زایش اسطوره‌های ترمیمی در سنت اساطیری ایران

جستارهای نوین ادبی

مقاله 7، دوره 44، شماره 3 - شماره پیاپی 174، آبان 1390، صفحه 149-166   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v44i3.12653

نویسنده

علیرضا مظفری^*

دانشگاه ارومیه

چکیده

در بررسی اساطیر اقوام و ملل مختلف می‌توان به یک عده اساطیر پایه باورمند بود. این اساطیر، نمونه و منشاء پیدایش اساطیر متأخرترند. معمولاً خودِ اساطیرِ پایه یا بخشی از عناصر سازندة آن بنا به انگیزه‌های مختلف در معرض فراموشی قرار می‌گیرند؛ اما این اساطیر هرگز به طور کامل محو و نابود نمی‌گردند، بلکه در طول تاریخ و در فرایند غبار زدایی از حافظة ناخودآگاه جمعی در ضمن روایت‌های دیگرِ اساطیری مورد بازآفرینی و احیا قرار می‌گیرند؛ مانند احیای «جام جم » در اسطورة کیخسرو. با بررسی اساطیر متأخر می‌توان بخش‌های فراموش شدة اساطیر پایه را مانند تکه‌های پراکنده کنار هم چید و به چنـد و چون آن اساطیر دست یافت. در این مقاله روایت اساطیری جمشید به عنوان اسطوره‌ای پایه برای زایش اسطوره‌های ترمیمی مورد مطالعه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

اساطیر ترمیمی؛ اساطیر ایران؛ جمشید؛ فریدون؛ کیخسرو؛ اسفندیار