مبانی، استراتژی و تکنیک های سیاست خارجی ایرانشهری

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 1، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، شهریور 1399، صفحه 1-26   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijip.v8i2.67657

نویسنده

روح اللّه اسلامی^*

استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در بررسی سیاست خارجی ایران علاوه بر اسناد، مدارک و داده‌های تاریخی نیاز به اندیشه، مبانی و اصولی است که بتواند واقعیات را تفسیر کند. پژوهش‌هایی با مبانی واقع‌گرایی، آرمان‌گرایی و انتقادی سیاست خارجی ایران را مورد بررسی قرار داده‌اند. بعد از انقلاب، مبانی اسلامی و شیعی نیز، سیاست خارجی ایران را با اندیشه اسلام سیاسی تحلیل کرده‌اند. یکی از اندیشه‌های بومی که توانایی بررسی سیاست خارجی ایران و پوشش دادن نقاط ضعف و ارائه گزاره‌های اصلاحی را داراست اندیشه ایرانشهری است. پرسش این است آیا ایرانیان دارای سبک در سیاست خارجی هستند. سیاست خارجی ایرانشهری چیست و آیا اندیشه ایرانشهری دارای مبانی، استراتژی و تکنیک در سیاست خارجی است؟ اندیشه ایرانی با توجه به منابع و اصول عقلانی که به صورت میراثی ماندگار در ایران تداوم یافته است، گزاره‌های کاربردی و استراتژیک در مورد سیاست خارجی دارد. در نوشتار با محوریت قرار دادن اندیشه سیاسی ایرانشهری سعی شده است مبانی و اصول سیاست خارجی ایرانشهری ترسیم گردد و  به استراتژی‌ها و سیاست‌های کاربردی برآمده از این‌گونه نگریستن به سیاست خارجی پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

ایرانشهری؛ سیاست خارجی؛ اندیشه سیاسی؛ استراتژی

مراجع

ابن فرا (1363)، رسل الملوک، مصحح و نویسنده دکتر صلاح الدین المنجد، ترجمه پرویز اتابکی، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی

احمدوند، شجاع، روح اله اسلامی (1396)، اندیشه سیاسی در ایران باستان، تهران: انتشارات سمت

ارکون، محمد (1394)، انسان گرایی در تفکر اسلامی، مترجم: احسان موسوی خلخالی، تهران: طرح نقد

ازغندی، علیرضا (1376)، روابط خارجی ایران 1350-1320، تهران: قومس

اسلامی، روح اله (1394)1، الگوهای سیاست خارجی ایران بین دو انقلاب، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی

اسلامی، روح اله (1394)2، حکومت مند ایرانشهری، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد

اسلامی، روح اله (1394)3، سیاست به مثابه تکنیک، تهران: انتشارات خرسندی

ایزوتسو، توشیهیکو (1379)، اندیشه غربی و گفتگوی تمدنها، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز

آموزگار، ژاله (1386)، زبان فرهنگ اسطوره، تهران: معین

تاجیک، محمدرضا (1377)، ویژه نامه گفتگوی تمدن ها، فصلنامه گفتمان، شماره 3

جاحظ، ابوعثمان عمر (1308)، تاج، ترجمه حبیب اله نوبخت، تهران: کمیسیون معارف

حافظ، خواجه شمس الدین (1379)، دیوان حافظ، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: هنرور.

خالقی، جلال (1394)، شاهنامه فردوسی جلد اول، مقدمه جلال خالقی مطلق، تهران: دایره المعارف یزرگ جهان اسلام

خواجه نظام الملک طوسی (1387)، سیرالملوک یا سیاست نامه، تصحیح هیوبرت داراک، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی

دوستخواه، جلیل (1377)، آموزه دوگانه انگاری، مشکلی بزرگ در تاریخ اندیشه ایران، ایران نامه سال 17

رجایی، فرهنگ (1385)، تحولات اندیشه سیاسی در شرق باستان، تهران: قومس

رستم وندی، تقی (1388)، اندیشه ایرانشهری در عصر اسلامی، تهران: امیرکبیر

رضایی راد، محمد (1378) خرد مزدایی، تهران: طرح نو

رضی، هاشم (1381)، دانشنامه ایران باستان: عصر اوستایی تا پایان دوران ساسانی، تهران: سخن

سریع القلم، محمود (1379)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک

سعدی، مصلح الدین (1377)، بوستان، تصحیح محمد علی فروغی، تهران: رجبی

سعدی، مصلح الدین (1379) گلستان، محمد علی فروغی، مشهد: به نشر.

