بررسی مؤلفه‌های واقع‌گرایی در سه اثر فرانسوا موریاک (بچه کثیف، برهوت عشق و ترز دسکیرو) و جلال آل‌احمد (بچه مردم، سنگی بر گوری و زن زیادی)

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 7، دوره 52، شماره 3، مهر 1398، صفحه 155-190   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v52i3.75181

نویسندگان

طاهره جعفری حصارلو؛ آنت آبکه^*

گروه زبان و ادبیات فرانسه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

ادبیات تطبیقی به بررسی تلاقی افکار و اندیشه‌ها در ملت‌های مختلف و روابط پیچیدة فرهنگی، اجتماعی و حتی تاریخی آن در گذشته و حال از حیث تأثیر و تأثر در حوزه‌های هنری، مکاتب ادبی، جریان‌های فکری، موضوع‌ها، افراد، داستان‌ها و... می‌پردازد. ادبیات تطبیقی این نکته را به اثبات می‌رساند که تکامل و شکوفایی ادبیات هر ملت به‌دور از اندیشه‌های ادبی و ملی دیگر اقوام ناممکن است. مقالة حاضر به‌شیوة توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، به بررسی مقایسه‌ای و تطبیقی سه اثر فرانسوا موریاک و جلال آل‌احمد براساس رویکرد مکتب واقع‌گرایی می‌پردازد. یافته‌های این تحقیق نشانگر این است که هر سه اثر این دو نویسنده که قلمشان را برای برملاکردن عیب‌ها و نابسامانی‌های جامعه‌شان به‌کار برده‌اند، به توصیف محیطی تیره اختصاص یافته‌اند، شخصیت‌ها در حال فروریزی جسمی و روحی‌اند، کنش شخصیت‌ها که برگرفته از فردی خاص یا ترکیبی از مختصات خود نویسنده‌اند، در مقطع زمانی و مکانی مشخصی است و غالب آن‌ها می‌توانند نمایندة گروهی از مردم باشند.

کلیدواژه‌ها

فرانسوا موریاک؛ جلال آل احمد؛ ادبیات تطبیقی؛ واقع گرایی

مراجع

افخمی‌نیا، م.، جواری، م. ح.، و وصال، م. (۱۳۹۶). تحلیل ادبی-جامعه‌شناختی زن زیادی جلال آل‌احمد بر طبق الگوی لوسین گلدمن. پژوهش زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه تبریز، ۱۱(۲۰)، ۲۵-۳۹.

امامی، ک. (۱۳۷۸). آل‌احمد تصویرگر جامعه‌ای نابسامان. برگرفته از «یادنامة جلال آل‌احمد». تألیف و گردآوری: علی دهباشی. تهران: به دید- شهاب ثاقب.

اهردهی، س. (۱۳۹۴). مطالعة تطبیقی دو رمان فرانسه و فارسی وانهاده اثر سیمون دو بوار و جزیرة سرگردانی اثر سیمین دانشور از منظر روایت‌شناسی، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

آل‌احمد، ج. (۱۳۲۷). سه تار. تهران: ابر سفید.

آل‌احمد، ج. (۱۳۳۱). زن زیادی. تهران: ابر سفید.

آل‌احمد، ج. (۱۳۴۱). غربزدگی. تهران: ابر سفید.

آل‌احمد، ج. (۱۳۴۵). خسی در میقات. تهران: ابر سفید.

آل‌احمد، ج. (۱۳۶۰). سنگی برگوری. تهران: ابر سفید.

آل‌احمد، ج. (۱۳۸۶). در خدمت و خیانت روشنفکران. تهران: فردوس.

آل‌احمد، ج. (۱۳۹۰). ارزیابی شتابزده. قم: ژکان.

بابایاری روشتی، م.، و یوسفی‌بهزادی، م. (۱۳۹۷). خوانشی نو از غرب‌زدگی جلال آل‌احمد: تقابل شرق و غرب. قلم- نشریة انجمن ایرانی زبان و ادبیات فرانسه، ۱۴(۲۸)، ۱۹۱-۲۰۶.

