تحلیل اقتصادی غرامات قراردادی: نظریه نقض کارآمد قرارداد

دانشنامه حقوق اقتصادی

مقاله 3، دوره 26، شماره 16، دی 1398، صفحه 49-74   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/le.v26i15.69627

نویسندگان

علیرضا ایمانی پیرآغاج^{* 1}؛ محمد روشن²

¹دانشگاه خوارزمی

²شهید بهشتی

چکیده

تحلیل اقتصادی غرامات قراردادی از موضوعاتی است که مورد توجه و التفات اندیشمندان حقوق و اقتصاد قرار گرفته است. مبنای این توجه شدید ناشی از اختلاف در هدف و فلسفة وضع قواعد جبران غرامات قراردادی می‌باشد. از نگاه اقتصادی هدف وضع قواعد جبران خسارت تنبیه ناقض قرارداد نیست، بلکه جبران خسارت زیان دیده می‌باشد. این نگرش موجب اجرای اختیاری قرارداد خواهد شد، یعنی یک انتخاب آزاد بین پرداخت غرامت و انجام عین تعهد قراردادی، نتیجة این نگرش آن خواهد شد که در هر قرارداد متعهد، می‌تواند قرارداد را نقض و خسارت آن را بپردازد، ولی کسانی که گنجاندن هرچه بیشتر اصول اخلاقی در حقوق قرارداد را سودمند می‌پندارند، موافق این نقطه نظر نمی‌باشند.
نقض قرارداد می‌تواند به منظور کسب سود بیشتر و یا به منظور اجتناب از ضرر‌ بیشتر صورت پذیرد. با بررسی اقسام نقض کارآمد قرارداد - حتی با یک نگاه سنتی به حقوق قرارداد – می‌توان به این نتیجه منطقی دست یافت که  برخی از اقسام نقض قرارداد با روح عدالت و اصول اخلاقی منافات ندارد.
مبتنی بر تحلیل اقتصادی، در یک رابطة قراردادی صرفاً انجام تعهدات قراردادی موضوعیت ندارند، بلکه تعهدات قراردادی تابعی از کارآیی و مطلوبیت قلمداد می‌شوند، بنابراین به جای اجرای عین تعهد قراردادی، بدل و جایگزین آن یعنی غرامات قراردادی هم می‌تواند موضوع قرارداد و مطلوب باشد.
 

کلیدواژه‌ها

غرامات قراردادی؛ نقض کارآمد؛ کارآیی اقتصادی؛ دیدگاه ابزاری؛ اجرای عین تعهد.(JELK12)

مراجع

[2] Ansari, Mahdi. (2014), ‘Economic Analysis of Contracts Law’, 82, Second Edition, Tehran, Javdaneh, Jangal Publications,

[3] Babaei, Iraj, (2007), ‘Theoretical founations of the law of Economic Anaiysis approach’, 23, Journal of Law Research, pp 13-60.

[4] Bagheri, Mahmoud and Shikh Siyah, Javad, (2010), ‘In Search of Desire: An Analysis of Kaus’s Theory in the interaction of Law and Economic’, 101, Law Research, pp 19-38.

[5] Baumer, D., and P. Marschall, ‘Willful breach of contract for the sale of goods: Can the bane of business be an economic bonanza?’ (1992) 65 Temple Law Review 159.

[6] Bar-Glii, Oran and Ben-shahar, Omri, (2009) ‘An Information Theory of Willful breach’ 107 Michigan law review, pp.1479-1499.

[7] Birmingham, R, L., (1970) ‘Breach of contract, damage measure and economic efficiency’, 24 Rutgers L R, 273.

[8] Buckley, F, H, (2005). ‘Just Exchange: A Theory of Contract’, London: Routledge.

[9] Campbell, David, and D. R. Harris, (2002) ‘In defence of breach’, 22 Leal Studies, pp. 208-237

[10] Campbell, David, (2001), ‘Breach and penalty as contractual norm and contractual anomie’, Wisconsin LR 681

[11] Coase, R, H., (2013) ‘The problem of social cost’, 56, The Journal of Law and Economics, p.837

[12] Devlin, Lord, (1965) ‘The Enforcement of Morals’, Oxford University Press.

[13] Ebdali, Mehrzad, (2010), ‘Ethics in Economic Analysis of Law’, 82, Namee Mofid Magazine, pp 101-126.

[14] Eisenberg, M. A., (2005) Actual and virtual specific performance, 95 California Law Review, pp 975-1050.

[15] Fried, Charles, (1981), ‘Contract as Promise’, Cambridge MA: Harvard University press.

[16] Friedman, Daniel, (1989) ‘The efficient breach fallacy’, 18 The Journal of legal studies pp.1-24.

[17] Gava, John, (2006) ‘Can contract law be justified on economic grounds?’ 25, University of Queensland Law Journal, 253-269

[18] Gordley, James, (2002), ‘The moral foundation of private law’, 47 American Journal of Jurisprudence1.

[19] Holmes, Oliver Wendell, (1997), ‘The path of the law’, 110, Harvard Law Review, pp.991-1009.

[20] Holmes, Oliver Wendell, (1997), The Common Law, Harvard university press

[21] Hogg, Martin, (2011) ‘Promise and Contract Law: Comparative Perspectives’, Cambridge University Press.

[22] katoziyan, Naser, (1995), ‘Non-Contractual Obligation: Tortious liability’, Tehran University press.

[23] katoziyan, Naser, (2001), ‘General rules of Contract’, volume III. Enteshar press.

[24] Kimel, D, (2010), ‘The morality of contract and moral culpability in breach’, king’s L.

[25] Lewinsohn-Zamir, Daphna, (2012), ‘The questionable efficiency of the efficient-breach doctrine’168 Journal of Institutional and Theoretical Economics 5.

[26] Markovits, Daniel and Schwartz, Alan, (2011) The myth of efficient breach: New defences of the expectation interest, 97 Virginia LR 1939.

[27] Menetrez, Frank, (2000), ‘Consequentialism, promissory obligation and the theory of efficient breach’ 47 UCLA Law Review. 859.

[28] Morgan, Jonathan, (2013) ‘Contract Law Minimalism, A Formalist Restatement of Commercial Law’, Cambridge University press.

[29] Nasiri Khozani, Mostafa, ‘Compensation for breach of contract’, Ph.D. Thesis.

[30] Shiffrin, S. V, (2007), ‘The divergence of contract and promise’, 120 Harvard LR 708-753

[31] Smith, S, A, (2004), ‘Contract Theory’, Oxford: Clarendon press.

[32] Smith, L, D, (2005), ‘Understanding specific performance’, in Cohen and Mc Kendrick (eds), Comparative Remedies for Breach of Contract, Oxford: Hart Publishing.

[33] Treitel, G, H, (1987), ’Fault in common law of contract’, Oxford University press.

[34] Rezaei, Mostafa, and Esfandyari, Aflatoon, ‘Economic analysis of transaction subject and its effect on sanctions of specific performance, termination and contractual responsibility’, 81, Majles and Rahbord Journal, pp 283-315.

[35] Wilkinson-Ryan, Tess (2010), ‘Do liquidated damages encourage breach? A psychological experiment’, 108 Michigan, Law Review, 633-671.