درآمدی بر حمایت کیفری از حقوق آب

آب و توسعه پایدار

مقاله 17، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 10، شهریور 1397، صفحه 133-142   

نوع مقاله: مقاله علمی- ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v5i1.64556

نویسندگان

سید حسین حسینی¹؛ حسن یوسفی^{* 2}

¹فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بدون تردید قدرت هر کشوری برای تنظیم، تخصیص و کنترل منابع آب در درجه اول بستگی به وجود چارچوب حقوقی مدون برای مدیریت و حمایت از منابع آب دارد. قوانین و راهکارهای موجود در جهت حمایت از حقوق آب در بسیاری از کشورها از جمله ایران اغلب پیچیده، پراکنده و فاقد ضمانت اجرایی متناسب بوده و از شیوه ‏های مدرن مدیریت آب به دور مانده است. حمایت‏ های کیفری از حقوق آب به طور پراکنده در قوانین قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران دیده می ‏شود. اما این قوانین به نحوی ساماندهی نشده که از یک سو امکان بهره‏ مندی عادلانه عموم از منابع آبی را فراهم آورد و از سوی دیگر باعث جلوگیری از ارتکاب رفتارهای ناهنجار علیه منابع آبی شود و چه بسا این قوانین خود به نوعی تشدیدکننده بحران آب در کشور بوده ‏اند. لایحه‏ ی قانون جامع آب ایران، در چارچوب قانون اساسی و سیاست ‏های کلی نظام، ضمن توجه به ارزش اقتصادی، امنیتی و سیاسی آب، با رفع چالش ‏های موجود به حمایت کیفری کارآمد از حقوق آب پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

حقوق آب؛ تدابیر کیفری؛ منابع آب

مراجع

انصاری، ب. 1383. مطالعه تطبیقی حقوق حاکم بر محیط زیست آبی در حقوق موضوعه ایران. مجموعه مقالات همایش حقوق محیط زیست ایران. خرم آباد. ایران.

خالقی، ا. و رشنوادی، ح. 1391. سیاست تقنینی کیفری ایران در صیانت از منابع آب با عنایت به اسناد بین‏ المللی. پژوهش حقوق کیفری، 3: 119-141.

درخور، م. فرجی‏ راد، ع. و میرهاشمی، ع. 1392. بحران آب و نتایج زیست‏ محیطی آن در آسیای مرکزی. مطالعات اوراسیای مرکزی، 12: 41-54.

رمضانی قوام ‏آبادی، م. 1388. حمایت کیفری از گونه ‏‏‏های جانوری. علوم محیطی، 2: 77-94.

ریوچی، ه. 1358. حمایت کیفری محیط زیست. گزارش کلی به دهمین کنگره بین المللی حقوق تطبیقی، ترجمه دکتر هادی خراسانی، نشریه مؤسسه حقوق تطبیقی. 6: 5-28.

زراعت، ع. 1382. شرح قانون مجازات اسلامی. بخش تعزیرات. نشر ققنوس. تهران.

شاه ملک ‏پور خشک ‏بیجاری، ح. 1383. از جرم ‏انگاری تا جرم ‏زدایی در عرصه حقوق محیط زیست. مجموعه مقالات همایش حقوق محیط زیست ایران. خرم آباد. ایران.

قاسمی، ن. 1391. حقوق کیفری محیط زیست. نشر جمال الحق. تهران.

مظاهری، م. 1394. هم ‏اندیشی بحران آب با محوریت آب‏های زیرزمینی. معاونت پژوهش ‏های زیربنایی و امور تولیدی مجلس. تهران.

مولائی، ی. 1386. نسل سوم حقوق بشر و حق بر محیط زیست سالم. فصلنامه حقوق، 4: 273-296.

ناصری، م. 1394. هم‏ اندیشی بحران آب با محوریت آب‏های زیرزمینی، معاونت پژوهش‏ های زیربنایی و امور تولیدی مجلس. تهران.

France R. 2002. Handbook of Water-Sensitive Planning and Design. CRC, Boca Raton. Special issue of Water Nepal. 409 pp.

Moench M., Dixit A. and Caspari E. 2003. Water, Human Rights and Governance: Issues, Debates and Perspectives, Water Nepal:10(1):1-9.

Pain N. 2003. Criminal and Environmental protection overview of issues and themes. Australian.

Thompson J. porras I. tumwine J. mujwahuzi M. katui-katua M. johnstone N. wood L. 2001. Drawers of Water II. 30 years of change in domestic water use an environmental health in east in Africa summary. International institute for environment and development. London. English.

Wolf A. 2009. Transboundary Freshwater Dispute Database. Oregon State University, Corvallis. http:// www.transboundarywaters.orst.edu/. Accessed on May 14, 2009.