دفاع نیست و میان رویکرد نظری بانک با رویکرد عملی­اش به حقوق بشر تعارضاتی وجود دارد. به نظر می‌رسد برای حل این مشکل بایستی رویکرد حق محور به توسعه، که مستلزم پیشبرد توسعه از کانال حقوق بشر است اتخاذ شود؛ رویکردی که بتواند از طریق ادغام مقوله حقوق بشر با سیاست‌های عملی بانک، شکاف موجود میان جایگاه نظری و عملی حقوق بشر در بانک جهانی را پر کند.

کلیدواژه‌ها

بانک جهانی؛ حقوق بشر؛ توسعه؛ ملاحظه اقتصادی و توسعه پایدار

مراجع

[1] Abouharb M. ,Rodwan & David L. Cingranelli. ( 2006). (The Human Rights Effects of World Bank Structural Adjustment 1981-2000), International Studies Quarterly, Vol 50, No 2, pp.233-262.

[2] Ackerman, John M. (2005). (Human Rights & Social Accountability) ,Social Development Papers Participation & Civic Engagement, Paper No. 86.

[3] Baker, Lucy. (2007). the World Bank & human rights, Breton Woods Project.

[4] Bank Information Center & Inclusive Development International. (2013). (Human Rights & the World Bank: Case Studies from IDA Countries), Report.

[5] Brodnig, Gernot. (2001). (the World Bank & Human Rights: Mission Impossible?) Carr Center for Human Rights Policy, Working Paper: T-01-05.

[6] Clark, Dana L. (1992). (The World Bank & Human Rights: The Need for Greater Accountability), University of Virginia, School of Law.

[7] Emami, Mohammad. (2015). Human Rights obligations in WTO’s documents, Journal of Legal Studies, Volume 7, Issue 1, Page 29-58. (In Persian)

[8] Etchichury, Horacio J.. (2014). (A Shiny Fragmentary Skeleton: The World Bank & Workers' Human Rights in the 2013 World Development Report), Journal of Economic & Social Policy, Volume 16 , Issue 2, pp.1-21.

[9] Herbertson, klrk. (2010). (Kim Thompson & Robert Goodland, A Roadmap For Integrating Human Rights Into The World Bank Group), World Resources Institute.

[10] Hohenveldern, Ignaz seidi. (2007). International Economic Law, Translation & research :S.Ghasem Zamani. (Tehran: The Shahr-e- Danesh institute of law) (In Persian)

[11] Horta, Korinna. (2002). (Rhetoric & Reality: Human Rights & the World Bank), Harvard Human Rights Journal, Vol. 15,pp.221-239.

[12] IBRD. (2009). Executive Summary, Annual Review of Development Effectiveness.

[13] Johnson. (2002). The World Bank Defends Its Record on Human Rights, Advocacy Project, Global Policy Forum.

[14] Kinley, David. (2006). (Human Rights & the World Bank: Practice, Politics, & Law), the University of Sydney, Sydney Centre Working Paper.

[15] McCully, Patrick. (1994). Sardar Sarovar Project (SSP):An Overview, International Rivers Network from a variety of Indian government, World Bank, Narmada BachaoAndolan & independent sources.

[16] McInerney-Lankford, Siobhan & Hans-Otto Sano(2012). (Human Rights Indicators in Development), World Bank study.

[17] Nagan , Winston P. FRSA & Graige Hammer. (2004). (The chancing Character of sovereignty in international law & international relations), Columbia journal of transnational law, vol 43, Issue.14, pp 141-187.

[18] Natenson, Meghan. (2015).The World Bank Group’s Human Rights Obligations Under the United Nations Guiding Principles on Business & Human Rights, Berkeley Journal of International Law, Volume 33, Issue 2 Article 8, pp. 489-525.

[19] Oberleitner,Gerd, (Global Human Rights Institutions, Between Remedy & Ritual (UK, polity: 2007).

[20] Oestreich, Joel E. (2004). (the Human Rights Responsibilities of the World Bank: a Business Paradigm), Global Social Policy, Drexel University, Philadelphia, USA.

[21] Palacio, Ana. (2006).The Way Forward: Human Rights & The World Bank Article On The World Bank Development, World Bank Institute.

[22] Pendergast, Claire & Ian M. Kysel. (2014). (A Framing Paper: Multilateral Development Banks & Human Rights), Samuel Dash Conference on Human Rights, Human rights institute at Georgetown law.

[23] Picker, Colin. B and others, international Economic Law: the State & Future of the Discipline. (Oxford & Portland, Oregon: 2008).

[24] Salomon, Margot E, (global responsibility for human rights. (Oxford university press: 2007)

[25] Schreur, Chrisoph. (1993), (The Waning of the sovereign: Toward a New Paradigm for international law?), European Journal of international law, vol 4 , pp.447-471.

[26] Shamsaii, Mohammad . (2006). International Economic Law & principle sustainable development, Public Law Research , Volume 8, Issue 19, Page 7-25. (In Persian)

[27] Sharifi Tarazkoohi, Hosein & S. Salahedin Fateminejad. (2017). World Trade Organization & International Human Rights, Journal of Legal Studies,Volume 8, Issue 4, Page 103-135. (In Persian)

[28] Shihata, Ibrahim F.I. (1995). (Prohibition of Political Activities in the Bank's Work) Legal Opinion by the Senior Vice President of General Counsel.

[29] Toussaint, Eric. (2006). (The World Bank & the respect of human rights), CADTM Belgium (Committee for the Abolition of the Third World Debt).

[30] UN-CHR. (2000). Debt relief & local investment: coordination between the HIPC (Highly Indebted Poor Countries) Initiative, Common Report by Ronaldo Figueredo & FantuCheru, E/CN.4/2000/51.

[31] UN-CHR. (2000). Effects of structural adjustment policies and foreign debt on the full enjoyment of human rights, especially economic, social and cultural rights, E/CN.4/2003/10.

[32] Van Genugten. (2003).Willem Tilburg Guiding Principles on World Bank, IMF and Human Rights, Nijmegen: Wolf Legal Publishers, 2003.

[33] World Bank. (1998). Development and Human Rights: the Role of the World Bank, Washington DC.

[34] World Bank. (1989). Sub-Saharan Africa: From Crisis to Sustainable Growth, Washington DC.

[35] World Bank. (1996).The World Bank Operational Manual, Resettlement and Development: The Bank wide Review of Projects Involving Involuntary Resettlement 1986–1993 .

[36] Zamani, Seyyed Ghasem . (2007). International Organizations Law: Personality, Responsibility And Immunity. (Tehran: The Shahr-e- Danesh institute of law) (In Persian)

[37] Zamani, Seyyed Ghasem & Peyman Bolouri. (2015). The World Bank and IMF Accountability in Human Rights, International Law Review, Volume 32, Issue 52, Page 91-120. (In Persian)