Types of interpretation in Tafsir al-Tabari

علوم قرآن و حدیث

Article 11, Volume 52, Issue 1 - Serial Number 104, June 2020, Pages 229-250   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/naqhs.v52i1.83951

Author

Maryam Ghobadi^*

Assistant Professor at Institute of Humanities and Cultural Studies

Abstract

According to popular belief, "explanation" and "interpretation" in Tabari’s Jāmi al-bayan an taʾwīl āy al-Qurʾān are synonymous, but in the light of recent research, this assumption has been challenged. The nature of applying "explanation" in this book suggests that in Tabari’s perspective, the scope of "explanation" is much wider than "interpretation". If understanding at the level of interpretation is concerned with the discovery and unveiling of the ostensible meaning of the word, the scope of "explanation" in general and in Jāmi al-bayan in particular, is markedly different from "interpretation". It is because understanding at the explanation level requires unravelling all the historical elements of the text, including the time, place, language and culture of the revelation era. On the other hand, one of the underlying foundations of interpretation in the process of text deciphering is considering the reader’s level of understanding. By analyzing the Tabari’s method and exploring these dimensions, types of explanation such as "comparing the ostensible meaning against its roots", "preferring the most probable meaning based on reason and traditions", "extending the general message of the verse to similar cases " can be identified in this interpretation. This study aims to provide clear evidence for each of these types in order to demonstrate that Tabari has adopted an explanation approach to derive sacred meaning from Quran and has consciously resorted to explanation in numerous verses.

Keywords

Interpretation; Tabari; Types of Interpretation; Reader’s level of understanding

References

1- ابن خلدون المغربی، عبدالرحمن بن محمد، المقدمة من کتاب العبر و دیوان المبتدأ و الخبر فی أیام العرب و العجم و البربر و من عاصرهم من ذوی السلطان الاکبر و هو تاریخ وحید عصره، بی‌جا، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بی‌تا.

2- ابن کثیر، اسماعیل بن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق و تقدیم یوسف عبدالرحمن المرعشلی، بیروت/ لبنان، دار المعرفة للطباعة و النشر و التوزیع، 1412 ق/ 1992 م.

3- پیروزفر، سهیلا، اسباب نزول و نقش آن در تفسیر قرآن، مشهد، به نشر انتشارات آستان قدس رضوی، 1391.

4- التمیمی السمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، تحقیق عبدالله عمر البارودی، بیروت/ لبنان، دارالجنان للطباعة والنشر، 1408 ق/ 1988 م.

5- جهانگیری، محسن، «قدریان نخستین»، مجله معارف، شماره 13(1367)،

6- حمد زغلول، محمد، التفسیر بالرأی، قواعده و ضوابطه و اعلامه، دمشق، مکتبة الفارابی، الطبعة الثانیة، 1420 ق/ 1999 م.

7- خاتمی، محمود، مکاتب فلسفی در قرن بیستم، تهران، دانشگاه تهران، 1385.

8- خطیب بغدادی، أحمدبن علی، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا.

9- الذهبی، محمدحسین، التفسیر و المفسرون، تحقیق عفیفی عامر، قاهره، دار الکتب الحدیثه، 1381/ 1961 م.

10- رشیدرضا، محمد، تفسیر القرآن الکریم الشهیر بتفسیر المنار، مصر، مکتبة القاهرة علی یوسف سلیمان، الطبعة الرابعه، 1379/1960 م.

11- الزرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، بیروت/ لبنان، دار الفکر للطباعة و النشر، 1408 ق/ 1988 م.

12- الزرقانی، محمد عبد العظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت/ لبنان، دار الفکر، 1408 ق/ 1988 م.

13- الزهرانی، نایف بن سعید بن جمعان، الاستدلال فی التفسیر، دراسةٌ فی منهج ابن الطبری فی الاستدلال علی المعانی فی التفسیر، الریاض، مرکز تفسیر للدراسات القرآنیة، الطبعة الثانیة، 1436 ق.

14- سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق و تعلیق فوّاز احمد زمرلی، بیروت/ لبنان، دارالکتاب العربی، 1424 ق/ 2003 م.

15- شاکری، سیمین، «مبانی تفسیرنگاری طبری»، مجله مقالات و بررسیها، شماره 76 (1) 1383.

16- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1417 ق.

17- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372.

18- طبری، محمدبن جریر، جامع البیان فی تأویل آی القرآن، (تفسیر الطبری)، بیروت/ لبنان، دار المعرفة، 1412 ق.

19- طبری، محمدبن جریر، تاریخ الرسل و الملوک و اخبارهم و من کان فی زمن کل واحد منهم، تحقیق وتصحیح نخبة من العلماء الأجلاء، بیروت/لبنان، مؤسسةالأعلمی للمطبوعات، الطبعةالرابعه، 1403 ق/ 1983 م.

20- طوسی، محمدبن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاءالتراث العربی، تاریخ مقدمه 1376 ق.

21- عبدالغفار، السید أحمد، النصّ القرآنی بین التفسیر و التأویل، بیروت/ لبنان، دار النهضة العربیة، 1423 ق/ 2002 م.

22- العیاشی، محمدبن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق السید هاشم الرسولی المحلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیة، 1380 ق.

23- فتحی درینی، محمد، «الطبری و منهجه العلمی فی التفسیر»، مجلة التراث العربی، شماره 14-13، 1404 ق.

24- قبادی، مریم، تفسیر فرات کوفی، بازشناسی میراث کهن شیعه، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی، 1389 .

25- قبادی، مریم، مطالعه تطبیقی تأویلگرایی در تفاسیر متقدم شیعه و اهل سنت، پژوهشگاه علوم انسانی در دست چاپ، (1397)

26- مالکی، محمد، دراسة الطبری للمعنی من خلال تفسیره: جامع البیان عن تأویل آی القرآن، المملکة المغربیة، وزارة الشؤون الإسلامیة، 1417 ق/ 1996 م.

27- معرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، قم، مؤسسه فرهنگی التمهید، 1389.

28- معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، ترجمه جواد ایروانی، قم، مؤسسه فرهنگی تمهید، 1396.

29- مهدوی راد، محمدعلی، جایگاه تفسیر طبری در میان تفاسیر اسلامی، طبری پژوهی اندیشه گزاری طبری، نابغه ایرانی، دفتر یکم، 1393.

30- یاقوت الحموی، شهاب الدین أبو عبدالله، معجم الادباء، بیروت/ لبنان، دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة، 1430 ق/ 2009 م.