بررسی خصوصیات فنولوژیک و مورفولوژیک ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) متحمل به سرما در شرایط کشت پاییزه

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 19، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11، 1387، صفحه 183-192   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v6i1.1190

نویسندگان

سمانه نجیب نیا^{* 1}؛ احمد نظامی¹؛ عبدالرضا باقری¹؛ حسن پرسا²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²پژوهشگر گروه پژوهشی بقولات/ پژوهشکدة علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور بررسی خصوصیات فنولوژیک و مورفولوژیک ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) متحمل به سرما، آزمایشی در سال زراعی 1384-1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به اجرا درآمد. در این آزمایش، 152 ژنوتیپ نخود متحمل به سرما به‌همراه چهار شاهد شامل کرج31-60-12، ILC482، ILC3279 و FLIP84-48C، در قالب آزمون مقدماتی ارزیابی عملکرد (آگمنت) در کشت پاییزه (17 مهر)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج، تنوع قابل‌ملاحظه ای در میان ژنوتیپ‌ها از نظر صفات اندازه‌گیری‌شده شامل خصوصیات فنولوژیک (تعداد روزهای کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا گلدهی و گلدهی تا رسیدگی) و مورفولوژیک (ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته و مجموع طول شاخه‌ها در بوته) وجود داشت به‌طوری‌که تفاوت موجود در میان ژنوتیپ‌ها و نیز تفاوت میان ژنوتیپ‌ها با شاهدهای آزمایش در تمام موارد، معنی‌دار بود (05/0p≤). دوره رشد رویشی 84 درصد از ژنوتیپ‌ها بیش از 165 روز و دوره رشد زایشی در 87 درصد از آنها، بیش از 29 روز بود. همچنین 86 درصد از ژنوتیپ‌ها ارتفاعی بیش از 30 سانتی‌متر داشتند و مجموع طول شاخه در بوته در 82 درصد از آنها بیش از 300 سانتی‌متر بود. بررسی نتایج به‌دست‌آمده و عملکرد قابل‌توجه برخی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در این آزمایش، نشان می‌دهد که امکان مناسبی برای انتخاب نمونه‌های با خصوصیات زراعی مناسب جهت ادامة مطالعات گزینش برای تحمل به سرما در آزمایش‌های تکراردار فراهم آمده است.