سمک عیّار: افسانه یا حماسه؟(مقایسة سازه شناختی سمک‌عیّار با شاهنامة فردوسی)*

جستارهای نوین ادبی

مقاله 3، دوره 40، شماره 1 - شماره پیاپی 158، آبان 1386، صفحه 37-56   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v40i3.13159

نویسنده

محمود حسن‌آبادی^*

سیستان و بلوچستان

چکیده

سنّت دیرینه، غنی و مردمی قصّه‌گویی شفاهی توسط قصه‌گویان که نزد همة هندو اروپاییان؛ بخصوص اقوام آریایی ساکن فلات ایران بویژه ‌شرق ایران،خراسان‌بزرگ‌، رواج بسیار داشته، افسانه‌ها و اساطیر‌کهن و نیزبسیاری از اخبار حوادث تاریخی را حفظ و منتقل کرده‌است.در این مقاله‌، ضمن بررسی این سنّت وتحلیل درزمانی آن،کوشیده‌ایم نشان دهیم که بسیاری‌ازآثار‌‌داستانی اولیة دورةاسلامی، از ‌رهگذر‌همین سنّت شفاهی پدید آمده است و قسمتهای‌بسیار از شاهنامه‌، ویس ‌و رامین و نیز سمک عیار را راویان و به صورت شفاهی روایت کرده‌اند. مقایسةسازه شناختی شاهنامه و سمک‌عیار نه تنها این‌نظریه را ‌اثبات می‌کند بلکه آشکار می‌سازد که سمک‌عیار به دلیل داشتن عناصر، بنمایه ها و سازه‌های حماسی ‌بسیار، یک حماسه است نه افسانه.
کلید ‌واژه‌ها: سمک‌عیار، شاهنامه، گوسان، سازه‌شناسی، سنّت‌ قصّه‌پردازی.

کلیدواژه‌ها

سمک‌عیار؛ شاهنامه؛ گوسان؛ سازه‌شناسی؛ سنّت‌ قصّه‌پردازی