تحلیل آماری بحران‌های دمایی شهر قم در رابطه با مصارف انرژی

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 1، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 21، فروردین 1396، صفحه 1-17   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v5i4.50853

نویسندگان

بهلول علیجانی¹؛ علی اکبر شمسی پور²؛ عطیه مطمئن آرانی^{* 3}

¹خوارزمی

²دانشگاه تهران

³دانشگاه خوارزمی

چکیده

رخداد دماهای بحرانی کمینه و بیشینه، اثرات زیادی در افزایش هزینه مصرف انرژی و آب دارند. با هدف تحلیل آماری بحران‌های دمایی شهر قم، آمار روزانه دمای کمینه و بیشینه ایستگاه قم در طی دوره آماری 92-1386 از سازمان هواشناسی و همچنین آمار مصرف روزانه آب، برق و گاز در طول دوره آماری مذکور از سازمان‌های مربوطه اخذ گردید. با استفاده از همبستگی، روابط دما با مصارف انرژی مشخص شد. برای این همبستگی از شاخص ضریب دما TI استفاده گردید. نتایج نشان می‌دهند، دما و مصرف گاز دارای یک رابطه معکوس هستند. ضریب دمای کمینه دارای بیشترین رابطه با مصرف گاز است. آستانه مصرف با توجه به دما دو میلیون مترمکعب در روز است. مصارف بالاتر از حد آستانه دارای بیشترین رابطه با دما بوده و براساس شاخص MSVI ماه‌های مصرف گاز در بالاتر از حد آستانه آبان تا اردیبهشت است. تغییرات دما با تغییرات مصرف آب و برق رابطه مستقیم دارد، ضریب دمای بیشینه دارای بیشترین رابطه با مصرف آب و برق است. آستانه مصرف آب با توجه به دما 250 هزار مترمکعب در روز و برای برق 8000 مگاوات در روز است. مصارف بالاتر از حد آستانه برای آب و برق، رابطه بالاتری با دما نسبت به مصارف کمتر از حد آستانه دارد. بر اساس شاخص MSVI ماه‌های مصرف آب و برق در حد بالاتر از آستانه، خرداد تا شهریور ماه است.

کلیدواژه‌ها

دمای بیشینه؛ دمای کمینه؛ مصرف آب؛ مصرف برق؛ مصرف گاز

مراجع

احترامی، سعید؛ 1388. بررسی اثرات دمای هوای محیط بر مصرف انرژی الکتریکی و تغییرات بار شبکه برق خوزستان. بیست و چهارمین کنفرانس بین‌المللی برق.

اسماعیلی، رضا؛ منتظری، مجید؛ 1392. تعیین محدوده‌های بیوکلیماتیک شهر مشهد بر مبنای داده‌های ساعتی. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. 49: 229- 215.

اسماعیل نژاد، مرتضی؛ 1391. شناسایی امواج گرمایی ایران و ارتباط آن با الگوهای همدیدی. پایان‌نامه دکتری تخصصی. استاد راهنما: بهلول علیجانی . محمود خسروی . دانشگاه سیستان و بلوچستان.

امامی میبدی، علی و دیگران؛ 1388. عوامل مؤثر بر قیمت گاز مصرفی در بخش خانگی کشور. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. 52: 92-69.

رحیم زاده، فاطمه و دیگران؛ 1388. روند نمایه‌های حدی اقلیمی دما در ایران طی دوره 2003_ 1951. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 93: 199-144.

صادقی، سلیمان و دیگران؛ 1391. تحلیل همدیدی امواج سرمایی در شمال شرق ایران. جغرافیا و مخاطرات محیطی. 3: 123-107.

عالی جهان، مهدی؛ 1392. آشکارسازی اثر پدیده گرمایش جهانی بر روی دماهای ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: یوسف قویدل رحیمی. دانشگاه تربیت مدرس.

عساکره، حسین؛ 1388. الگوسازی ARIMA برای میانگین سالانه دمای شهر تبریز. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 3:92 تا 24.

علیجانی، بهلول؛ براتی، غلامرضا؛ 1375. تحلیل سینوپتیک یخبندان فروردین 1366. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 40: 121- 135.

علیجانی، بهلول؛ هشیار، محمود؛ 1386. شناسایی الگوهای سینوپتیکی سرماهای شدید شمال غرب ایران. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی. 65: 16-1.

علیجانی، بهلول؛ 1390. تحلیل فضایی دماها و بارش‌های بحرانی روزانه در ایران، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 17، شماره 20 : 30- 9.

قویدل رحیمی، یوسف؛ 1390. تعیین آستانه آماری و تحلیل سینوپتیک دماهای ابر سرد مراغه. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 19، 22: 62- 45

کریمی، تورج و دیگران؛ 1389. بررسی اثر تغییرات دما بر مصرف گاز طبیعی در ایران. مطالعات اقتصاد انرژی. 24: 218-. 193

ناظم السادات، سید محمدجعفر؛ مجنونی هریس، ابوالفضل؛ 1387. بررسی میزان راحتی انسان در شرایط اقلیمی مختلف (مطالعه موردی: شهرهای شیراز، بندرعباس، بیرجند و اردبیل). محیط‌شناسی. 48: 80-71.

هژبرپور. قاسم؛ علیجانی، بهلول؛ 1386. تحلیل همدید یخبندان‌های استان اردبیل. جغرافیا و توسعه. 10: 106-89. Adunola,O.A.,2014.Evaluation of urban residential thermal comfort in relation to indoorand outdoor air temperatures in Ibadan, Nigeria. Building and Environment75, 19-20

Aras,H.,Aras, N., 2004. Forecasting residential natural gas demand. Energy Sources26, 463-472

Bani-Domi, M., 2005. Trend analysis of temperatures and precipitation in Jordan. Social Sciences & Humanities17, 15-36.

Collins, D. A., Della-Marta, P. M., Plummer, N.,Trevin,B. C.,2000. Trends in annual frequencies of extreme temperature events in Australia. Australian Meteorological Magazine49,277-292

Gil, S.,Deferrari, J., 2004. Generalized model of predication of natural gas consumption. Journal of Energy Resources Technology126, 90-96

IPCC.,2001. Climate Change 2001.The Scientific Basis.Contribution of Working Group I to the third assessment reportof the Intergovernmental Panel on Climate Change.Cambridge University Press 83.

Kalkstein, L.S., Valimont,K.M., 1986. An evaluation of summer discomfort in the United States using a relative climatological index. Bulletin of the American Meteorological Society 7, 842-848

Martilli, A., 2014. An idealized study of city structure, urban climate, energy consumption, and air quality. Urban Climate2, 430-446

Sarak, H.,Satman, A.,2003. The method ofdegree-day for estimate the residential heating natural gas consumption in Turkey study. Energy25, 929-939

Perini,K., &Magliocco,A.,2014. Effects of vegetation, urban density, building height, and atmospheric conditions on local temperatures and thermal comfort. Urban Forestry & Urban Greening 3, 495-506

Takahashi,H., 1990. Migration of the cold air mass related to rain belt formation of the Chinese continent and atmospheric systems during the Baiu season (in Japanese). Geographical Review of Japan64, 10-24