معرفی چارچوب حسابداری آب WA+

آب و توسعه پایدار

مقاله 12، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 11، اسفند 1397، صفحه 117-128   

نوع مقاله: مقاله علمی- ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v5i1.67068

نویسندگان

سحر خزاعی¹؛ محمود رائینی سرجاز^{* 1}؛ کامران داوری²؛ مجتبی شفیعی²

¹دانشگاه ساری

²فردوسی مشهد

چکیده

کمبود آب یکی از بزرگترین چالش‌‏های بشر در سده حاضر است که می‏‌تواند سبب بسیاری از محدودیت‏‌ها در جهان شود. همچنین تقاضا برای آب شیرین به‌‏دلیل رشد اقتصادی و جمعیت رو به افزایش است. بنابراین برنامه‏‌ریزی مناسب برای منابع آب محدود از نظر ذخیره‏‌سازی، تخصیص، جریان برگشتی و خدمات محیط‏‌زیستی برای بهینه‏‌سازی منابع، امری حیاتی است. امروزه لازم است که یک سامانه حسابداری آب کارآمد بر اساس اندازه‏‌گیری، گزارش، برنامه‌‏ریزی و پایش منابع آب در دنیا به‌‏کار گرفته شود. این سامانه، به‏‌منظور فراهم نمودن مدیریتی جامع و یکپارچه برای منابع آبی با سازماندهی داده‏‌های مختلف از بخش‏‌های گوناگون هیدرولوژیکی، زیست‏‌محیطی و اقتصادی امکان پردازش و تفسیر آن‏ها را در کنار یکدیگر فراهم می‌کند. سامانه حسابداری آب، رویکردی در جهت استاندارد کردن نحوه‏‌ی سازماندهی داده‌‏ها و اطلاعات می‌‏باشد. هدف از این مطالعه، معرفی چارچوب حسابداری آب (+WA) به‌‏عنوان روشی آسان و استاندارد است که وضعیت مدیریت آب و زمین را در حوضه‌‏های آبریز پیچیده توصیف می‏‌کند. این روش برپایه بیلان منابع آب نهاده شده است. ویژگی آن استفاده از تصاویر ماهواره‌‏ای برای دسترسی به داده‌‏های پایه هیدرولوژیکی و فرایندهای سطح زمین است. به‏‌طورکلی داده‏‌های ورودی مورد نیاز این چارچوب می‌‏تواند از اندازه‏‌گیری‌‏های ماهواره‌‏ای، مدل‏‌های هیدرولوژیکی و داده‌‏های زمینی فراهم شود. در حال حاضر +WA وضعیت مدیریت آب را در 8 کاربرگ خلاصه می‏‌کند و نتایج به‏‌صورت جدول و نقشه نیز ارائه می‏‌شود. +WA این امکان را فراهم می‏‌کند که از نتایج به دست آمده در هر کاربرگ، نشانگرهای کارایی محاسبه شود که در ارزیابی و تحلیل وضعیت منابع و مصارف حوضه آبریز مورد استفاده قرار می‏‌گیرد. +WA دارای محدودیت‏‌هایی نیز است که لازم است در آینده این ضعف‌‏ها برطرف شود و برای کاربرد وسیع‏‌تر آن ویرایش شود.

کلیدواژه‌ها

حسابداری آب؛ سنجش از دور؛ نشانگرهای کارایی؛ کاربری زمین

مراجع

ابوالحسنی، ل. و خلیلی، الف. 1395. بررسی روش‏ های اجرای حسابداری آب، معرفی و اجرای کارآمدترین روش. مجله آب و توسعه پایدار، (1): 9-23.

امیدوار، ج.، نوری، س.، داوری، ک. و فرید حسینی، ع. ر. 1392. برآورد تبخیرتعرق واقعی مبتنی بر تصاویر ماهواره ‏ای با استفاده از دو الگوریتم سبال و متریک. فصلنامه علمی و پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، 11(3): 12 -22.

باباییان، ف.، باقری، ع. و رفیعیان، م. 1395. تحلیل آسیب ‏پذیری سیستم منابع آب نسبت به کم‏آبی با استفاده از چارچوب حسابداری آب (مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی رفسنجان). تحقیقات منابع آب ایران، 12(1): 1-17.