باختری، ز. (۱۳۹۳). تأثیر سبک نویسندگی بر سبک ترجمه نویسندگان مترجم، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

براتی خوانساری، م.، زیاری، ح.، و ضیغمی، ا. (۱۳۹۳). تحلیل نوعی تداخل زمانی فعل در متون روایی قدیم. نشریة فنون ادبی دانشگاه اصفهان، ۶(۱)، ۳۵-۴۴.

بهارلو، م. (۱۳۶۹). داستان کوتاه ایران. تهران: طرح نو.

پراور، ز.س. (۱۳۹۳). درآمدی بر ادبیات تطبیقی. ترجمة علیرضا انوشیروانی و مصطفی حسینی. تهران: سمت.

پرهام، س. (۱۳۶۲). رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات. تهران: نیل.

پک، ج. (۱۳۶۶). شیوة تحلیل رمان. ترجمة احمد صدارتی. تهران: نشر مرکز.

چناری، ع. (۱۳۹۲). بررسی تطبیقی رئالیسم اجتماعی در داستان‌های جلال آل‌احمد و نجیب محفوظ، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد). دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

خبازیان‌زاده، م.ا. (۱۳۷۶). تکنیک و مضامین در اثر ترز دسکیرو اثر فرانسوا موریاک، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

دانشور، س. (۱۳۷۱). غروب جلال. قم: خرم.

دریایی، م.، و اسعد، م. (۱۳۸۷). نظریة رمان و تحلیل رئالیستی رمان کوتاه مدیر مدرسه. نشریة زیبایی‌شناسی ادبی، ۴(۱۹)، ۶۷-۱۰۰.

راد، آ.، فارسیان، م.ر.، و بامشکی، س. (۱۳۹۷). بررسی تطبیقی تصویر جنگ جهانی در رمان‌های خون دیگران و سووشون. مطالعات زبان و ترجمه، ۵۱(۳)، ۱-۳۱.

رضائی، م.، و آهن‌سازسلماسی، س. (۱۳۹۶). مطالعة تطبیقی عناصر معنایی و سبکی در جزیرة سرگردانی اثر دانشور و سرنوشت بشر اثر مالرو. پژوهش زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه تبریز، ۱۱(۲۰)، ۱۰۱-۱۲۸.

ریمون‌کنان، ش. (۱۳۸۷). روایت داستانی. ترجمة ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر.

زرین‌کوب، ع. (۱۳۵۴). نقد ادبی، ج. ۱. تهران: امیرکبیر.

سیدحسینی، ر. (۱۳۷۶). مکتب‌های ادبی. چاپ یازدهم، ج. ۱. تهران: نگاه.

شرکت‌مقدم، ص.، و زیار، م. (۱۳۹۶). سبک نوشتاری سلین و تأثیر آن بر برخی آثار آل‌احمد. پژوهش زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه تبریز، ۱۱(۲۰)، ۱۲۹-۱۵۰.

عبادزاده‌کرمانی، م. (۱۳۳۵). سیمای زنان در آینة زمان. تهران: حقایقی.

عباسی، ع. (۱۳۹۳). روایت‌شناسی کاربردی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

عسگری‌حسنکلو، ع. (۱۳۸۹). نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی با تأکید بر ده رمان برگزیده. تهران: فرزان روز.

علوی، ب. (۱۳۸۶). تاریخ ادبیات معاصر ایران. ترجمه سعید فیروزآبادی. تهران: حامی.

فرزاد، ع. (۱۳۷۸). دربارة نقد ادبی. تهران: قطره.

فرصتی‌جویباری، ر.، و رحیمی‌دون، ف. (۱۳۹۰). مقایسة دیدگاه جلال آل‌احمد و مصطفی لطفی‌منفلوطی در زمینة روشنفکری و غربزدگی. مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، ۵(۲۰)، ۱۰۱-۱۱۶.

کریمی، س. (۱۳۹۵). بررسی رئالیسم در رمان العبرات منفلوطی و مدیر مدرسه جلال آل‌احمد، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

معین، م. (۱۳۸۹). نقد مضمونی؛ آرا، اندیشه‌ها و روش‌شناسی ژرژ پوله. تهران: شرکت علمی و فرهنگی.

میرزایی، ح. (۱۳۷۹). جلال اهل قلم (زندگی، آثار و اندیشه‌های جلال آل‌احمد). تهران: صدرا.

