بررسی اثر نیتروژن بر قابلیت رقابت کلزا (Brassica napus) در برابر علف هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis) با استفاده از مدل های تجربی

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 7، دوره 25، شماره 2 - شماره پیاپی 15، تیر 1390   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v25i2.10105

نویسندگان

فاطمه سلیمانی^* ؛ گودرز احمدوند¹؛ بیژن سعادتیان²

¹دانشگاه بوعلی سینا

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
به منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن بر توانایی رقابتی کلزا در شرایط تداخل با علف هرز خردل وحشی، آزمایشی به صورت کرت-های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمار های آزمایشی شامل مقدار کود نیتروژن از منبع کود اوره (46% ازت) در چهار سطح (100، 150، 200 و 250 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به عنوان عامل اصلی و سطوح تراکم خردل وحشی در پنج سطح (صفر، 4، 8، 16 و 32 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی بود. مدل های عکس عملکرد تک بوته، افت عملکرد و سطح برگ نسبی یک و دو پارامتره، بر داده‌های حاصل از آزمایش برازش داده شدند و از ضرایب معادلات مذکور جهت بررسی تغییرات توانایی رقابتی کلزا در سطوح نیتروژن استفاده شد. نتایج نشان داد که هر چهار مدل به خوبی روند تغییرات کاهش عملکرد کلزا را در شرایط تداخل با خردل وحشی توصیف کردند. کاربرد بیشتر نیتروژن سبب افزایش عملکرد بیولوژیک و دانه کلزا در شرایط تداخل شد. با افزایش تراکم خردل وحشی در هر چهار سطح کود نیتروژن، عملکرد بیولوژیک و دانه کلزا، کاهش معنی داری داشت. ضرایب به دست آمده از مدل عکس عملکرد تک بوته نشان داد که افزایش کود نیتروژن تا 200 کیلوگرم در هکتار، سبب افزایش توان رقابت نسبی کلزا در برابر خردل وحشی شد. همچنین در تمامی سطوح نیتروژن، عملکرد دانه بیشتر از عملکرد بیولوژیک تحت تأثیر رقابت قرار گرفت. کمترین شیب اولیه کاهش عملکرد (I)، بیشترین آستانه خسارت خردل وحشی و کمترین ضریب خسارت نسبی (q) در مدل سطح برگ نسبی دو پارامتره در تیمار کودی 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که بهترین سطح مصرف کود نیتروژن، سطح 200 کیلوگرم در هکتار بود و مقادیر پیش بینی شده در مدل دو پارامتره سطح برگ نسبی، روند تغییرات کاهش عملکرد کلزا را بهتر نشان داد.

واژه های کلیدی: کلزا، رقابت، خردل وحشی، عملکرد، مدل تجربی