ارزیابی عوامل محیطی موثر بر زنده مانی بره های بلوچی از تولد تا شیرگیری

پژوهشهای علوم دامی ایران

مقاله 13، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 7، مهر 1389   

نوع مقاله: مقالات علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijasr.v3i3.11305

نویسندگان

علی اصغر اسلمی نژاد^{* 1}؛ داوود علی ساقی²؛ غلامرضا داشاب³؛ مهسا ضابطیان⁴

¹گروه علوم دامی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

³گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل ، زابل، ایران

⁴گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

ماندگاری بره ها تا زمان عرضه به بازار یکی از فاکتورهای مهم و تاثیر گذار بر اقتصاد دامپروری می باشد عوامل محیطی از قبیل آب و هوا، مدیریت و سایر عوامل غیر ژنتیکی مثل سن مادر، تیپ تولد، چند قلو زایی و وزن تولد اثر بسیار مهمی بر زنده مانی بره ها دارند. به منظور ارزیابی عوامل موثر بر زنده مانی در بره های بلوچی از9989 رکورد جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد شمالشرق کشور (عباس آباد) در طی 20 سال گذشته (از سال 1362 الی 1388) استفاده شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از بقاء از تولد تا 10 روزگی، تولد تا 30 روزگی، تولد تا 60 و تولد تا 90 روزگی که هریک از این صفات به صورت جداگانه با در نظر گرفتن عوامل ثابت شامل گله، سال، جنس، نوع تولد، سن مادر و عامل کواریت وزن تولد (خطی و درجه دوم) توسط نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. از 9989 بره بدنیا آمده 5174 (5/51 درصد) بره نر و 4847 (5/48 درصد) بره ماده بودند که 56 درصد کل بره ها تک قلو، 42 درصد دو قلو و 2 درصد سه قلو بدنیا آمده بودند. در بره های تک قلو 5/1 درصد قبل از ده روز اول، 1/4 درصد و68/6 درصد، 8/7 درصد به ترتیب قبل از 30، 60 و 90 روز بعد از تولد تلف شده بودند. نتایج نشان داد که بره های نر نسبت به بره های ماده از تولد تا شیرگیری کمتر تلف می شوند و بره های تک و دو قلو نسبت به سه قلو ها بیشتر زنده می مانند همچنین بره های بدنیا آمده از میش های دو ساله نسبت به بره های بدنیا آمده از سایر میش ها بیشتر زنده ماندند. متوسط وزن بره های بدنیا آمده 28/4 کیلو گرم بود که بره های نر نسبت به ماده ها (4/4 در مقابل 1/4 کیلوگرم) همچنین بره های تک قلو نسبت به بره های دو یا چند قلو (6/4 در مقابل 8/3 و 3/3 کیلوگرم) سنگین تر بودند. رابطه خطی و درجه دوم وزن تولد با زنده مانی تا 10 ، 30 ، 60 و 90 روز بعد از تولد معنی دار بود. حداکثر زنده مانی از تولد تا شیرگیری در بره هایی با وزن تولد 5 کیلوگرم بود در حالی که میانگین وزن تولد گله 3/4 کیلوگرم بود. وزن تولد مطلوب برای تک، دو سه قلو به ترتیب 7، 5 و 3/4 کیلوگرم با زنده مانی 93 ، 93 و 92 درصد بود. بره های ماده زنده مانی بیشتری نسبت به بره های نردر وزن مشابه داشتند.