شمیسا، سیروس (1396)، شاه نامه ها، تهران: انتشارات هرمس

ضیایی بیگدلی، محمد رضا (1395)، اسلام و حقوق بین الملل، تهران: گنج دانش

طباطبایی، جواد (1394)، اندیشه سیاسی در ایران، ملاحضاتی در مبانی نظری، ویراست دوم، تهران: مینوی خرد

طباطبایی، سید جواد (1384)، خواجه نظام الملک، تبریز: ستوده.

عنایت، حمید (1377)، نهادها و اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: روزنه

فولر، گراهام (1390) قبله عالم، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز

قریشی، امان اله (1389)، ایران نامه، تهران: هرمس

عهد اردشیر (1328)، احسان عباسی، ترجمه امام شوشتری، تهران: انجمن آثار ملی

کربن، هانری (1382)، روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران، ترجمه احمد فردید، موسسه پژوهش حکمت و فلسفه ایران

کربن، هانری (1383)، ارض ملکوت از ایران مزدایی تا ایران شیعی، ترجمه ضیاءالدین دهشیری، تهران: طهوری

کربن، هانری (1384)، بن مایه های آیین زرتشت در اندیشه سهروردی، ترجمه محمود بهفروزی، تهران: انتشارات جامی

کرین بروک، فیلیپ چی (1388)، اخلاق و جامعه در فلسفه زرتشتی، مقاله در کتاب، جستاری در فلسفه زرتشتی، جمع آوری مری بویس، ترجمه سعید زارع، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب

مجتبایی، فتح اله (1352)، شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان، انتشارات انجمن فرهنگ ایران باستان

محمدپور، احمد (1396)، روش تحقیق معاصر در علوم انسانی، مباحثی در سیاست های روش، تهران: ققنوس

محمودی زاده دهبازی، محمود رضا (1396)، آیین شهریاری در گاهان زرتشت، قم: انتشارات دانشگاه مفید

مرادی غیاث آبادی، رضا (1387)، کتیبه های هخامنشی، خط میخی پارسی باستان، تهران: نوید

معین، محمد (1326) مزدیسنا و ادب فارسی 2 جلد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران

مهدوی، هوشنگ (1380)، سیاست خارجی ایران دوره پهلوی، تهران: نشر پیکان

نامه تنسر به گشنسب (1354)، مجتبی مینوی، تهران: خوارزمی

ویتگنشتاین، لودیگ (1371)، رساله منطقی و فلسفی، ترجمه میرشمس ادیب سلطانی، تهران: امیرکبیر.

هگل، ویلیام فردریش (1336)، عقل در تاریخ، ترجمه حمید عنایت، تهران: انتشارات علمی دانشگاه صنعتی آریامهر

Carpenter, Ted Galen (2008), Smart Power: Toward a Prudent Foreign Policy for America, Washington, D.C: Cato Institute

Handler, Scott (2013), international politics, London: sage publication

Hegel, Georg Wilhelm Fredric (2001), the philosophy of history, with prefaces by Charles hegel, and the translator, j. sibree, m.a.batoche book, Kitchener

Ramazani, R.K (2001), Reflection of Iran’s foreign policy: Defining the national interest, in the book: Iran at the crossroads- edited by John L Esposito and R.k Ramazani, New York, Palgrave

Ramazani, R.K (2008),Iran’s Foreign Policy: Independence, Freedom and the Islamic Republic, in the book: Iran’s Foreign Policy From Khatami To Ahmadinejad, Edited by Anoushiravan Ehteshami and Mahjoob Zweiri, Published by Ithaca Press, pp 1-17

Ramazani, Rohollah K , (1966), The Foreign Policy of Iran, A Developing Nation in World Affairs, 1500-1941, USA: University Press of Virginia.

Ramazani, Rouhollah. K (1975), Iran’s Foreign Policy, 1941-1973, A Study of Foreign Policy in the Modernizing Nation, USA: University Press of Virginia.

Wendt, Alexander (1992) anarchy is what state make of it, the social construction of power politics, international organization, 46, 2, spring