بررسی تنوع ژنتیکی ذخائر توارثی برنج ایران بر اساس صفات مورفولوژیک‌‌‌

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 3، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، 1387، صفحه 235-244   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v6i2.2430

نویسندگان

نادعلی باقری^{* 1}؛ ناد علی بابائیان جلودار¹؛ اسماعیل حسن نتاج²

¹دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری

²دانشکده علوم زراعی، دانشگاه مازندران

چکیده

بررسی تنوع ژنتیکی جوامع گیاهی همواره برای اصلاح کنندگان گیاهی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در این مطالعه تعداد 64 ژنوتیپ از نظر 14 صفت زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. ضرایب تنوع فنوتیپی برای تعدادی از صفات بالا بود که بیانگر وجود تنوع قابل قبول در صفات مورد بررسی می‌باشد. نتایج حاصل از تجزیه مولفه های اصلی حاکی از نقش 6 مولفه در توجیه 66/74 درصد از تنوع کل داده بود. مولفه اول در ارتباط با صفات زایشی از جمله تعداد کل دانه در خوشه، تعداد دانه سالم در خوشه، تاریخ 50 درصد گلدهی و طول خوشه بود. در مولفه سوم مدت زمان رسیدن کامل با 730/0- اثرات منفی بر عملکرد خواهد داشت. بررسی ضرایب همبستگی بین صفات مورفولوژیکی رابطه منفی و معنی‌دار بین زودرسی و ارتفاع بوته را نشان داد که بیانگر این است که ارقام زودرس، ارتفاع بوته بلندتری داشتند. نتایج حاصل از رگرسیون مرحله‌ای برای توجیه زودرسی بر اساس صفات زراعی مورد مطالعه، سه صفت تاریخ 50 درصد گلدهی، تعداد دانه سالم در خوشه و ارتفاع بوته را بعنوان مهمترین صفات تبیین کننده (%3/54 = ) کل تغییرات زودرسی معرفی نمود. تجزیه خوشه‌ای، صفات مورد مطالعه را در دو گروه طبقه‌بندی کرد و صفات مرتبط با زودرسی را مجزا نمود. همچنین تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها با روش واریانس مینیمم وارد و معیار فاصله‌ای اقلیدسی توانست لاین‌ها و ارقام زراعی و بومی را در گروه‌های مختلف قرار دهد. ارقام بومی از لحاظ صفات مرتبط با زودرسی و اجزاء عملکرد ظرفیت بالایی داشتند.

واژه‌های کلیدی: تنوع ژنتیکی، برنج و صفات مورفولوژیک.