زیست چینه نگاری، محیط رسوبی و چینه‌ نگاری سکانسی بخش عرب در قسمت میانی حوضه‌ خلیج فارس

رخساره‌های رسوبی

مقاله 3، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 24، شهریور 1399، صفحه 37-51   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v12i2.70447

نویسندگان

زهره قلندری¹؛ محمد وحیدی‌نیا^{* 2}؛ سید رضا موسوی حرمی³

¹دانشجوی دکتری چینه نگاری و دیرینه شناسی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استاد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

بخش عرب (بخش بالایی سازند سورمه) در میدان نفتی بلال واقع در بخش میانی حوضه خلیج فارس بر روی سازند دارب به صورت پیوسته و در زیر سازند هیث با ناپیوستگی فرسایشی قرار گرفته است. این بخش در میدان نفتی مورد مطالعه 130 متر ضخامت دارد و از سنگ آهک ریز تا متوسط دانه، دولومیت ریز تا متوسط دانه و انیدریت تشکیل شده است. در این مطالعه تعداد 200 نمونه به دست آمده از مغزه‌های حفاری از دیدگاه دیرینه شناختی مورد مطالعه قرار گرفته و بر اساس آن دو زیست‌زون Kurnubia jurassica Interval Zone و Clypeina jurassica Range Zone که گویای سن کیمریجین ـ تیتونین هستند، شناسایی شده است. در بخش عرب به طور کلی تعداد 12 رخساره به ترتیب از دریا به خشکی شامل دو رخساره متعلق به کمربند پشته‌ سدی، سه رخساره متعلق به کمربند لاگون، دو رخساره متعلق به پهنه میان کشندی و پنج رخساره متعلق به پهنه فراکشندی شناسایی شده است. با توجه به قانون والتر و شواهد رخساره‌ای موجود، بخش عرب در پلتفرم (رمپ) کربناته هموکلینال با عمق کم نهشته شده است. بر اساس داده‌های حاصل از پرتو گاما، تغییرات رخساره‌ای و روزن‌داران کف‌زی موجود، بخش عرب طی یک سکانس رسوبی رده سوم نهشته شده است. مرز پایین این سکانس رسوبی با توجه به پیوستگی و نبود شواهد خروج از آب از نوع SB2 و مرز سکانسی بالایی با توجه به ناپیوستگی فرسایشی موجود و شواهد خروج از آب از نوع SB1 است. تفسیر تغییرات سطح آب دریای بخش مورد مطالعه در زمان رسوب‌گذاری با منحنی تغییرات سطح آب دریای جهانی تا حدود زیادی مطابقت می‌کند که ‌این امر نشان از یکسان بودن شرایط رسوب‌گذاری آنها است.

کلیدواژه‌ها

بخش عرب؛ ژوراسیک؛ روزن‌داران کف‌زی؛ محیط رسوبی؛ چینه‌نگاری سکانسی؛ خلیج فارس

مراجع

آقا‌نباتی، ع.، 1385. زمین‌شناسی ایران. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.

Al-Husseini, M.I., 2008. Launch of the Middle East geologic time scale. GeoArabia, 13 (4): 185-188.

Alsharhan, A.S., & Kendall, C.G.ST.C., 2003. Holocene coastal carbonates and evaporites of the southern Arabian Gulf and their ancient analogues. Earth Science Review, 61: 191-243

Al-Silwadi, M.S., Kirkham, A., Simmons, M.D., & Twombley, B.N., 1996. New insights into regional correlation and sedimentology, Arab Formation (Upper Jurassic), offshore AbuDhabi. GeoArabi, 1 (1): 6-27.

Berbier, M., Hamon, Y., Callot, J.P., Floquet, M., Daniel, J.M., & Daniel, J.M., 2012. Sedimentary and diagenetic controls on the multiscale fracturing pattern of a carbonate reservoir, The Madison Formation (Sheep Mountain, Wyoming, USA). Marine and Petroleum Geology, 29: 50-67.

Boudagher-Fadel, M.K., 2008. Evolution and geological significance of larger benthic foraminifera. First edition, Palaeontology and Stratigraphy, 571p.

Brett, C.E., 1995. Sequence stratigraphy, biostratigraphy and taphonomy in shallow marine environments. Palaios, 10: 597-616.

Catuneanu, O., 2014. International subcommission on stratigraphic classification: Guidelines for sequence stratigraphy. Serach and Discovery Article, (Vision) Calgary TELUS convention centre & ERCB core research centre, Calgary, AB, Canada, 10p.

Chiocchini, M., Chiocchini, R.A., Didaskalou, P., & Potetti, M., 2008. Micropaleontological and biostratigraphical researches on the Mesozoic of the Latium-Abruzzi carbonate platform (Central Italy). Memorie descrittive della, Carta Geologica D’Italia, 6: 65-75.

Dickson, J.A.D., 1965. A modified staining technique for carbonates in thin section. Nature, 205, 587p.

Dunham, R.J., 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham, W.H., (ed.), Classification of carbonate rocks. American Association of Petroleum Geologists Memoir, 1: 108-121.

Emery, D., & Myers, K., 1996. Sequence Stratigraphy.Blackwells, Oxford, UK, 297p.