سهیلی ‏فر، ز.، میر لطیفی، س.م.، ناصری، ع.ع. و عصاری، م. 1392. برآورد تبخیرتعرق واقعی نیشکر با استفاده از داده‏ های سنجش از دور در اراضی کشت و صنعت نیشکر میرزا کوچک خان. نشریه دانش آب و خاک، 23(1): 151-163.

مددی، غ.، حمزه، س. و نوروزی، ع.الف. 1394. ارزیابی بارش در مقیاس ‏های روزانه، ماهانه و سالانه با استفاده از تصاویر ماهواره ‏ای (مطالعه موردی: حوزه مرزی غرب ایران). سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، 6(2): 59-74.

یوسف‎زاده، م.، باقری، ع. و داوری، ک. 1393. ارزیابی سیستم منابع آب با رویکرد یکپارچه بر اساس چارچوب حسابداری آب در محدوده مطالعاتی مشهد. آب و فاضلاب، 3: 5-15.

Bastiaanssen W.G.M. 2009. Water accountants: De nieuwe generatie water beheer controleurs, intreerede (in Dutch); Delft University of Technology, Department of Civil Engineering and Geosciences: Delft, The Netherlands.

Bastiaanssen W., Than Ha L. and Fenn, M. 2015. Water Accounting Plus (+WA) for Reporting Water Resources Conditions and Management: A Case Study in the Ca River Basin, Vietnam, Winrock international.

Calmant S., Seyler F. and Cr´etaux J. F. 2008. Monitoring continental surface waters by satellite altimetry. Surv. Geophys., 29: 247–269.

Dost R., Obando E. B., Bastiaanssen W. and Hoogeveen J. 2012. Water Accounting Plus (+WA) in the Awash River Basin, Netherlands.

Droogers P., Simons G., Bastiaanssen and Hoogeveen J. 2010. Water Accounting Okavango Coping with Water Scarcity – Developing National Water Audits Africa. FAO, Land and Water Division.

Falkenmark M. and Rockstorm J. 2006. The new blue and green water paradigm: Breaking new ground for water resources planning and management .J.Water Resour.Plan.Manag, 129-132.

Godfrey J. M. and Chalmers K. 2012. Water accounting : International approaches to policy and decision – making, Edward Elgar Publishing.

Karimi P., Molden D., Bastiaanssen W.G.M. and Cai X. 2012.Water accounting to assess use and productivity of water – evolution of the concept and new frontiers. In Water accounting: International approaches to policy and decision-making, Chalmers, K.; Godfrey, J., Eds. Edgar Elger: Cheltenham, UK, 76-88.

Karimi P., Bastiaanssen W. G. M. and Molden D. 2013a. Water Accounting Plus (WAC) – a water accounting procedure for complex river basins based on satellite measurements. Hydrol. Earth Syst. Sci, 17: 2459–2472.

Karimi P., Bastiaanssen W.G.M. Molden D. and Cheema M. J.M. 2013b. Basin-wide water accounting based on remote sensing data :an application for the Indus Basin, Hydrol. Earth Syst. Sci., 17:2473–2486.

Karimi P. and Bastiaanssen W. G. M. 2015a. Spatial evapotranspiration, rainfall and land use data in water accounting – Part 1: Review of the accuracy of the remote sensing data, Hydrol. Earth Syst.Sci., 19: 507–532.

Karimi P., Bastiaanssen W. G. Sood A., Hoogeveen J. Peiser L., Bastidas-Obando E. and Dost R.J. 2015b. Spatial evapotranspiration, rainfall and land use data in water accounting – Part 2:Reliability of water accounting results for policy decisions in the Awash Basin, Hydrol. Earth Syst.Sci., 19: 533–550.

Peiser L. and Bastiaanssen W. G. M. 2015. Analysis on Water Availability and Uses in Afghanistan River Basins: Water Accounting through Remote Sensing (+WA) in Helmand River Basin. FAO project TCP /AFG/3402.

Slattery, M. 2008. Making every drop count. Water accounting: charter, 79(5):24-26.