توسعه مدل پذیرش فناوری اطلاعات دیویس (TAM) از طریق سنجش تأثیر باورهای خودکارآمد و ناکارآمد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر پذیرش سامانه اطلاعات پژوهشی (پژوهان)، مبتنی بر رویکرد شناختی-اجتماعی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 17، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10، مهر 1394، صفحه 319-339   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v5i2.41818

نویسندگان

غلامحسین جهانگیر^{* 1}؛ محمد حسین دیانی²؛ محسن نوکاریزی²

¹دانشگاه بیرجند

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف: هدف اصلی این پژوهش توسعه مدل پذیرش فناوری اطلاعات (TAM) از طریق سنجش میزان تأثیر باورهای خودکارآمد و ناکارآمد کاربران اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر پذیرش سامانه اطلاعات پژوهشی (پژوهان)، مبتنی بر رویکرد شناختی- اجتماعی بود.
روش‌: این پژوهش از نوع توصیفی که با هدف کاربردی به روش پیمایشی در نمونه‌ای به حجم 248 نفر، حاصل از جامعه اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی 92 – 93 با سه پرسشنامه انجام شده است.
یافته‌ها: پذیرش سامانه پژوهان با باورهای خودکارآمد کاربران رابطه مثبت و معنی‌دار و با باورهای ناکارآمد آنان رابطه منفی و معنی‌داری داشت. رابطه باورهای خودکارآمد و ناکارآمد کاربران با استفاده واقعی از سامانه پژوهان با حذف اثر متغیرهای درونی (شامل سهولت، سودمندی، نگرش و قصد استفاده) معنی‌دار نبود. در نهایت، نتایج به دست ‌آمده نشان داد روابط پیش‌بینی‌شده در مدل پیشنهادی و مفهومی پژوهش حاضر مثبت و معنی‌دار و در نتیجه مدل ارائه شده از برازش کافی برخوردار بود.

کلیدواژه‌ها

پذیرش فناوری اطلاعات؛ باورهای خودکارآمد؛ باورهای ناکارآمد؛ نظریه شناختی-اجتماعی؛ سامانه اطلاعاتی پژوهان؛ دانشگاه علوم پزشکی مشهد؛ مدل پذیرش فناوری اطلاعات (TAM)؛ اعضای هیأت علمی

مراجع

خراسانی، اباصلت؛ عبدالملکی، جمال و زاهدی، حسین (1390). عوامل مؤثر بر پذیرش و کاربرد یادگیری الکترونیکی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران بر مبنای مدل پذیرش فناوری. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 11 (6)، 664 – 673.

روحی، قنبر و همکاران (1392). ارتباط خودکارآمدی و انگیزه تحصیلی در بین گروهی از دانشجویان علوم پزشکی. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 8 (1)، 45-51.

زمانی، بی‌بی عشرت؛ ببری، حسن و موسوی، ستاره (1391). عوامل مرتبط با نگرش دانشجویان علوم پزشکی اصفهان به پذیرش یادگیری از طریق تلفن همراه با استفاده از مدل پذیرش فناوری. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، 9 (2)، 110 – 117.

سیف، علی‌اکبر (1390). روان‌شناسی پرورشی نوین: روان‌شناسی یادگیری و آموزش (ویرایش ششم). تهران: دوران.

شیخ‌شعاعی، فاطمه و علومی، طاهره (1385). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران کتابخانه‌های دانشکده‌های فنی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 10 (3)، 9 – 34.

لطفی کاشانی، فرح (1387). تأثیر مشاوره گروهی مبتنی بر رویکرد رفتاری–شناختی در کاهش نگرش‌های ناکارآمد. اندیشه و رفتار، 2 (8)، 67-78.

Al-Haderi, S. (2013). The effect of self-efficacy in the acceptance of information technology in the public sector. International Journal of Business and Social Science, 4 (9), 188-198.

Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review Psychology, 52, 1-26.

Barlow, D.H, & Durand. V. M. (2009). Abnormal Psychology: An Integrative Approach. Brooks- Cole Publishing Company, New York.

Beck, A. T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorder. New York. International University Press.

Chang, K. M. & Cheung, W. (2001). Determinants of the intention to use internet/www at work: a confirmatory study, information and management, 39(1), 1-14.

Chang, P.V. (2004). The Validity of An Extended Technology Acceptance Model (TAM) for Predicting intranet/Portal usage,Thesis M.S in Information Science,University of North Carolina at chapel Hill,http://etd.its.unc.edu/dspace/handle/1901/78/1/draft25.pdf.

Davis, F. D., Bagozzi, R. P., & Warshaw, P. R. (1989). User acceptance of computer technology: a comparison of two theoretical models. Management Science, 35(8), 982-1003.

Davis, F.D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13( 3), 319-340.

Hsu, C. & Lin, J. (2008) Acceptance of blog usage: The roles of technology acceptance, social influence and knowledge sharing motivation. Information & Management, (45), 65-74.

Igbaria, M & Iivari, J. (1995).The effects of self-efficacy on computer usage. Information & Management, 43(1), 109-126.

Kim, D. J., Ferrin, D. L., & Rao, H. (2008). A Trust-based Consumer Decision-Making Model in Electronic Commerce: The Role of Trust, Perceived Risk, and Their Antecedents". Decision Support Systems, 44, 544–564.

Luarn, P., & Lin, H-H. (2005). Toward an understanding of the behavioral intention to use mobile banking. [Electronic version]. Computers in Human Behavior, 21(6), 873-891.

Patrick Y. Chau (2001). Influence of Computer Attitude and Self-Efficacy on IT Usage Behavior. Journal of Organizational and End User Computing (JOEUC), Volume 13, Issue 1.

Ramayah, T., & Aafaqi, B. (2004). Role of self-efficacy in e-learning usage among students of a public university in Malaysia. Malaysian Journal of Library & Information Science, 9, 39-57.

Saade, R.G. & Kira, D. (2006). Mediating the impact of technology usage on perceived ease of use by anxiety, Computers & Education, , 49-4, 1189-1204.

Venkatesh, V. and Davis, F.D. (2000). A theoretical extension of the technology acceptance model: four longitudinal field studies, Management Science , 46 (2), 186-204.