Einsele, G., 2000. Sedimentary basin evolution, facies and sediment budget, Second edition. Springer-Verlag, 292p.

Embry, A.F., & Klovan, E.J., 1972. Absolute water depth limits of the Devonian paleoecological zones. Geololgy Rundschau, 61: 672-686.

Flügel, E., 2010. Microfacies of Carbonate Rocks, Analysis, Interpretation and Application. Springer, Heidelberg, Dordrecht, London, New York, 984p.

Galazzo, F.B., Thomas, E., & Giusberti, L., 2015. Benthic foraminiferal response to the Middle Eocene Climatic Optimum (MECO) in the South-Eastern Atlantic (ODP Site 1263), Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 417: 432–444.

Hughes, G.W., 1996. A new bioevent stratigraphy of late Jurassic Arab-D carbonates of Saudia Arabia. GeoArabia, 1 (3): 417-434.

Hughes, G.W., 2003. Middle to late Jurassic Biofacies of Saudia Arabia. Rivista Italiana di Paleontologia Stratigrafia, 10 (1): 173-179.

Hughes, G.W., 2018. A new thin-section based micropaleontological biozonation for Saudia Arabia Jurassic carbonates. Micropaleontoloy, 64 (5-6): 331-364.

Haq, B.U., Hardenbol, J., & Vail, P.R., 1988. Mesozoic and Cenozoic chronostratigraphy and cycles of sea-level change. In: Wilgus, C.K., Hastings, B.S., Kendall, C.G.S.C., Posamentier, H.W., Ross, C.A., Van Wagoner, J.C. (eds.), Sea-level Changes: an Integrated Approach. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, 42:71-108.

James, G.A., & Wynd, J.G., 1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium agreement area, American Association Petroleum Geologists Bulletin, 49 (12): 2182-2245.

Kelechi, A.I., Beka, F.T., & Adiela, U.P., 2016. Sequence stratigraphy and researvoir characterisation; Case study of field X, Niger delta. International Journal of Science Inventions, 5 (3): 215-225.

Kheradpir, A., 1975. Stratigraphy of Khami Group in Southwest Iran. Iranian Offshore Oil Company, 1235: 388-402. (Unpubublished)

Loeblish, A.R., & Tappan, H; 1988a. Foraminiferal genera and their classification. Van Nostrand, New York, 970 p. 

Loeblish, A.R., & Tappan, H; 1988b. Foraminiferal genera and their classification (Plates). Van Nostrand, New York, 212p. 

Lucia, F.J., 2007. Carbonate reservoir characterization, an integrated approach. Springer, Berlin, New York, p xii, 336p.

Nagy, J., Finstad, E.K., Dypvik, H., Bremer, & M.G.A., 2001. Response of foraminiferal facies to trasgressive-regressive cycles in the Callovian of northest Scotland. Journal of Foraminiferal Research, 3: 324-349.

Read, J.F., 1982. Carbonate platforms of passive (extentional) continental margins type, characteristics and evolution. Tectonophysics, 81: 195-211.

Read, J.F., 1985. Carbonate platform facies models. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 69: 1-21.

Reading, H.G., 1996. Sedimentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy. Wiley-Blackwell, 688p.

Riding, R., 2006. Microbial carbonate abundance compared with fluctuations in metazoan diversity over geological time. Sedimentary Geology, 185: 229-238.

Sharland, P. R., Archer, R., Casey, D.M., Davies, R.B., Hall, S.H., Heward, H.P., Horbory, A.D., & Simons, M.D., 2001. Arabian plate sequence stratigraphy, Gulf Petrolink, Bahrain. GeoArabia, 370p.

Tucker, M.E., 2001. Sedimentary petrology, Third edition. Blackwell, Oxford, 260p.

Tucker, M.E., & Wright, V.P., 1990. Carbonate Sedimentology. Blackwell Science, Oxford, 492 p.

Van Wagoner, J.C., Mitchum, R.M.Jr., & Campion, K.M., Rahmanian, V.D; 1990. Siliciclastic sequence stratigraphy in well logs, core and outcrops, concepts for high-resolution correlation of time and facies. American Association of Petroleum Geologists, Methods in Exploration Series, 7: 1-55.

Van-Wagoner, J.C., W., Posamentier, Mitchum, H. R.M.Jr., Vail, P.R., Sarg, J.F., Loutit, T.S., & Hardenbol, J., 1988. An Overview of the Fundamentals of Sequence Stratigraphy and Key Definitions. In: Wilgus, C.K., Hastings, B.S., Posamentier, H., Van Wagoner, J., Ross, Ch.A., & Kendall, Ch.G.St.C. (eds.), Sea Level Changes: An Integrated Approach. SEPM Special Publication, 42: 39-45.

Warren, J.K., 2006. Evaporites: Sediments, Resources and Hydrocarbons. Springer-Verlag, 1036p.

Warren, J., 2000. Dolomite, occurrence, evolution and economically important associations. Earth Science Reviews, 52: 1-81.

Wells, A.J., 1965. Lithofacies and geological history of Khami Group in South West of Iran. Iranian Offshore Oil Company, Report No. 1082 (Unpublished).