میرعابدینی، ح. (۱۳۷۷). صد سال داستان‌نویسی در ایران. جلد دوم. تهران: تندر.

ندا، ط. (۱۳۸۳). ادبیات تطبیقی. ترجمة هادی نظری منظم. تهران: نی.

هاشمی، م.ر.، حیدری، ف.، و رضایی‌دانش، ی. (۱۳۹۵). جامعه‌شناسی ترجمه متون نمایشی در دوره قاجار: با نگاهی بر تأثیر شرایط اجتماعی آن دوران بر انگیزه‌های مترجمان. فصل‌نامة مطالعات زبان و ترجمه دانشگاه فردوسی مشهد، ۴۹(۴)، ۱۵-۳۴.

یونسی، ا. (۱۳۸۲). هنر داستان‌نویسی. تهران: نگاه.

 

12– Jaloux, E. (1933) .François Mauriac Le Romancier et ses personnages suivi de L’education des filles. Paris, France: CORRÊA.

Azhand, Y. (1984). La litterature moderne de l’Iran. Teheran, Iran: Amir Kabir.

Balay, Ch. (1998). Litterature et individu en Iran, Cahiers d'Etudes sur la Mediterranee orientale et le monde Turco-Iranien.

Barre, J. L. (2010) .François Mauriac, biographie intime. t .II-1940-1970. Paris, France: Fayard.

Bergez, D. (1990) .Introduction aux methodes critiques pour l’analyse litteraire. Paris, France: Bordas.

Bjork, N. (2000) .Chant de sirènes. Paris, France: Fayard.

Cormeau, N. (1951) .L’Art de François Mauriac. Paris, France: Bernard Grasset Éditeur.

Dastghyb, A. (1371/1992) .La critique des œuvres de Djalâl Al-e Ahmad. Teheran, Iran: Djarf.

De Beauvoir, S. (1949) .Le Deuxième Sexe. tome1. Paris, France: Gallimard.

De Boisdeffre, P. et al. (1963) .Dictionnaire de litterature contemporaine. Universitaires, Paris, France.

Dehbâshi, A. (1985) .Memorial de Djalâl Al-e Ahmad. Teheran, Iran: Passargad.

Hobsbawm, E. (1963) .Les primitifs de la revolte dans l’Europe moderne. Paris, France: Fayard.

Kasmâï, A. A. (1984) .Les ecrivains precurseurs dans la litterature d’aujourd’hui de l’Iran. Teheran, Iran: Sherkate Mo’alefān va Motarjemine Iran.

Labruyere, J. (1931) .Les Caractères. Paris, France: Gallimard.

Mauriac, F. (1925) .Le Desert de l’amour. Paris, France: Librairie generale française.

Mauriac, F. (1927) .Therèse Desqueyroux. Paris, France: Bernard Grasset.

Mauriac, F. (1951) .Le Sagouin. Paris, France: Librairie Plon.

Mauriac, F. (1999) .Le romancier et ses personnages, OC., II. Paris: Gallimard.

Millet, K. (2000) .Les politiques sexuelles. Illinois, IL: Chicago University of Illinois.

Mirabedini, H. (1990) .Cent ans de la litterature romanesque iranienne. Teheran, Iran: Tondar. (En Persan)

Monferier, J. (ed.). (1984). «Mauriac romancier», La revue des lettres modernes François Mauriac 4. Lettres Modernes.

Monteherlant, H. (1993) .Les Jeunes Filles. Paris, France: Gallimard.

Pirouz, Gh. (1993) .Recherche dans les œuvres, les pensees et le style de Djalâl Al-e Ahmad. Teheran, Iran: Hozeye Honary.

Rousseaux, A. (1932) .Âmes et visages du vingtième siècle. Paris, France: Bernard Grasset.

Sepanlou, M. A. (1362/1983) .Les ecrivains modernes d’Iran. Teheran, Iran.

Suffran, M. (1973) .François Mauriac, Écrivain d’hier et d’aujourd’hui45. Paris, France: Seghers.

Touzot, J. (1985) .François Mauriac, une configuration romanesque. Profil rhetorique et stylistique. Paris, France: Lettres Modernes.

Touzot, J. (2000) .François Mauriac. «Cahiers de L’Herne». Paris, France: Fayard.